Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ)

Αρχείο:PASOKgreenSunLogo.png

Το έμβλημα του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (γνωστότερο ως ΠΑ.ΣΟ.Κ.) είναι ένα ελληνικό σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό κόμμα. Ιδρύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Βρίσκεται στη θέση της κυβέρνησης και εκπροσωπείται στο Ελληνικό και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από 160 και 8 βουλευτές αντίστοιχα. Το ΠΑΣΟΚ είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος και της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, πρόεδρος της οποίας από τις 31 Ιανουαρίου 2006 είναι ο εν ενεργεία πρόεδρος του κόμματος, Γιώργος Παπανδρέου.

Ιστορία

Η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Με βάση την ιδρυτική του διακήρυξη, σκοπός της δράσης του ΠΑΣΟΚ ήταν να επιφέρει στην χώρα:

• Εθνική Ανεξαρτησία
• Λαϊκή Κυριαρχία
• Κοινωνική Απελευθέρωση και
• Δημοκρατική διαδικασία.

Τις αρχές αυτές υποστήριζαν ο ίδιος ο ιδρυτής και πολλά από τα ιδρυτικά στελέχη. Ο Ανδρέας Παπανδρέου κάλεσε σε αυτοοργάνωση τις λαϊκές δυνάμεις στην περίοδο της μεταπολίτευσης.

Τα πρώτα χρόνια

Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. συμμετείχε για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές το Νοέμβριο του 1974 , αποσπώντας ποσοστό 13,5% που μεταφράστηκε στην ανάδειξη 15 βουλευτών. Στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1977 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διπλασίασε το ποσοστό του και εξέλεξε 92 βουλευτές, καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης

Τον Οκτώβρη του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., μετά από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες» κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 173 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το 1984 διεξήχθη το 1ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο οποίο επανεξελέγη ομόφωνα ο Ανδρέας Παπανδρέου ως πρόεδρος. Τον Ιούνιο του 1985, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε εκ νέου τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 45%, εξέλεξε 161 βουλευτές και σχημάτισε και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η αναπτυξιακή στρατηγική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τις κυβερνήσεις ΠΑ.ΣΟ.Κ. την περίοδο 1984 μέχρι το 1990 (που καλύπτει τόσο τα Μ.Ο.Π. όσο και το Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) χαρακτηρίστηκε κυρίως από τη μεγάλη διασπορά των διαθέσιμων πόρων σε μικρά έργα υποδομής σε ολόκληρη τη χώρα. Η πολιτική αυτή στήριξε την οικονομική δραστηριότητα και διευκόλυνε τη βελτίωση του επιπέδου ζωής στις αγροτικές και περιμετρικές περιοχές. Αναβάθμισε το επαρχιακό δίκτυο μεταφορών και ενίσχυσε τον εκσυγχρονισμό των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων και την ίδρυση ξενοδοχείων μικρού και μεσαίου μεγέθους σε πολλές περιοχές. Το 1989, περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης, λόγω του οικονομικού σκανδάλου Κοσκωτά, και με τον ιδρυτή του άρρωστο (καρδιακά προβλήματα) το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχασε τις εκλογές.

Η περίοδος της αντιπολίτευσης

Την περίοδο της συγκυβέρνησης Τζανή Τζανετάκη, οι βουλευτές της ΝΔ και του Συνασπισμού παρέπεμψαν τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και πολλά από τα στελέχη του σε Ειδικό Δικαστήριο για τις κατηγορίες περί εμπλοκής τους στο Σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά και για υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την Ε.Υ.Π. (τότε Κ.Υ.Π.). Με τα στελέχη του υπόδικα και έπειτα από τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρέθηκε στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η δεύτερη περίοδος διακυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου

