Εβραϊκή γλώσσα

Εβραϊκή
עברית και עברית חדשה‎
Ταξινόμηση	Αφροασιατική Σημιτική Κεντρική σημιτική Βορειοδυτική σημιτική Χαναανική
Σύστημα γραφής	εβραϊκό αλφάβητο
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσα	Ισραήλ
Ρυθμιστής	Ακαδημία της Εβραϊκής γλώσσας (האקדמיה ללשון העברית HaAqademia LaLashon Ha‘Ivrit)
ISO 639-1	he και iw
ISO 639-2	heb
ISO 639-3	heb
SIL	HBR

Η εβραϊκή γλώσσα (עִבְרִית ή עברית, ‘Ivrit) είναι σημιτική γλώσσα τής αφροασιατικής γλωσσικής οικογένειας (ανήκει στον βορειοδυτικό κλάδο της), η οποία ομιλείται από πλέον των επτά εκατομμυρίων ανθρώπους στο Ισραήλ και στις εβραϊκές κοινότητες ανά τον κόσμο. Στο Ισραήλ αποτελεί την de facto γλώσσα τού κράτους και των ανθρώπων, είναι δε η μία από τις δύο επίσημες γλώσσες (μαζί με την Αραβική) και ομιλείται από τη συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού.

Ο βασικός πυρήνας τής Tanakh (Εβραϊκής Βίβλου) είναι γραμμένος στην Κλασική Εβραϊκή. Θεωρείται ότι η παρούσα μορφή της διαμορφώθηκε, κατά μεγάλο μέρος, από τη Βιβλική Εβραϊκή που πιστεύεται ότι ευδοκιμούσε κατά τον 6ο αι. π.Χ., την εποχή τής εξορίας στη Βαβυλώνα. Για τον λόγο αυτόν, η εβραϊκή γλώσσα από τους αρχαίους καιρούς αποκαλείται συχνά από τους Εβραίους Lĕshôn Ha-Kôdesh (לשון הקודש) «η Ιερή Γλώσσα».

Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι συμφωνούν ότι μετά τον 6ο αι. π.Χ., αφού η Βαβυλωνιακή αυτοκρατορία κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ και εξόρισε τον πληθυσμό στη Βαβυλώνα και κατόπιν η Περσική αυτοκρατορία τούς επέτρεψε να επιστρέψουν, η Βιβλική Εβραϊκή που κυριαρχούσε στις Γραφές έφθασε να αντικατασταθεί στην καθημερινή χρήση από νέες διαλέκτους τής Εβραϊκής, καθώς και από κάποια τοπική μορφή τής Αραμαϊκής (την οποία θεωρείται ότι μιλούσε αργότερα ο Ιησούς). Μετά την καταστροφή τού Δεύτερου Ναού και της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ., οπότε η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία εκτόπισε τον εβραϊκό πληθυσμό τής Ιερουσαλήμ και των περιχώρων, το κέντρο τής εβραϊκής εγκατάστασης μετατοπίστηκε από την Ιουδαία στη Γαλιλαία. Ως αποτέλεσμα, η Εβραϊκή σταδιακά έπαψε να είναι ομιλουμένη γλώσσα, αλλά διατηρήθηκε ως κατ’ εξοχήν γραπτή γλώσσα. Ως εκ τούτου, επιστολές, συμβόλαια, εμπορικές συμφωνίες, επιστημονικά συγγράμματα, φιλοσοφία, ιατρική, ποίηση και νομικά κείμενα γράφονταν στην Εβραϊκή, στην οποία προσετίθεντο δάνεια και νεόπλαστοι όροι.

