Κίνημα της 28ης Ιουλίου 1938

Το λεγόμενο κίνημα του 1938 ήταν ένα πολύ μικρής έκτασης κίνημα που εκδηλώθηκε στην Ελλάδα και ειδικά στη Κρήτη την περίοδο της Δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, το 1938, εξ ου και η ονομασία του.

Συγκεκριμένα στο κίνημα αυτό συμμετείχαν πολλοί κυρίως Κρητικοί πολιτευτές του κόμματος του Βενιζέλου που είχαν ως στόχο την ανατροπή του καθεστώτος του Ι. Μεταξά, μετά την αποτυχία του προηγουμένου κινήματος του 1935.
Το κίνημα αυτό, το μοναδικό της περιόδου της Δικτατορίας του Μεταξά, εκδηλώθηκε στις 28 Ιουλίου του 1938 στα Χανιά. Πρωτεργάτης του κινήματος μεταξύ άλλων φέρονταν ο Αριστομένης Μητσοτάκης.
Λόγω όμως του περιορισμένου χώρου και του αριθμού των μυημένων σ΄ αυτό, αλλά και του πολύ πρόχειρου σχεδιασμού του ήταν καταδικασμένο ν΄ αποτύχει, όπως και απέτυχε τελικά, όπου υπό την «ανοχή»* του Ι. Μεταξά οι μεν πρωτεργάτες Α. Μητσοτάκης κ.ά. Βενιζελικοί διέφυγαν στο εξωτερικό, οι δε λοιποί πολιτικοί όπως ο Κωνσταντίνος Ρέντης και στρατιωτικοί που συμμετείχαν σ΄ αυτό συνελήφθηκαν και εκτοπίστηκαν.

Σημειώσεις

• Ο όρος υπό την «ανοχή» είναι αμφίβολος, αν ήταν ανοχή τότε οι πρωτεργάτες εγκατέλειψαν, την Ελλάδα ή έφυγαν, αντί διέφυγαν. Εκφράσθηκε και η άποψη ότι ο Ι Μεταξάς τους άφησε να διαφύγουν στο εξωτερικό για να μη μείνουν εντός της χώρας.
• Συνέχεια αυτού του κινήματος, από τα τέλη του ίδιου έτους άρχισε να προπαρασκευάζεται ένα άλλο κίνημα που όμως δεν πρόλαβε να εκδηλωθεί και που παρέμεινε στην ιστορία ως «συνωμοσία των γερμανοφίλων» στην οποία φέρονταν πρωτεργάτης ο Περικλής Κάβδας, απόστρατος και «εν ενεργεία» υπουργός του Ι. Μεταξά.

Πηγές

• "Ιστορικό Λεύκωμα" - 28η Οκτωβρίου 1940 εκδ. Μέτρον , 2007. σελ.60
• Φαίδων Βρανάς (επιμέλεια) "Ιωάννης Μεταξάς. Το προσωπικό του ημερολόγιο" τομ.4ος,