Επιστημονική επανάσταση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Προς την επανάσταση
Γραμμή 6: Γραμμή 6:
Η [[φυσική φιλοσοφία]] που κυριάρχησε σε όλο τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], κατά μεγάλο μέρος είχε κληρονομηθεί από την [[Αρχαιότητα]]. Η μέθοδος εξήγησης των φαινομένων ήταν μια καθαρά διανοητική διεργασία, στην οποία εκπονούνταν μια γενική [[θεωρία]] που ικανοποιούσε την [[λογική]] και η οποία δεν ερχόταν σε σημαντική αντίθεση με τα ίδια τα φαινόμενα.<ref>Βαλλιάνος Περικλής (2008), ''Η Επιστημονική Επανάσταση και η Φιλοσοφική θεωρία της Επιστήμης. Ακμή και Υπέρβαση του Θετικισμού'', β’ έκδοση, Πάτρα: ΕΑΠ. σσ. 23-24.</ref> Χαρακτηριστικό σημείο της προσέγγισης του «σώζειν τα φαινόμενα» ήταν το [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Πτολεμαϊκό]] [[γεωκεντρικό μοντέλο|γεωκεντρικό σύστημα]]. Στηριζόμενο στον αφελή εμπειρισμό της άμεσης παρατήρησης, για την σωτηρία των φαινομένων επέβαλλε θεωρητικές και «επί τούτω» υποθέσεις επί των πραγματικών εμπειρικών δεδομένων.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 28-29.</ref>
Η [[φυσική φιλοσοφία]] που κυριάρχησε σε όλο τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], κατά μεγάλο μέρος είχε κληρονομηθεί από την [[Αρχαιότητα]]. Η μέθοδος εξήγησης των φαινομένων ήταν μια καθαρά διανοητική διεργασία, στην οποία εκπονούνταν μια γενική [[θεωρία]] που ικανοποιούσε την [[λογική]] και η οποία δεν ερχόταν σε σημαντική αντίθεση με τα ίδια τα φαινόμενα.<ref>Βαλλιάνος Περικλής (2008), ''Η Επιστημονική Επανάσταση και η Φιλοσοφική θεωρία της Επιστήμης. Ακμή και Υπέρβαση του Θετικισμού'', β’ έκδοση, Πάτρα: ΕΑΠ. σσ. 23-24.</ref> Χαρακτηριστικό σημείο της προσέγγισης του «σώζειν τα φαινόμενα» ήταν το [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Πτολεμαϊκό]] [[γεωκεντρικό μοντέλο|γεωκεντρικό σύστημα]]. Στηριζόμενο στον αφελή εμπειρισμό της άμεσης παρατήρησης, για την σωτηρία των φαινομένων επέβαλλε θεωρητικές και «επί τούτω» υποθέσεις επί των πραγματικών εμπειρικών δεδομένων.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 28-29.</ref>

== Προς την επανάσταση ==
Ο [[νομιναλισμός]] απέρριψε την [[τελολογία|τελολογική]] ερμηνεία της φύσης και τον [[σχολαστικισμός|σχολαστικισμό]], υπέρ της χρήσης [[εμπειρία|εμπειρικών]] δεδομένων αντί εννοιών χωρίς πραγματική υπόσταση.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 50-51.</ref> Επάνω σε αυτή την αρχή, και με την χρήση εμπειρικών παραδειγμάτων, αμφισβητήθηκε η αριστοτελική θεωρία για την [[κίνηση]], αν και ούτε οι νεώτερες θεωρίες, όπως η διατύπωση του ''[[impetus]]'' από τον [[Μπουριντάν]], ήταν ικανές να εξηγήσουν την εμπειρική παρατήρηση.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 52-53.</ref>

Ο [[Νικολά Ορέμ]], διατύπωσε την ιδέα ότι τα φαινόμενα θα παρατηρούνταν με τον ίδιο τρόπο, είτε η [[Γη]] κινούνταν γύρω από τον [[Ήλιο]], είτε το αντίθετο. Ο Ορέμ εγκατέλειψε την θεωρία του για θεολογικούς λόγους, καθώς το γεωκεντρικό μοντέλο ταίριαζε με τις [[Αγία Γραφή|Γραφές]] και την [[εξ’ αποκαλύψεως αλήθεια]]. Ωστόσο επικράτησε ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη φυσική και τη θεολογική φιλοσοφία. Σύμφωνα με τον συμβιβασμό αυτό, τον λεγόμενο «''διπλή αλήθεια''», ήταν αποδεκτή η διερεύνηση των φαινομένων από ένα στοχαστή και η διαμόρφωση λογικών συμπερασμάτων τα οποία μπορεί να αντίκεινται στο παραδοσιακό μοντέλο, αλλά ο στοχαστής δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά τα λογικά συμπεράσματα αναπαριστούν την πραγματική υπόσταση των φαινομένων.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 30-31.</ref>