Η εβραϊκή γλώσσα, επί μακρόν ανενεργός έξω από το λειτουργικό περιβάλλον του Ιουδαϊσμού, αναβίωσε κατά το τέλος τού 19ου αι. από τον Εβραίο γλωσσολόγο Ελιέζερ Μπεν-Γεχούντα (Eliezer Ben-Yehuda) εξαιτίας τής ανάπτυξης της σιωνιστικής ιδεολογίας. Ο Ben-Yehuda ίδρυσε το 1889 στην Ιερουσαλήμ το «Συμβούλιο Εβραϊκής Γλώσσας» με σκοπό την αναβίωση της επί 1700 έτη μη ομιλουμένης πλέον Βιβλικής Εβραϊκής. Εν τέλει, η Εβραϊκή έφθασε μέχρι του σημείου να αντικαταστήσει αρκετές άλλες γλώσσες που μιλούσαν οι Εβραίοι εκείνον τον καιρό, όπως Λαντίνο (Ισπανοεβραϊκή γλώσσα), Γίντις (Γερμανοεβραϊκή γλώσσα), Ρωσική, καθώς και άλλες γλώσσες τής Διασποράς.

Παρά τη μεγάλη χρονική απόσταση, οι διαφορές μεταξύ Αρχαίας και Νέας Εβραϊκής είναι πολύ λιγότερες από αντίστοιχες μεταξύ Αρχαίας και Νέας Ελληνικής, πράγμα αναμενόμενο εφόσον η Ελληνική δεν έπαψε ποτέ να είναι ομιλουμένη γλώσσα. Στο Ισραήλ δεν γίνεται πλέον διάκριση μεταξύ Αρχαίας και Νέας Εβραϊκής, αλλά χρησιμοποιείται για αμφότερες ο όρος ‘Ivrit. Ο πρώτος πρωθυπουργός τού Κράτους τού Ισραήλ Νταβίτ Μπεν Γκουριόν (David Ben Gurion) είχε σχολιάσει το γεγονός ως εξής: «Αν ο Μωυσής επέστρεφε σήμερα και ζητούσε ένα κομμάτι ψωμί, θα μπορούσε κανείς ευθύς να τον καταλάβει».

Εξαιτίας τής μακράς αχρησίας επί αιώνες, η Εβραϊκή δεν διέθετε αρκετές σύγχρονες λέξεις. Αρκετές μεταφέρθηκαν ως νεολογισμοί προερχόμενοι από την Εβραϊκή Βίβλο ή ως δάνεια από άλλες γλώσσες. Η σύγχρονη Εβραϊκή έγινε επίσημη γλώσσα τής υπό Βρετανική εντολή Παλαιστίνης (Mandat[e] της Κοινωνίας των Εθνών) το 1921 (μαζί με την Αγγλική και την Αραβική), ενώ το 1948 έγινε επίσημη γλώσσα τού νεοσύστατου Κράτους τού Ισραήλ.

לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLv

לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLלך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİL לך תזדיין İSRAİLvv

Συνύπαρξη με την Αραμαϊκή

Η Αραμαϊκή είναι γλώσσα τού Βορειοδυτικού Σημιτικού κλάδου, όπως η Χαναανική. Το όνομά της προέρχεται πιθανώς από τη Βιβλική χώρα Aram Naharayím που σημαίνει «υψίπεδο μεταξύ δύο ποταμών» και συνήθως αναφέρεται στην Άνω Μεσοποταμία ή, κατ’ άλλη άποψη, σε αρχαία ονομασία τής Συρίας. Διάφορες διάλεκτοι της Αραμαϊκής συνεξελίχθηκαν με την Εβραϊκή σε μεγάλο τμήμα τής κοινής τους ιστορίας.

Η Αραμαϊκή ως διεθνής γλώσσα τής Μέσης Ανατολής

Η γλώσσα τής Νεοβαβυλωνιακής αυτοκρατορίας πιθανώς ήταν διάλεκτος της Αραμαϊκής. Η Περσική αυτοκρατορία που μερικές δεκαετίες αργότερα κυρίευσε τη Βαβυλωνία υιοθέτησε την αυτοκρατορική Αραμαϊκή ως επίσημη διεθνή γλώσσα της. Ο Ισραηλιτικός πληθυσμός, ο οποίος είχε εξοριστεί στη Βαβυλώνα από την Ιερουσαλήμ και από τα περίχωρα του βασιλείου τού Ιούδα, έλαβε την άδεια να επιστρέψει στην Ιερουσαλήμ και να ιδρύσει μια περσική επαρχία, η οποία συνήθως απεκαλείτο Ιουδαία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Αραμαϊκή έγινε η διοικητική γλώσσα τής Ιουδαίας στις σχέσεις της με την υπόλοιπη Περσική αυτοκρατορία.

