Ψηφοφορία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Templar52 (συζήτηση | συνεισφορές)
μ +κατ.
Templar52 (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 13: Γραμμή 13:
Στη νεότερη εποχή παρατηρούνται και τα δύο είδη ψηφοφορίας φανερή και μυστική. Η μεν φανερή με ανάταση του χεριού των ονομαστικά προσκαλούμενων εκλογέων η δε μυστική με σφαιρίδια ή [[ψηφοδέλτιο|ψηφοδέλτια]].<br>
Στη νεότερη εποχή παρατηρούνται και τα δύο είδη ψηφοφορίας φανερή και μυστική. Η μεν φανερή με ανάταση του χεριού των ονομαστικά προσκαλούμενων εκλογέων η δε μυστική με σφαιρίδια ή [[ψηφοδέλτιο|ψηφοδέλτια]].<br>
Σύμφωνα με το ελληνικό εκλογικό δίκαιο έχει καθιερωθεί μυστική ψηφοφορία για τις [[βουλευτικές εκλογές]], καθώς και για ορισμένες περιπτώσεις στο [[κοινοβούλιο]] που αφορούν εναντιώσεις επί προτεινομένων νομοσχεδίων, προτάσεων, κ.λπ. και περισσότερο επί προσωπικών ζητημάτων, π.χ. κατά Προέδρου Δημοκρατίας, άρση [[βουλευτική ασυλία|βουλευτικής ασυλίας]] κ.λπ.<br>
Σύμφωνα με το ελληνικό εκλογικό δίκαιο έχει καθιερωθεί μυστική ψηφοφορία για τις [[βουλευτικές εκλογές]], καθώς και για ορισμένες περιπτώσεις στο [[κοινοβούλιο]] που αφορούν εναντιώσεις επί προτεινομένων νομοσχεδίων, προτάσεων, κ.λπ. και περισσότερο επί προσωπικών ζητημάτων, π.χ. κατά Προέδρου Δημοκρατίας, άρση [[βουλευτική ασυλία|βουλευτικής ασυλίας]] κ.λπ.<br>
Η μυστική ψηφοφορία στην Ελλάδα γίνεται πλέον με [[ψηφοδέλτιο|ψηφοδέλτια]] καταργηθέντων των σφαιριδίων από το [[1923]].
Η μυστική ψηφοφορία στην Ελλάδα γίνεται πλέον με [[ψηφοδέλτιο|ψηφοδέλτια]] καταργηθέντων των σφαιριδίων για μεν τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές (ψηφοφορίες) από το [[1912]], για δε τις βουλευτικές από το [[1923]].


==Διακρίσεις==
==Διακρίσεις==

Έκδοση από την 09:35, 12 Οκτωβρίου 2009

Με τον όρο ψηφοφορία χαρακτηρίζεται η δήλωση ή εκλογή γνώμης που εκφράζεται δια βοής ή ανάτασης των χεριών ή δια ψήφου, από τους εκλογείς ή ψηφοφόρους. Η ψηφοφορία είναι το βασικό εργαλείο λήψης αποφάσεων σε μια δημοκρατία, και όχι μόνο.

Ιστορία

Αρχαία εποχή

Ο τρόπος της ψηφοφορίας ποίκιλε ανέκαθεν από τους διάφορους λαούς κατά εποχές. Στην αρχαία Ελλάδα, στην ομηρική εποχή αναφέρονται ψηφοφορίες που γίνονταν φανερά δια βοής, από συγκεντρωμένους επί τούτου βασιλείς, ή πολίτες, ακόμη και στρατιώτες.
Στην αρχαία Σπάρτη η ψηφοφορία γίνονταν φανερά δια βοής. Αντίθετα στην αρχαία Αθήνα που έχαιρε δημοκρατίας η ψηφοφορία γινόταν άλλοτε φανερά και άλλοτε μυστική. Η μεν φανερή γινόταν με χειρονομία, δηλαδή δια της ανάτασης του χεριού, η οποία ήταν και η πλέον συνήθης. Στη ψηφοφορία αυτή ο κήρυκας καλούσε πρώτα τους μετέχοντες στη συνέλευση που παραδέχονταν την πρόταση ή για ν΄ αποκρούσουν αυτήν να υψώσουν το χέρι, έπειτα τους αποκρούοντες να πράξουν το ίδιο. Αν ο αριθμός ήταν αμφίβολος τότε επακολουθούσε η λεγόμενη διαχειροτονία, όπου επαναλαμβάνονταν τα ίδια καταμετρώντας τα ανυψωμένα χέρια κάθε φορά.
Η δε μυστική ψηφοφορία γινόταν με όστρακα και λάμβανε χώρα κυρίως στα λεγόμενα ψηφίσματα «επ΄ ανδρί» που αφορούσαν δηλαδή πρόσωπα, όπως π.χ. ο οστρακισμός, που γίνονταν συνηθέστερα για την «άνευ δίκης» δίωξη κάθε φορά των πολιτικών αντιπάλων των κρατούντων, με επακόλουθο την 10ετή εξορία τους, νομοθεσία του περισπούδαστου Κλεισθένη.

