Πρώτος Πόλεμος των Μπόερς

Πόλεμοι των Μπόερς
Πρώτος Πόλεμος των Μπόερς
Μπόερς στην μάχη
Χρονολογία	Πρώτος: 1880-1881, Δεύτερος: 1899-1902
Τόπος	Νότια Αφρική
Έκβαση	Πρώτος: Νίκη των Μπόερς, Δεύτερος: Νίκη των Άγγλων
Αντιμαχόμενοι
Μεγάλη Βρετανία: Μπόερς:

Οι Πόλεμοι των Μπόερς διεξήχθησαν στην Νότια Αφρική μεταξύ των Άγγλων και των Ολλανδών αποίκων της περιοχής, γνωστών ως Μπόερς.

Ιστορία

Οι ολλανδικές (ή Μπόερ) δημοκρατίες του ελεύθερου κράτους της Οράγγης και του Τράνσβααλ, καθώς και οι βρετανικές αποικίες Νατάλ και Ακρωτηρίου, που ανήκαν στη βασίλισσα Βικτωρία, αποτέλεσαν πεδίο μάχης για τους αποίκους, που αλληλοεξοντώνονταν σε απόσταση μεγαλύτερη των 10.000 χιλιομέτρων μακριά από την πατρίδα τους. Η ολλανδική λέξη Μπόερεν σημαίνει αποικιακός. Οι Μπόερς ήταν αγρότες οι οποίοι στο πρώτο ήμισυ του 18ου αιώνα μετανάστευσαν στην Νότια Αφρική για να αναζητήσουν την τύχη τους. Είχαν αποικήσει ένα μεγάλο τμήμα αυτών των τεράστιων περιοχών, δημιουργώντας αγροκτήματα και εκτρέφοντας βοοειδή. Πάνω από όλα, όμως άρχισαν να εκμεταλλεύονται τα πλούσια κοιτάσματα χρυσού και διαμαντιών.

Η έχθρα ανάμεσα στις δυο κοινότητες χρονολογείται από την εποχή μιας πράξης του βρετανικού ιμπεριαλισμού. Το 1880, η Βρετανία είχε προσαρτήσει το Τράνσβααλ, αλλά στη συνέχεια υποχρεώθηκε να υπαναχωρήσει όταν έχασε τη μάχη του Μαζούμπα Χιλ (1881). Αμέσως μετά ανακαλύφθηκαν τεράστια κοιτάσματα χρυσού στο Τράνσβααλ, οπότε άρχισε ο πυρετός του χρυσού που έφερε στην περιοχή από το Ακρωτήριο και το Νατάλ. Χιλιάδες Βρετανοί ήλθαν να εγκατασταθούν στην περιοχή επιζητώντας, χωρίς αποτέλεσμα όμως, το δικαίωμα ψήφου και της φορολογικής εξομοίωσης. Αποτέλεσμα ήταν να ενταθεί η κατάσταση σε επικίνδυνο βαθμό.

Στην Πρετόρια, την πρωτεύουσα του Τράνσβααλ, ο πρόεδρος των Μπόερς Κρούγκερ ήταν αδιάλλακτος. Στο Κέιπ Τάουν, πρωτεύουσα της αποικίας της Αποικίας του Ακρωτηριού, ο κυβερνήτης Σερ Άλφρεντ Μίλνερ (1ος Υποκόμης Μίλνερ) ανταπάντησε με μια σειρά από προκλήσεις και επιθέσεις. Στην ουσία, οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να ανεχθούν τον εθνικισμό των Αφρικάνερ (των συντηρητικών Ολλανδών αποίκων). Πάνω απ' όλα τα άλλα, σκοπός των Αφρικάνερ ήταν να αποκτήσουν τον έλεγχο στα χρυσωρυχεία. Η παρατεταμένη αντιπαράθεση κορυφώθηκε με ένα τελεσίγραφο που επέδωσε ο πρόεδρος Κρούγκερ στον Σερ Άλφρεντ Μίλνερ στις 9 Οκτωβρίου 1899. Ο Μίλνερ απέρριψε το τελεσίγραφο και στις 12 Οκτωβρίου ξέσπασαν οι μάχες. Στη διάρκεια της πρώτης φάσης του πολέμου (μέχρι τον Ιανουάριο του 1900) οι Μπόερς, που είχαν κινητοποιήσει ένα στρατό 40.000 ανδρών, βρίσκονταν στην επίθεση. Αφού νίκησαν στους Άγγλους, κατέλαβαν τις αποικιακές πόλεις Λέιντισμιθ, Κίμπερλι και Μέιφκινγκ.

Η τελευταία εβδομάδα του 19ου αιώνα ήταν αποθαρρυντική για τους Βρετανούς: οι εφημερίδες του Λονδίνου την αποκάλεσαν μαύρη εβδομάδα και ο Ευρωπαϊκός Τύπος έκανε πρώτο θέμα την ήττα των Βρετανών στην Νότια Αφρική. Η κυβέρνηση της Αυτής Μεγαλοιότητος έπρεπε να αντιδράσει. Το απαιτούσε η Βασίλισσα Βικτωρία. Το Λονδίνο τοποθέτησε δύο σκληροτράχηλους αποικιοκράτες επικεφαλής της εκστρατευτικής δύναμης: τον Λόρδο Ρόμπερτς διοικητή και το Λόρδο Κίτσενερ αρχηγό του στρατεύματος. Εν τω μεταξύ, κατέφθασαν ενισχύσεις: 60.000 Βρετανοί στρατιώτες αποβιβάστηκαν στο Κέιπ Τάουν, στο Ελίζαμπεθ και το Ιστ Λόντον. Στις 28 Φεβρουαρίου ο στρατηγός Μπάτλερ, επικεφαλής 26.000 ανδρών απελευθέρωσε το Λέιντισμιθ. Στις 31 Μαρτίου ήταν η σειρά του Κίμπερλι: το στρατιωτικό σώμα του Λόρδου Φρεντς προχώρησε προς την πόλη με 40.000 άνδρες, υποστηριζόμενο από το ιππικό μετά την συντριπτική επίθεση στο Μπλούμφοντέιν. Η ελεύθερη επαρχία του Οράγγη προσαρτήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία και τελικώς η Πρετόρια έπεσε στις 5 Ιουνίου, με το Τρανσβάαλ να βρίσκεται κοντά. Η νίκη όμως ήταν επιφανειακή, καθώς άρχισε ο ανταρτοπόλεμος με δύο χρόνια άγριων σφαγών, καταπίεσης και ερήμωσης σε βάρος των πολιτών. Μετά την ήττα του στρατού των Μπόερ στο πεδίο της μάχης, ο Πρόεδρος Κρούγκερ, γέρος και αποκαρδιωμένος, αναχώρησε για την Ευρώπη. Αποτέλεσμα ήταν να μοιραστεί εξίσου η εξουσία μεταξύ του Αντιπροέδρου Μπέργκερ και του Αντιστράτηγου Μπόθα.

Πηγές

• Οι πόλεμοι του 20ου αιώνα, τμήμα Ο Πόλεμος Άγγλων-Μπόερς