Η αραμαϊκή γραφή εξελίχθηκε με τη σειρά της από τη χαναανική γραφή, αλλά οι δύο γραφές παρουσίασαν αξιοσημείωτη απόκλιση. Κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ., η δάνεια αραμαϊκή γραφή αναπτύχθηκε στη διακριτή τετράγωνη εβραϊκή γραφή (γνωστή επίσης ως Ασσυριακή Γραφή, Ktav Ašuri), η οποία διασώζεται στους παπύρους τής Νεκράς Θαλάσσης και είναι παρόμοια με τη γραφή που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα.

Η Αραμαϊκή εκτοπίζει την Εβραϊκή ως ομιλουμένη γλώσσα

Κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα, οι λόγιοι κατέληξαν στη σχεδόν ομόφωνη άποψη ότι η Αραμαϊκή έγινε ομιλουμένη γλώσσα στη γη τού Ισραήλ κατά την έναρξη της Ελληνιστικής περιόδου τον 4ο αιώνα π.Χ. και, ως συνέπεια, η Εβραϊκή έπαψε να λειτουργεί ως ομιλουμένη γλώσσα κατά την ίδια περίπου εποχή. Παρά ταύτα, κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα, συσσωρευμένα αρχαιολογικά στοιχεία και κυρίως η γλωσσολογική ανάλυση των Χειρογράφων της Νεκράς Θαλάσσης έχουν μετριάσει την αρχική ομοφωνία. Φαίνεται ότι, παράλληλα με την Αραμαϊκή, η Εβραϊκή επίσης ήκμαζε ως ζωντανή ομιλουμένη γλώσσα μέχρι περίπου το τέλος τής Ρωμαϊκής περιόδου. Κατόπιν άρχισε να χρησιμοποιείται ως γραπτή γλώσσα κατά τη Βυζαντινή περίοδο τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Ο ακριβής ρόλος τής Αραμαϊκής και της Εβραϊκής παραμένει αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης. Έχει προταθεί ένα τρίγλωσσο σενάριο για τη γη τού Ισραήλ: Η Εβραϊκή λειτουργούσε ως η τοπική μητρική γλώσσα, η Αραμαϊκή ως διεθνής γλώσσα για την υπόλοιπη Μέση Ανατολή και τελικά η Ελληνική ως άλλη μία διεθνής γλώσσα για τις ανατολικές περιοχές τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Είναι γνωστές κοινότητες Εβραίων (και μη), οι οποίοι μετανάστευσαν στην Ιουδαία από αυτές τις χώρες και εξακολουθούσαν να μιλούν Αραμαϊκά ή Ελληνικά.

Αν και η επιβίωση της Εβραϊκής ως ομιλουμένης γλώσσας ώς την έναρξη της Βυζαντινής περιόδου είναι ευρέως γνωστή μεταξύ των Εβραίων γλωσσολόγων, παρατηρείται ένα κενό ως προς τη συνειδητοποίηση αυτού του σημείου από ορισμένους ιστορικούς, οι οποίοι δεν παραμένουν ενημερωμένοι σχετικά με τη γλωσσολογική έρευνα, αλλά βασίζονται σε πεπαλαιωμένες μελέτες. Παρά ταύτα, η ακαδημαϊκή γραμματεία αφήνει βαθμηδόν να διαφανεί η ζωτικότητα της Εβραϊκής. Ο λόγιος Elisha Qimron στο βιβλίο του The Hebrew of the Dead Sea Scrolls (1986) διαχωρίζει την Εβραϊκή τής Νεκράς Θαλάσσης από τις διάφορες διαλέκτους τής Βιβλικής Εβραϊκής, από τις οποίες προήλθε: «Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει τις ιδιαιτερότητες των Εβραϊκών τής Νεκράς Θαλάσσης, με έμφαση στις αποκλίσεις της από την κλασική Βιβλική Εβραϊκή» (σ. 15). Η πρώτη έκδοση του The Oxford Dictionary of the Christian Church (1958) ανέφερε ότι «η Εβραϊκή έπαψε να είναι ομιλουμένη γλώσσα κατά τον τέταρτο αιώνα π.Χ.», ενώ η τωρινή τρίτη έκδοση (1997) αναφέρει ότι η Εβραϊκή «εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται ως ομιλουμένη και γραπτή γλώσσα την περίοδο της Καινής Διαθήκης». Ο Miguel P. Fernandez στο έργο του An Introductory Grammar of Rabbinic Hebrew (Leiden 1997) υποστηρίζει: «Πιστεύεται γενικά ότι τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας, ειδικώς ο Χαλκούς Πάπυρος και οι επιστολές τού Μπαρ Κοχβά, έχουν παράσχει σαφείς ενδείξεις τού λαϊκού χαρακτήρα τής Μισναϊκής Εβραϊκής». Οι Ισραηλινοί λόγιοι θεωρούν πλέον δεδομένο ότι η χρήση τής Εβραϊκής ως ομιλουμένης γλώσσας αποτελεί χαρακτηριστικό τής Ρωμαϊκής περιόδου τού Ισραήλ.