Αποφασιστική ήταν και η συμβολή του [[Πανεπιστήμιο της Πάδοβας|πανεπιστημίου της Πάδοβας]]. Εκεί καλλιεργήθηκε η «ευρετική διαδικασία». Η ευρετική διαδικασία χρησιμοποιεί την μέθοδο της [[αναγωγή|αναγωγής]] για την παραγωγή συμπερασμάτων. Αποτελείται από δύο πτυχές, την ανάλυση και την σύνθεση. Κατά την ανάλυση διασπάται ένα φαινόμενο στα απλά του στοιχεία για να βρεθούν τα αίτιά του, και κατά την σύνθεση αντιστρέφεται η πορεία και τα πρότερα συμπεράσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξήγηση όλων των αντίστοιχων φαινομένων που απορρέουν από τα ίδια αίτια.<ref>Βαλλιάνος (2008), σσ. 54-55.</ref>


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==

Έκδοση από την 23:59, 3 Μαρτίου 2010

Η επιστημονική επανάσταση ήταν μια περίοδος κατά την οποία νέες ιδέες στην φυσική, την αστρονομία, την βιολογία, την ανατομία, την χημεία και άλλες επιστήμες οδήγησαν στην απόρριψη δογμάτων που κυριάρχησαν από την Αρχαιότητα και καθ'όλο τον Μεσαίωνα, και οδήγησαν στην θεμελίωση της σύγχρονης επιστήμης. Παραδοσιακά, έναρξη της επιστημονικής επανάστασης θεωρείται το 1543, οπότε και δημοσιεύτηκαν δύο βιβλία που άλλαξαν την πορεία της επιστήμης. Ήταν το De revolutionibus orbium coelestium του Νικόλαου Κοπέρνικου, στο οποίο εισήγαγε την θέση ότι η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο, και το De humani corporis fabrica του Ανδρέα Βεσάλιου. Κορύφωση της επιστημονικής επανάστασης ήταν η δημοσίευση του Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica από τον Ισαάκ Νεύτωνα το 1687.

Άλλες σημαντικές εξελίξεις σε αυτή την περίοδο έγιναν από τους Γαλιλαίο Γαλιλέι, Έντμουντ Χάλλεϋ, Κρίστιαν Χόυχενς, Τυχό Μπραχέ, Γιοχάνες Κέπλερ, Γκότφριντ Λάιμπνιτς και Μπλεζ Πασκάλ. Στην φιλοσοφία, κύριες συνεισφορές ήταν του Φράνσις Μπέικον, Ρενέ Ντεκάρτ, Τόμας Χομπς.

Η «επιστήμη» μέχρι την Αναγέννηση

Η φυσική φιλοσοφία που κυριάρχησε σε όλο τον Μεσαίωνα, κατά μεγάλο μέρος είχε κληρονομηθεί από την Αρχαιότητα. Η μέθοδος εξήγησης των φαινομένων ήταν μια καθαρά διανοητική διεργασία, στην οποία εκπονούνταν μια γενική θεωρία που ικανοποιούσε την λογική και η οποία δεν ερχόταν σε σημαντική αντίθεση με τα ίδια τα φαινόμενα.[1] Χαρακτηριστικό σημείο της προσέγγισης του «σώζειν τα φαινόμενα» ήταν το Πτολεμαϊκό γεωκεντρικό σύστημα. Στηριζόμενο στον αφελή εμπειρισμό της άμεσης παρατήρησης, για την σωτηρία των φαινομένων επέβαλλε θεωρητικές και «επί τούτω» υποθέσεις επί των πραγματικών εμπειρικών δεδομένων.[2]

