Φωτεινή πηγή

Φωτεινή πηγή ονομάζεται οποιαδήποτε πηγή που εκπέμπει φως.

Είδη

Οι φωτεινές πηγές, φυσικές ή τεχνητές, διακρίνονται σε δύο βασικά είδη σε: θερμές και σε ψυχρές.

• Στις θερμές πηγές η ακτινοβολία τους οφείλεται στην διέγερση των ατόμων τους και των μορίων τους λόγω της θερμότητας (πυράκτωση). Αυτές οι πηγές παρουσιάζουν συνεχές φάσμα.
• Στις ψυχρές πηγές η ακτινοβολία τους οφείλεται στην διέγερση των ατόμων ή των ιόντων τους από μη θερμικά αίτια και παρουσιάζουν γραμμικό φάσμα. Στις πηγές αυτές ανήκουν και οι λεγόμενες βιοχημικές φωτεινές πηγές (πυγολαμπίδες).

Τεχνητές πηγές

Οι θερμές τεχνητές πηγές βασικά είναι στερεά σώματα και σπανιώτερα αέρια ή ατμοί. Μια συνύπαρξη στερεάς και αέριας φάσης είναι αυτή που παρουσιάζουν οι φλόγες. Οι ψυχρές τεχνητές πηγές είναι συνήθως αέρια και ατμοί. Στις περιπτώσεις φθορισμού και του φαινομένου Compton οι πηγές είναι ή στερεά ή υγρά σώματα.
Κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία των φωτεινών πηγών είναι ο βαθμός απόδοσης και ο φασματικός τους χαρακτήρας.

Είδη τεχνητών πηγών

Α. Πηγές πυράκτωσης

• Λαμπτήρας πυράκτωσης
• Βολταϊκό τόξο
• Λυχνία βενζίνης ή αερίου

Β. Ψυχρές πηγές

• Λαμπτήρας αίγλης
• Λαμπτήρας υπεριωδών
• Λαμπτήρας νέον ή λαμπτήρας διαφημίσεων
• Λαμπτήρας τόξου, με επιμέρους είδη του οποίου είναι η λυχνία ατμών υδραργύρου, η λυχνία ατμών νατρίου και ο λαμπτήρας φθορισμού
• Δίοδος εκπομπής φωτός (LED) και τέλος ο
• Λαμπτήρας αναλαμπής.

Στις ψυχρές πηγές το φως παράγεται από τη διέγερση ατόμων αερίου ή ατμών σε πίεση χαμηλότερη της ατμοσφαιρικής όταν διέρχεται ηλεκτρικό ρεύμα μέσα σε γυάλινους σωλήνες ή φύσιγκες που βρίσκονται εγκατεστημένα μαζί με τα ηλεκτρόδια. Εξ αυτού συμπεραίνεται ότι και το φάσμα του φωτός τους δεν είναι συνεχές αλλά γραμμικό.
Για την λειτουργία αυτών των πηγών χρησιμοποιείται τάση εναλλασσόμενη, υψηλή ή χαμηλή, ανάλογα του τύπου των λαπτήρων της κατηγορίας αυτής, οι οποίοι και διακρίνονται σε λαμπτήρες αίγλης και λαμπτήρες τόξου.

• Υφίστανται και άλλα είδη φωτεινών πηγών που όμως ο χαρακτήρας τους αφορά άλλο χώρο και όχι τον κυρίως φωτισμό όπως είναι η καθοδική λυχνία, οθόνες ραντάρ, τηλεόρασης, ή άλλων ηλεκτρονικών μετρικών οργάνων, παλμογράφων, ή υπολογιστών κ.λπ.

Φωτιστικά σώματα

Στην εφαρμογή του φωτισμού σπάνια αναζητάται η σφαιρική ισότροπη κατανομή του φωτός. Συνήθως απαιτείται η κατευθυνόμενη ακτινοβολία προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση σε στενή δέσμη που επιτυγχάνει π.χ. ο προβολέας ή αντίθετα ο καταυγαστήρας σε ανοικτή δέσμη. Για την πληρέστερη επιτυχία του σκοπού αυτού χρησιμοποιούνται κάτοπτρα σε συνδυασμό με φακούς ή διαφανή πρίσματα, (π.χ. Φάροι), που περιβάλλουν κατάλληλα τους λαμπτήρες.

Ενισχυτής παραγωγής φωτός (Λέιζερ)

Τα τελευταία χρόνια μια τεχνολογική εφαρμογή θεωρητικών ερευνών βασισμένων στη κυματομηχανική και στη θεωρία της σχετικότητας κατάφερε ένα νέο τρόπο παραγωγής φωτός, που έχει τεράστιες προοπτικές εφαρμογών σε κάθε σχεδόν τομέα της σύγχρονης ζωής, ξεκινώντας από ενδεικτικά λαμπάκια και περνώντας στη βιομηχανία, στη ιατρική, στις τηλεπικοινωνίες φθάνει στη πολεμική τεχνολογία, (για να μή λεχθεί ότι από έρευνες αυτής ξεκίνησε), τόσο στην αμυντική όσο και στην επιθετική. Οι συσκευές αυτές ονομάζονται Λέιζερ, το δε φως που εκπέμπουν είναι μονοχρωματικό σε απόλυτη σχεδόν παράλληλη δέσμη. Πρόκειται δηλαδή για στοιχειώδεις πηγές ή στοιχειώδεις ταλαντωτές των οποίων τα στοιχεία φωτοενίσχυσης και φωτοεκπομπής είναι συμφασικά (ίδιας φάσης).
Σε πολύ απλουστευμένη μορφή η φωτοενίσχυση και η φωτοεκπομπή Laser βασίζονται στη διέγερση σε μετασταθή κατάσταση, όσο το δυνατόν περισσότερων ατόμων ή ιόντων του σώματος, που ακτινοβολλεί μετά από εξαναγκασμό σε ομαδική αποδιέγερση.
Τόσο η διέγερση όσο και η αποδιέγερση πραγματοποιούνται με φωτεινές ακτινοβολίες. Η εκπομπή συμβαίνει κατά την αποδιέγερση και έχει την ίδια συχνότητα και κατεύθυνση με την ακτινοβολία που προκάλεσε την διέγερση.