Τον Οκτώβριο του 1993 και μετά την απόφαση του ειδικού δικαστηρίου το οποίο έκρινε αθώο λόγω αμφιβολιών με ψήφους 7 προς 6 τον Ανδρέα Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην εξουσία με ποσοστό 47%. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχημάτισε κυβέρνηση. Τον Οκτώβριο του 1995 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εισήλθε σε μία κρίσιμη περίοδο εντάσεων και εσωκομματικών τριβών, καθώς στην Κεντρική Επιτροπή παραιτήθηκε ο Δημήτρης Τσοβόλας για να ιδρύσει αργότερα το ΔΗΚΚΙ. Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής εκλέχτηκε ο Κώστας Σκανδαλίδης μετά την είσοδο του Άκη Τσοχατζόπουλου στην κυβέρνηση. Λίγες μέρες αργότερα ο Ανδρέας Παπανδρέου εισήλθε στο Ωνάσειο καρδιοχειρουργικό νοσοκομείο μετά από νέα κρίση της υγείας του.

Η περίοδος του εκσυγχρονισμού

Μετά από την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου από την πρωθυπουργία στις 17 Ιανουαρίου 1996, η κεντρική επιτροπή του ΠΑΣΟΚ με εισήγηση του Κώστα Σκανδαλίδη αποφάσισε τις διαδικασίες εκλογής του Πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα του Κινήματος. Την επόμενη μέρα η κοινοβουλευτική ομάδα επέλεξε ανάμεσα στους Κώστα Σημίτη, Άκη Τσοχατζόπουλο, Γεράσιμο Αρσένη και Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, τον Κώστα Σημίτη ως νέο Πρωθυπουργό της χώρας. Τον Ιούνιο του 1996 απεβίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και το 4ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εξέλεξε πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη.

Με πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη το ΠΑ.ΣΟ.Κ. νίκησε στις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 1996. Στις επόμενες εκλογές τον Απρίλιο του 2000, ο Κώστας Σημίτης επανεξελέγη με ποσοστό 43,79% έναντι 42,73% της Ν.Δ., ενώ το ΠΑΣΟΚ εξέλεξε 158 βουλευτές.

Μετά από την παραίτηση του Κώστα Σημίτη από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, τον Φεβρουάριο του 2004 , εκλέγεται ο γιος του Α. Παπανδρέου, ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρόεδρος του κόμματος με πανελλαδική ψηφοφορία στην οποία ήταν και ο μόνος υποψήφιος. Στην ψηφοφορία ψήφισαν περισσότεροι από 1.000.000 φίλοι του κόμματος.

Αποτελέσματα εσωκομματικών εκλογών για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, 11 Νοεμβρίου 2007

Υποψήφιος	Ψήφοι	%
Γιώργος Παπανδρέου	427,021	55.91
Ευάγγελος Βενιζέλος	291.593	38.18
Κώστας Σκανδαλίδης	43,848	5.74
Έγκυρες ψήφοι	763,674
Άκυρες ψήφοι	5,842
Λευκές ψήφοι	1,212
Σύνολο ψήφων	769,156	100
Εγγεγραμμένοι	974,6661
Πηγή: Επίσημα αποτελέσματα από το pasok.gr Σημειώσεις: 1347.991 μέλη και 626.675 "φίλοι του κόμματος".

Στις εκλογές του Μαρτίου του 2004 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έπειτα από 11 χρόνια διακυβέρνησης της χώρας με τρεις εκλογικές νίκες (1993, 1996, 2000) έχασε τις εκλογές με ποσοστό 40,55% και πέρασε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το κίνημα δεν μπόρεσε να κερδίσει την πρωτιά και στις επόμενες εκλογές, στις 16 Σεπτεμβρίου 2007. Στις εκλογές αυτές, έλαβε το 38,1% των ψήφων και 102 έδρες και ο πρόεδρός του, Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε την ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανακοίνωσε εμμέσως πλην σαφώς την ίδια ημέρα την υποψηφιότητά του για τη θέση του προέδρου. Επίσης υποψήφιος στις εκλογές ανάδειξης προέδρου του κόμματος, που διεξήχθησαν στις 11 Νοεμβρίου, ήταν και ο Κώστας Σκανδαλίδης. Επανεκλέχθηκε ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55% έναντι 38% του Ευάγγελου Βενιζέλου. Στις εκλογές του Οκτωβρίου 2009, υπό την ηγεσία του Γιώργου Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 43,9% και παίρνει 160 έδρες.