Φανερή ψηφοφορία ακολουθούσαν επίσης οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί, όπως και στην Ελβετία, με ανάταση των χεριών.

Νεότερη εποχή

Στη νεότερη εποχή παρατηρούνται και τα δύο είδη ψηφοφορίας φανερή και μυστική. Η μεν φανερή με ανάταση του χεριού των ονομαστικά προσκαλούμενων εκλογέων η δε μυστική με σφαιρίδια ή ψηφοδέλτια.
Σύμφωνα με το ελληνικό εκλογικό δίκαιο έχει καθιερωθεί μυστική ψηφοφορία για τις βουλευτικές εκλογές, καθώς και για ορισμένες περιπτώσεις στο κοινοβούλιο που αφορούν εναντιώσεις επί προτεινομένων νομοσχεδίων, προτάσεων, κ.λπ. και περισσότερο επί προσωπικών ζητημάτων, π.χ. κατά Προέδρου Δημοκρατίας, άρση βουλευτικής ασυλίας κ.λπ.
Η μυστική ψηφοφορία στην Ελλάδα γίνεται πλέον με ψηφοδέλτια καταργηθέντων των σφαιριδίων για μεν τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές (ψηφοφορίες) από το 1912, για δε τις βουλευτικές από το 1923.

Διακρίσεις

Ανάλογα με τον τρόπο διεξαγωγής της (πολιτικής) ψηφοφορίας αυτή διακρίνεται σε καθολική ή μερική και σε ίση.

  • Καθολική ονομάζεται εκείνη για την οποία το εκλογικό δικαίωμα δεν απαιτεί ιδιαίτερα προσόντα (εκτός της καθορισμένης δια νόμου ηλικίας και δεν υφίσταται στέρηση αυτού ένεκα αξιόποινης πράξης) π.χ. περιουσίας, καταγωγής, γνώσεων, επαγγελματικής θέσης, ή εξ οφφικίου θέσης κ.λπ.
  • Μερική ονομάζεται εκείνη που παρουσιάζει οποιοδήποτε περιορισμό επί της καθολικής.
  • Ίση ονομάζεται εκείνη κατά την οποία άπαντες οι ψηφοφόροι είναι "ίσοι κατά ψήφον" δηλαδή έχουν το δικαίωνα μίας μόνο ψήφου, χωρίς ν΄ αναγάγονται σε τάξεις με μεγαλύτερα εκλογικά δικαιώματα μεταξύ των, όπως συμβαίνει στη περίπτωση της πολλαπλής ψήφου.

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα και στις περισσότερες Χώρες οι ψηφοφορίες είναι καθολικές και ίσες. Επίσης και όλα τα κράτη του ΟΗΕ διατηρούν το "ίσον" στις ψηφοφορίες ανεξαρτήτως της έκτασης εδάφους ή του μεγέθους του πληθυσμού των.


Η μυστική ψηφοφορία διεξάγεται συνήθως με τη ρίψη των ψηφοδελτίων σε μια εκλογική κάλπη όπου στο τέλος γίνεται η καταμέτρηση αυτών. Η φανερή ψηφοφορία καθιερώθηκε πλέον με την "ανάταση της χειρός".

Πλειοψηφία

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν από ανέκαθεν και είναι πλειοψηφικό, δηλαδή καθορίζεται κατά τον μεγαλύτερο αριθμό "ομοίων" (κατά κόμμα, υποψήφιο, ή πρόταση) ψήφων. Η πλεοψηφία όμως διακρίνεται και αυτή σε ιδιάζουσα, απόλυτο και σχετική.

  • Ιδιάζουσα πλειοψηφία απαιτείται σε εξαιρετικές περιπτώσεις που φθάνει σχεδόν τα 2/3 των ψήφων των βουλευτών, ή εκλογέων.
  • Απόλυτος πλειοψηφία, είναι σε αντίθεση της ιδιάζουσας εκείνη που συμπληρώνει το ήμισυ πλέον ενός του αριθμού των μελών, και
  • Σχετική πλειοψηφία, είναι εκείνη που κανονίζεται με βάση μόνο τα παρόντα μέλη.