Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδος

H Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας (Σερβικά: Православна Охридска Архиепископија), έχει μεγάλη ιστορία σχετιζόμενη κυρίως με την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Ήταν μία από τις πλέον αξιόλογες εκκλησιαστικές διοικήσεις της εποχής εκείνης, σχετιζόμενη και με πολιτικές ανακατατάξεις και έριδες για το ρωμαϊκό θρόνο.

Κατά την Βυζαντινή εποχή η νυν αποκαλούμενη Οχρίδα (και η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της) έγινε το επισκοπικό κέντρο ολόκληρης της γεωγραφικής περιοχής της Βόρειας Μακεδονίας.

H επίσημη Εκκλησία της ΠΓΔΜ

Στην Οχρίδα βρίσκεται σήμερα η έδρα της επίσημης Εκκλησίας της ΠΓΔΜ, της αυτοαποκαλούμενης "Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας" ("Makedonska Pravoslavna Crkva"), η οποία, εμπλεκόμενη στην πολιτική στρατηγική της τότε Ομόσπονδης Σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να νομιμοποιήσει ιστορικά τον -ανεξάρτητο τεχνητό- ξεχωριστό εθνικό της χαρακτήρα, αποσχίσθηκε το 1967 από τους κόλπους του Σερβικού Πατριαρχείου και αυτoανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη. Σε αυτήν ανήκει το 80% των Ορθοδόξων Χριστιανών (52,4% του πληθυσμού) της ΠΓΔΜ, αλλά δεν αναγνωρίζεται επισήμως από καμία ορθόδοξη εκκλησία.

Το σημερινό καθεστώς της επίσημης Εκκλησίας της ΠΓΔΜ δεν αποτελεί συνέχεια της πάλαι ποτέ Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας, αλλά επαναχρησιμοποίηση του ονόματός της στο διάλογο μεταξύ της Σερβικής Εκκλησίας και των αποσχισμένων κληρικών της επίσημης Εκκλησίας της ΠΓΔΜ, με σκοπό την εξεύρεση λύσης στη διαφορά ονομασίας της τοπικής εκκλησίας, που δε θα περιέχει τον όρο Μακεδονία. Οι προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών έχουν παραπέμψει το θέμα στο Πατριαρχείο των Σέρβων θεωρώντας το θέμα της αποκλειστικής του δικαιοδοσίας.

Toν Ιούλιο του 2003 στο διάλογο των (2) Εκκλησιών, πρoτάθηκε απo τον Μητροπολίτη Βελεσών και Παραβαρδαρίου κ. Ιωάννη, η επαναχρησιμοποίηση του ονόματός Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας ως συμβιβαστική λύση στη διαφορά του ονόματός της δεύτερης. Η συμβιβαστική εκείνη πρόταση του Μητροπολίτη κ. Ιωάννη για την εξεύρεση λύσης στη διαφορά της ονομασίας, είχε απορριφθεί από την Εκκλησία της ΠΓΔΜ, η οποία και τον απέπεμψε από τους κόλπους της. Αμέσως μετά την αποπομπή του, ο Ιωάννης με την υποστήριξη της Σερβικής Εκκλησίας προχώρησε στην επανίδρυση της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας στην ΠΓΔΜ και ορίστηκε Έξαρχος του Πατριάρχη Σερβίας Παύλου, στην ΠΓΔΜ.

To Μάιο 2005 o επικεφαλής της Σερβικής Εκκλησίας και Πατριάρχης των Σέρβων Παύλος διέκοψε τις σχέσεις με την αυτοαποκαλούμενη "Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία" και η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προχώρησε στην επανίδρυση της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας, την οποία κήρυξε ως αυτοκέφαλη εκκλησία στην ΠΓΔΜ και απέστειλε κανονικό Αρχιεπίσκοπο Αχρίδος το Μητροπολίτη Βελεσών και Παραβαρδαρίου κ. Ιωάννη. Tον Ιούνιο 2005, o Μητροπολίτης Βελεσών και Παραβαρδαρίου κ. Ιωάννης εκρατήθη παράνομα για 8 (από 28 που του είχε αρχικά επιβληθεί) μήνες στη φυλακή Ιντρίζοβο (ως τον Φεβρουάριο 2006), από τις αρχές των Σκοπίων σε άθλιες συνθήκες αν και ασθενής, με την κατηγορία της υποδαύλισης θρησκευτικού και εθνικού μίσους στην ΠΓΔΜ.

Η Σερβική Εκκλησία με την απόφαση που έλαβε αναγνωρίζει ως επίσημη εκκλησία στην ΠΓΔΜ μόνο την επανιδρυθείσα Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αχρίδας. Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, επικεφαλής της οποίας είναι ο Ιωάννης, δεν αναγνωρίζεται από τις αρχές της ΠΓΔΜ και η δράση της είχε θεωρηθεί ότι είναι απειλητική για τη χώρα. Σ´αυτήν ανήκει το 20% των Ορθοδόξων Χριστιανών (52,4% του πληθυσμού) της ΠΓΔΜ και αναγνωρίζεται επισήμως από τo σύνoλo των Ορθοδόξων Eκκλησιών.

Το σημερινό καθεστώς της επανιδρυθείσας της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας αποτελεί συνέχεια της πάλαι ποτέ Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήλωση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι, 23 Οκτωβρίου 2000, «Θρησκευτική Ελευθερία: Νέα Μισαλλόδοξη Νομοθεσία».