Τωρινή δράση

Μετά την εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ το 2004, άρχισε μια διαδικασία ανασυγκρότησης του κινήματος σε όλα τα επίπεδα και προσαρμογής της οργανωτικής του δομής στις απαιτήσεις της εποχής μας με έμφαση στη συμμετοχή του πολίτη, στην αποκέντρωση και τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Κυβερνητικό έργο

Κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πραγματοποιήθηκαν διάφορες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς του κράτους. Δημιουργήθηκαν θεσμοί όπως το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού του δημόσιου τομέα (Α.Σ.Ε.Π.), ο Συνήγορος του Πολίτη, κατασκευάστηκαν κέντρα υγείας, περιφερειακά και νομαρχιακά νοσοκομεία, ιδρύθηκαν τα Τ.Ε.Ι., το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το ολοήμερο σχολείο, η ενισχυτική διδασκαλία , ιδρύθηκαν τα Κ.Ε.Π., αναγνωρίστηκε οριστικά η Εθνική Αντίσταση και τα δικαιώματα των αγωνιστών της στον αγώνα κατά των κατακτητών, άλλαξε ο ρόλος και τη λειτουργία του συνδικαλιστικού κινήματος. Αποποινικοποιήθηκε η μοιχεία και θεσπίστηκε ο πολιτικός γάμος.

Κατασκευάστηκαν μικρά και μεγάλα έργα υποδομής στην περιφέρεια με κονδύλια των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων (Μ.Ο.Π.) που ξεκίνησαν το 1984 και ολοκληρώθηκαν το 1993. Αναβαθμίστηκε η τοπική αυτοδιοίκηση. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (Ο.Ν.Ε.). Τα τελευταία χρόνια διακυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών κονδυλίων (Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, Κ.Π.Σ.) κατασκευάστηκαν τα λεγόμενα «μεγάλα έργα» όπως το μετρό της Αθήνας, το νέο αεροδρόμιο της Αθήνας, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η Αττική Οδός, η Εγνατία Οδός, τα ολυμπιακά έργα κ.ά.

Eυρωεκλογές 2009

Το ΠΑΣΟΚ έλαβε ποσοστό 36,65 % και 8 έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο.

Εθνικές Εκλογές 2009

Το ΠΑΣΟΚ έλαβε ποσοστό 43,92 % και 160 έδρες στην Βουλή.

Νεολαία ΠΑΣΟΚ

Η Νεολαία ΠΑΣΟΚ είναι η οργάνωση της πολιτικής νεολαίας του ελληνικού πολιτικού κόμματος ΠΑΣΟΚ. Η Νεολαία ΠΑΣΟΚ στηρίζει την σπουδαστική παράταξη ΠΑΣΠ, η οποία σύμφωνα με το άρθρο 6 του καταστατικού της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, αποτελεί αυτόνομη παράταξη του φοιτητικού κινήματος στα Πανεπιστήμια.

Βιβλιογραφία

• Σπουρδαλάκης, Μ., ΠΑΣΟΚ. Κόμμα, κράτος, κοινωνία, εκδ. Πατάκης, 1998
• Παππάς, Τ., Σ., Το χαρισματικό κόμμα. ΠΑΣΟΚ, Παπανδρέου, Εξουσία, εκδ. Πατάκης, 2009

Εξωτερικές συνδέσεις

• Επίσημος δικτυακός τόπος του ΠΑ.ΣΟ.Κ.
• Νεολαία ΠΑ.ΣΟ.Κ.
• PASOK Web Radio το podcast του ΠΑΣΟΚ