Εβραϊκές διάλεκτοι της Αραμαϊκής

Η διεθνής Αραμαϊκή γλώσσα διασπάστηκε σε ποικίλες περιφερειακές διαλέκτους. Στην ευρύτερη περιοχή τού Ισραήλ αναπτύχθηκαν διάφορες διάλεκτοι της Παλαιάς Δυτικής Αραμαϊκής, περιλαμβανομένης της Παλαιάς Ιουδαιο-Αραμαϊκής διαλέκτου κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος έγραψε αρχικώς το έργο του Περί του Ιουδαϊκού Πολέμου στην Παλαιά Ιουδαιο-Αραμαϊκή, αλλά αργότερα το μετέφρασε στην Ελληνιστική Κοινή, προκειμένου να το δημοσιεύσει για τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορική αυλή. Δυστυχώς, η αραμαϊκή μορφή αυτού του έργου δεν έχει διασωθεί.

Μετά την καταστροφή τής Ιερουσαλήμ και του Δεύτερου Ναού το 70 μ.Χ., οι Εβραίοι άρχισαν σταδιακά να διασκορπίζονται από την Ιερουσαλήμ προς ξένες χώρες, ιδίως μετά τον πόλεμο του Μπαρ Κοχβά (135 μ.Χ.), οπότε οι Ρωμαίοι μετέτρεψαν την Ιερουσαλήμ σε ειδωλολατρική πόλη ονόματι Aelia Capitolina.

Μετά τον πόλεμο του Μπαρ Κοχβά τον 2ο αιώνα μ.Χ., η Ιουδαιο-Αραμαϊκή διάλεκτος της Παλαιστίνης ουσιαστικά αναδύθηκε από την αφάνεια στα περίχωρα της Γαλιλαίας, με αποτέλεσμα να σχηματίσει μία από τις κύριες διαλέκτους τού δυτικού κλάδου τής Μέσης Αραμαϊκής. Το Ταλμούδ τής Ιερουσαλήμ (5ος αι.) καθώς και το Μιδράς Ραμπά (6ος – 12ος αι.) χρησιμοποίησαν την εν λόγω Ιουδαιο-Αραμαϊκή τής Παλαιστίνης. Η διάλεκτος αυτή προφανώς επηρέασε την προφορά τής Εβραϊκής τής Τιβεριάδας (8ος αι.), βάσει της οποίας τέθηκαν τα φωνηεντικά σημεία στην Εβραϊκή Βίβλο.

Εν τω μεταξύ το Βαβυλωνιακό Ταλμούδ (7ος αι.) χρησιμοποίησε τη Μέση Ιουδαιο-Αραμαϊκή τής Βαβυλώνας, μια εβραϊκή διάλεκτο του ανατολικού κλάδου τής Μέσης Αραμαϊκής. Επί αιώνες αυτή παρέμεινε η ομιλουμένη γλώσσα των Εβραίων τής Μεσοποταμίας. Στην περιοχή τού Κουρδιστάν υπάρχει μια σύγχρονη αραμαϊκή διάλεκτος, προερχόμενη από την Ιουδαιο-Αραμαϊκή, η οποία εξακολουθεί να ομιλείται από λίγες χιλιάδες Εβραίους (και μη), αν και έχει σαφώς υποχωρήσει προ της Αραβικής.