Προς την επανάσταση

Ο νομιναλισμός απέρριψε την τελολογική ερμηνεία της φύσης και τον σχολαστικισμό, υπέρ της χρήσης εμπειρικών δεδομένων αντί εννοιών χωρίς πραγματική υπόσταση.[3] Επάνω σε αυτή την αρχή, και με την χρήση εμπειρικών παραδειγμάτων, αμφισβητήθηκε η αριστοτελική θεωρία για την κίνηση, αν και ούτε οι νεώτερες θεωρίες, όπως η διατύπωση του impetus από τον Μπουριντάν, ήταν ικανές να εξηγήσουν την εμπειρική παρατήρηση.[4]

Ο Νικολά Ορέμ, διατύπωσε την ιδέα ότι τα φαινόμενα θα παρατηρούνταν με τον ίδιο τρόπο, είτε η Γη κινούνταν γύρω από τον Ήλιο, είτε το αντίθετο. Ο Ορέμ εγκατέλειψε την θεωρία του για θεολογικούς λόγους, καθώς το γεωκεντρικό μοντέλο ταίριαζε με τις Γραφές και την εξ’ αποκαλύψεως αλήθεια. Ωστόσο επικράτησε ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη φυσική και τη θεολογική φιλοσοφία. Σύμφωνα με τον συμβιβασμό αυτό, τον λεγόμενο «διπλή αλήθεια», ήταν αποδεκτή η διερεύνηση των φαινομένων από ένα στοχαστή και η διαμόρφωση λογικών συμπερασμάτων τα οποία μπορεί να αντίκεινται στο παραδοσιακό μοντέλο, αλλά ο στοχαστής δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά τα λογικά συμπεράσματα αναπαριστούν την πραγματική υπόσταση των φαινομένων.[5]

Αποφασιστική ήταν και η συμβολή του πανεπιστημίου της Πάδοβας. Εκεί καλλιεργήθηκε η «ευρετική διαδικασία». Η ευρετική διαδικασία χρησιμοποιεί την μέθοδο της αναγωγής για την παραγωγή συμπερασμάτων. Αποτελείται από δύο πτυχές, την ανάλυση και την σύνθεση. Κατά την ανάλυση διασπάται ένα φαινόμενο στα απλά του στοιχεία για να βρεθούν τα αίτιά του, και κατά την σύνθεση αντιστρέφεται η πορεία και τα πρότερα συμπεράσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξήγηση όλων των αντίστοιχων φαινομένων που απορρέουν από τα ίδια αίτια.[6]

Παραπομπές

  1. Βαλλιάνος Περικλής (2008), Η Επιστημονική Επανάσταση και η Φιλοσοφική θεωρία της Επιστήμης. Ακμή και Υπέρβαση του Θετικισμού, β’ έκδοση, Πάτρα: ΕΑΠ. σσ. 23-24.
  2. Βαλλιάνος (2008), σσ. 28-29.
  3. Βαλλιάνος (2008), σσ. 50-51.
  4. Βαλλιάνος (2008), σσ. 52-53.
  5. Βαλλιάνος (2008), σσ. 30-31.
  6. Βαλλιάνος (2008), σσ. 54-55.

Βιβλιογραφία

  • Βαλλιάνος, Περικλής (2008). Η Επιστημονική Επανάσταση και η Φιλοσοφική θεωρία της Επιστήμης. Ακμή και Υπέρβαση του Θετικισμού (β' έκδοση). Πάτρα: ΕΑΠ. ISBN 9605387840. 
  • Μετζενιώτης, Διονύσης. «Η μαθηματικοποίηση της φύσης». Κείμενα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών. Πάτρα: ΕΑΠ. ISBN 9605388138. 
  • Πατηνιώτης, Μανόλης. «Νεύτων και Νευτωνισμός στην Ευρώπη του 18ου αιώνα». Κείμενα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών. Πάτρα: ΕΑΠ. ISBN 9605388138. 
  • Πεφάνης, Παναγιώτης (2004). Συνοπτική ιστορία της ιατρικής. Ανιχνεύοντας την αβεβαιότητα. Αθήνα: Εξάντας. ISBN 9789602565919. 
  • Crombie, A. C. (1992). Από τον Αυγουστίνο στον Γαλιλαίο. Αθήνα: ΜΙΕΤ. ISBN 9602500697. 
  • Gillispie, C.C. (1986). Στην Κόψη της Αλήθειας: Η εξέλιξη των επιστημονικών ιδεών από το Γαλιλαίο ως τον Einstein. Αθήνα: ΜΙΕΤ. ISBN 9602501014. 
  • Lindberg, David C. (1997). Οι απαρχές της δυτικής επιστήμης. Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις ΕΜΠ. ISBN 9602545208.