Όφα της Μερκίας

Ο Όφα της Μερκίας,
χειρόγραφο 13ου αι.

Ο Όφα, ή Όφφα, ήταν βασιλιάς της Μερκίας (757 – 796) και γιος του Θίνγκφριθ, απευθείας απόγονος του Εόβα αδελφού του βασιλιά Πέντα της Μερκίας που είχε βασιλεύσει στη χώρα τον προηγούμενο αιώνα. Ανέβηκε στον θρόνο μετά από εμφύλια σύγκρουση σταδιακά άρχισε να ισχυροποιείται επεκτείνοντας τα εδάφη του, έγινε κυρίαρχος του Κεντ (762) και του Σάσεξ (771). Από το 780 έγινε κυρίαρχος σε ολόκληρη την νότια Αγγλία συμμαχώντας με τον Μπεοθρί του Ουέσσεξ (780) που παντρεύτηκε την κόρη του Όφα Εαντμπούρθ. Όταν ο βασιλιάς της ανατολικής Αγγλίας Έθελμπέρτ Β’ εξεγέρθηκε εναντίον του τον αποκεφάλισε (794).

Ήταν χριστιανός βασιλιάς αλλά ήρθε σε σύγκρουση με τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι Ζανμπέρθ γιατί πίεζε τον πάπα Ανδριανό Α’ να χωρίσει στα δύο την Αρχιεπισκοπή του Καντέρμπουρι και να μετατρέψει το ένα τμήμα από επισκοπή σε αρχιεπισκοπή του Λίχφιλντ, που σήμαινε ότι θα έχανε ο Αρχιεπίσκοπος μέρος της εξουσίας του. Σώθηκαν πολλές απεικονίσεις του σε χρυσά νομίσματα της εποχής του όχι μόνο του ίδιου ακόμα και της συζύγου του Κινεθρύθ κάτι το απίστευτο για τα μεσαιωνικά βασίλεια της εποχής του.

Πολλοί ιστορικοί θεωρούν τον Όφα ως τον ισχυρότερο μονάρχη στην Αγγλία πριν τον Αλφρέδο τον Μέγα, τον μόνο ικανό να πετύχει την ενοποίηση της Αγγλίας κάτι που παραλίγο θα πετύχαινε λίγο πριν τον θάνατο του. Με τον θάνατο του ήρθε και η παρακμή τον διαδέχθηκε ο γιος του Εγκφρίθ που βασίλευσε μόνο 5 μήνες, ενώ στη συνέχεια έγινε βασιλιάς ο Κοένγουλφ της Μερκίας.

Ο Όφα ξεπέρασε σε ισχύ ακόμα και τον Έθελμπαλντ της Μερκίας, τον ισχυρότερο Άγγλο ηγεμόνα ολόκληρου του πρώτου μισού του 8ου αιώνα. Καταστατικά και χάρτες της εποχής αποδεικνύουν την μεγάλη ισχύ που είχε. Είχε συχνή αλληλογραφία με τον Καρλομάγνο, ενώ το νομισματικό του σύστημα ήταν στα δικά του πρότυπα. Ο Έθελμπαλντ που βασίλεψε 41 χρόνια δολοφονήθηκε (757) απο έναν σωματοφύλακα του, τον διαδέχθηκε ο Μπεορνρέντ, ένας ανίκανος βασιλιάς που ανατράπηκε τον ίδιο χρόνο (757) από τον Όφα. Στην αρχή δέν είχε ουσιαστική ισχύ, ενώ πρώτο βήμα του ήταν η κατάκτηση του βασιλείου του Λίντσει (740)