Η Εβραϊκή εξακολουθεί να ασκεί ισχυρή επίδραση σε όλες αυτές τις ποικίλες εβραϊκές διαλέκτους τής Αραμαϊκής.

Βιβλιογραφικές Πηγές

• Aharoni, Y. & M. Avi-Yonah 1992 (3 έκδ.): The Macmillan Bible Atlas. New York.
• Chomsky, W. 1975. Hebrew: The Eternal Language. Philadelphia.
• Cohen, Sh. J.D. 1987: From the Maccabees to the Mishnah. Philadelphia.
• De Vaux, R. 1978: The Early History of Israel. Philadelphia.
• Federbush, S. 1967. הלשון העברית בישראל ובעמים. Jerusalem: Mosad Harav Kook.
• Hadas-Lebel, M. 1995: Histoire de la langue hébraïque, Des origines à l'époque de la Mishna. Paris: Collection de la Revue des Études juives, Éditions E. Peeters.
• Hadas-Lebel, M. 1992: L'Hébreu: 3000 ans d'histoire. Paris: Albin-Michel, collection Présences du judaïsme.
• Hoffman, J. 2004. In the Beginning: A Short History of the Hebrew Language. New York.
• Joüon, P. 1951 : Hebräische Grammatik (2 τόμ.). Berlin.
• Kutscher, E .Y. 1982. A History of the Hebrew Language. Jerusalem.
• Rabin, C. 1973. A Short History of the Hebrew Language. Jerusalem.
• Sáenez-Badillos, A. 1993. A History of the Hebrew Language. Cambridge.
• Telushkin, J. (Rabbi) 1991: Jewish Literacy. New York.
• Vincent, A. 1932: Le Judaïsme. Paris.

Συστηνόμενη Γλωσσολογική Βιβλιογραφία

Γραμματικές:

• Feldhendler, Marie-Paule 2004: Grammaire de l'hébreu israélien. Paris.
• Gesenius/Kautsch/Bergsträsser, 1995: Hebräische Grammatik. Olms (επεξεργασία τής μεγάλης γραμματικής).
• Meyer, R. 1992: Hebräische Grammatik. Berlin.
• Körner, J. 1996: Hebräische Studiengrammatik. Μünchen.
• Stähli, H.P. 1985: Hebräische Kurzgrammatik. Göttingen 1985.

Λεξικά:

• Fohrer, G. 1997: Hebräisches und aramäisches Wörterbuch zum Alten Testament. Berlin/New York.
• Gesenius, W. 1962: Hebräisches Handwörterbuch. Berlin.
• Köhler, L. & W. Baumgartner 1996 (3η έκδ.): Hebräisches und aramäisches Lexikon zum Alten Testament. Berlin.

Ιστορία τής εβραϊκής γλώσσας:

• Aubier, D. 1970: Der Jüdische Fall: Die ontologische Kraft der hebräischen Sprache und die jüdische spezifische Besonderheit. (γερμ. μετάφρ. του Le Cas Juif). Mont Blanc, Genf.
• Gesenius, W. 1973: Geschichte der hebräischen Sprache und Schrift. Olms.
• Hoffman, J.M. 2004: In the Beginning: A Short History of the Hebrew Language. New York/London.
• Rabin, Ch. 1988: Die Entwicklung der hebräischen Sprache. Wiesbaden.

Δικτυακοί τόποι

• Αναφορά του Εθνολόγου
• Ακαδημία Εβραϊκής γλώσσας
• Ιστορία της Εβραϊκής γλώσσας
• Συνοπτική ιστορία της εβραϊκής γλώσσας
• Οι λέξεις και η ιστορία τους
• Διαδικτυακή διδασκαλία Εβραϊκών

Λεξικά

• Root-based (Maskilon)
• Word-search English-Hebrew and Hebrew-English (Morfix)
• Hebrew-English (Maskilon)
• Hebrew-English (DAVAR freeware, english)
• Hebrew-English (Webster's Rosetta Edition)
• English-Hebrew (Maskilon)