Δερβίσης

Με τον όρο Ντερβίς προφέρεται \ˈdər-vish\ εννοείται κυριολεκτικά ο ζητιάνος, έτσι όπως τουλάχιστον απορρέει από τον περσικό όρο Νταρβίς ή Νταρβές (darvīsh, darvesh), για τον θρησκευτικό επαίτη, που καθιερώθηκε στον ύστερο 16ο αιώνα στην Ανατολή. Η ρίζα της λέξης -νταρ σημαίνει πόρτα υποννοώντας κυριολεκτικά εκείνον που πηγαίνει από πόρτα σε πόρτα. Ανάμεσα στους θρησκευόμενους μουσουλμάνους, ο νταρβές ονομάζεται επίσης φακίρ.

Συνοπτική ιστορία

Ήδη από τα μέσα του 12ου αιώνα καταγράφεται η επίσκεψη ενός τέτοιου θρησκευτικού επαίτη στον κυβερνήτη της δυναστείας των Γκαζναβιδών Μου'ιζ αλ-Νταβλά Κχουσράβ Σαχ (Mu'izz al-Dawlah Khusraw Shah), στην Γκάζνα του ανατολικού Αφγανιστάν. Αναφέρεται ως ξυπόλητος και ενδεδυμένος με μαύρο τομάρι αίγας. Στο κεφάλι του έφερε κάλυμμα από το ίδιο υλικό διακοσμημένο με κέρατα. Στο χέρι του κρατούσε ράβδο διακοσμημένη με δακτύλιους οστά και μικρούς στρογγυλούς κώδωνες.

Μετά από έναν αιώνα περίπου ασκητές παρόμοιας εμφάνισης καταγράφεται ότι συγκεντρώθηκαν γύρω από τον Μπάρακ Μπάμπα στη Μικρά Ασία και το Ιράν περί το 706/1306. Ο Μπάρακ Μπάμπα φέρεται ότι έφθασε στη Συρία το έτος 706/1306 επικεφαλής ομάδας ντερβίς, ενδεδυμένων με ένα κόκκινο ύφασμα γύρω από τη μέση. Στο κεφάλι έφεραν κόκκινο τουρμπάνι, και κωδωνόσχημα σήμαντρα, θυμίζοντας σε ένα επίπεδο τους σαμάνους του Β. Αφγανιστάν. Έναν αιώνα μετά την παρουσία του ΜΠάρακ Μπάμπα το 1404, ο Ισπανός περιηγητής Ρούι Γκονδάλεθ ντε Κλαβίχο (Ruy Gonzales de Clavijo) ανέφερε την παρουσία ενός χωριού, το σημερινό Ντελίμπαμπα, κοντά στο Ερζερούμ, που κατοικείτο αποκλειστικά από Ντερβίς, υποδεικνύοντας ομοιότητες προς τους Ντερβίς των περασμένων πρώιμων περιόδων, όσον αφορά τουλάχιστον στη χρήση των κεράτων.

Βιβλιογραφία

• Algar, Hamid. "Baraq Baba." Encyclopaedia Iranica, 3:754-55.
• Karamustafa, Ahmet T. 1994, God's Unruly Friends : Dervish Groups in the Islamic Later Middle Period, 1200-1550, University of Utah Press, ISBN 0874804566.