Υποταγή του Κεντ

Ο Όφφα φαίνεται ότι από το 762 άρχισε να επεκτείνει την επιρροή του και στο βασίλειο του Κεντ που για πολλούς αιώνες ήταν μοιρασμένο σε Δυτικό και Ανατολικό διοικούμενο από διαφορετικούς βασιλείς αφού το 764 τοποθετεί ως υποτακτικό του βασιλιά τον Χίχμπερχ σύμφωνα με ένα καταστατικό. Σύμφωνα με δύο άλλα καταστατικά που βρέθηκαν (774) αποδεικνύεται ξανά η επιρροή που είχε στο Κέντ, περιγράφεται μια μάχη του με τους κατοίκους του Κεντ (776) που ερμηνεύεται ως επανάσταση του Κεντ εναντίον του. Αναφέρεται, επίσης, ένας άλλος βασιλιάς ο Ίλμουντ του Κεντ το 784 με τον οποίο ήρθε σε ρήξη. Φαίνεται ότι τον ανάγκασαν να παραιτηθεί και εξορίστηκε οριστικά στους Φράγκους. Από τότε ο Όφα έγινε και τυπικά βασιλιάς του Κεντ. Αργότερα ο γιος του Ίλμουντ Εγβέρτος του Ουέσσεξ ανακατέλαβε την χώρα (825) αφού επέστρεψε από την εξορία επικαλούμενος τα δικαιώματα που είχε στο Κεντ λόγω του πατέρα του. Παράλληλα με το Κέντ, ο Όφα κατάφερε να υποτάξει και το Σάσεξ αφού σύμφωνα με καταστατικά φαίνεται η υποταγή σε αυτόν των τοπικών βασιλέων ενώ περιγράφεται και μια μάχη με τους κατοίκους του Σάσεξ (770 - 771) στην οποία βγήκε νικητής, την δεκαετία του 780 απέκτησε τον οριστικό έλεγχο της χώρας. Ο Οφα το 798 αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει εισβολή των Βίκινγκς στην χώρα του. Γι' αυτό τον λόγο οχύρωσε τα παράλια του βασιλείου του. Τελικά οι Βίκινγκς δεν έφτασαν στην περιοχή, αλλά λεηλάτησαν όλη την Βόρεια Αγγλία. Το βασίλειο του Οφα καταλάμβανε την σημερινή Ουαλία μέχρι τη Βόρεια θάλασσα.

Ο Όφα ήταν συχνά σε σύγκρουση με τους βασιλείς της Ουαλλίας, πιό γνωστή η Ουαλική μάχη του Χέρεφορντ (760) ενώ εκστράτευσε επαννελημένα κατά των Ουαλλών (778, 784, 796). Το σημαντικότερο έργο της βασιλείας του ήταν ένα τεράστιο φράγμα στα σύνορα μεταξύ Ουαλλίας και Αγγλίας που αναφέρεται στα χρονικά του μοναχού Ασσέρ την εποχή του Αλφρέδου του μέγα. Σημαντικότερο έργο την εποχή της βασιλείας του είναι το μεγάλο κατα μήκος φράγμα στα σύνορα με την Ουαλλία συνολικού μήκους 103 Km.

Διπλωματικές σχέσεις με τον Καρολομάγνο

Ο Όφα είχε πολύ ισχυρές διπλωματικές σχέσεις με μεγάλους Ευρωπαίους ηγεμόνες όπως φαίνεται απο γράμματα του Αλκουίν που χρονολογούνται την περίοδο (780 – 790), το 789 ο Καρλομάγνος του πρότεινε να παντρευτεί ο μεγαλύτερος γιός του Κάρολος ο νεώτερος μιά απο τις κόρες του Όφα. Ο Όφα αντέστρεψε το αίτημα ζητώντας να παντρευτεί ο γιός του Εκγκφρίθ μιά απο τις κόρες του Καρολομάγνου κάτι που έκανε τον Καρλομάγνο να εξοργιστεί διατάζοντας την απαγόρευση Αγγλικών πλοίων στα λιμάνια του. Σύμφωνα με τα γράμματα του Αλκουίν την επόμενη χρονιά λύθηκε η παρεξήγηση μεταξύ των δύο μεγάλων βασιλέων. Ο Καρολομάγνος υποστήριξε την Αγγλική εκκλησία στο συμβούλιο της Φραγκφούρτης (794) καταδικάζοντας τους δύο Ισπανούς αιρετικούς επισκόπους Φέλιξ και Ελίπανδο. Νέα αλληλογραφία μεταξύ Καρολομάγνου και Όφφα διασώζεται (796) αποτελεί μεγάλο ιστορικό κειμίλιο αποτελώντας την πρώτη μορφή διπλωματικών εγγράφων στα Ευρωπαικά χρονικά. Ο Καρολομάγνος παρήχε καταφύγιο σε όλους τους πολιτικούς αντιπάλους εξόριστους του Όφφα ένας απο τους οποίους ήταν ο Εγβέρτος του Ουέσσεξ. Φαίνεται μιά διαμάχη υπήρξε μεταξύ τους (796) αλλά δέν μπορούσε να συγκριθεί η δύναμη του βασιλιά των Φράγκων σε σχέση με αυτή των Άγγλων γιατί η αυτοκρατορία του Καρολομάγνου ήταν τεράστια.

Εσωτερική πολιτική, νομίσματα, κτίσιμο πόλεων

Ο Όφα οικοδόμησε μιά σειρά οχυρωμένων πόλεων όπως Μπέφορντ, Νορθάμπτον, Χέρεφορντ, Οξφόρδη, Στάμφορντ ώστε να υπερασπίζεται ο πληθυσμός της χώρας του στην περίπτωση των επιδρομών. Οι πόλεις αυτές έγιναν σύντομα μεγάλα διοικητικά και οικονομικά κέντρα με μιά σειρά εμπόρων, τις ίδιες πόλεις χρησιμοποίσε αργότερα και ο βασιλιάς Αλφρέδος ο μέγας προκειμένου να υπερασπιστεί απο τις επιδρομές των Δανών. Ο βασιλιάς Εθελμπάλντ της Μερσίας (749) με ένα καταστατικό είχε καθιερώσει ανέγγιχτη την εκκλησιαστική περιουσία με μοναδική εξαίρεση την οικοδόμηση κάστρων ή φρουρίων. Δημιούργησε ο ίδιος μιά σειρά απο νόμων που δέν διασώθηκαν αλλά χρησιμοποίησε ο ίδιος με δική του ομολογία ο βασιλιάς Αλφρέδος ο μέγας προκειμένου να δημιουργήσει την δική του νομοθεσία. Έκοψε αρχικά την δεκαετία (760 – 770) μιά σειρά απο ασημένια νομίσματα, τα οποία αντικαταστάθηκαν αργότερα με βαρύτερα στα πρότυπα των νομισμάτων του αυτοκράτορα Καρολομάγνου. Τα νομίσματα έγραφαν τιο δικό του όνομα, του υποτελούς του βασιλιά ενώ είχαν και την δική του προσωπογραφία, οι προσωπογραφίες του στα νομίσματα διφορούμενες με αντιφατικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Το πλέον εντυπωσιακό ήταν οτι βρέθηκαν και νομίσματα με την εικόνα της συζύγου του Κινεθρίθ κάτι απίθανο στα Αγγλοσαξωνικά βασίλεια. Αναφέρεται οτι μιμήθηκε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Κων/νου Ζ’ που έκοψε νομίσματα την ίδια εποχή με τις προσωπογραφίες της μητέρας του και της αυτοκράτειρας Ειρήνης.

Θάνατος και διαδοχή

Ο Όφα χαρακτηρίζεται σάν ο δεύτερος μεγαλύτερος βασιλιάς στα Αγγλικά χρονικά μετά τον Αλφρέδο τον μέγα αναφέρεται οτι αποκαλείτο βασιλιάς των Άγγλων προτού ο τίτλος καθιερωθεί κάτι που φαινόταν στις επιγραφές πάνω στα νομίσματα του, κατάφερε να ενοποιήσει όλη την Αγγλία κάτω απο την κυριαρχία του αλλά δυστυχώς η ενοποίηση αυτή ήταν σύντομη αφού με τον θάνατο του το βασίλειο της Μερσία έχασε σημαντικό μέρος απο την ισχύ του. Πέθανε στα τέλη Ιουλίου του 796 τάφηκε στο Μπέντφορντ πόλη που είχε ο ίδιος κτίσει και τον διαδέχθηκε ο μοναδικός του γιός Εκγκφρίθ που πέθανε πρόωρα αφού βασίλεψε μονάχα 151 χωρίς να αφήσει διάδοχο οπότε σταμάτησε αμέσως και η γραμμή των αρσενικών απογόνων του Όφα.

Πρότυπο:Μετάφραση EN