Κρείος

Στην ελληνική μυθολογία ο Κρείος ή Κριός ήταν ένας από τους Τιτάνες, ο οποίος λατρευόταν αρχικώς ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο, θεωρούμενος ως προδωρική θεότητα (γνωστή δηλαδή πριν από την κάθοδο των Δωριέων). Ο Κρείος αναφέρεται ως σύζυγος της Ευρυβίης (κόρης του Πόντου) και πατέρας του Αστραίου, του Πάλλαντα και του Πέρση.

Ο Κρείος χαρακτηρίζεται ως «ηγεμονικός και βασιλικός». Η μορφή «Κριός» του ονόματός του είναι και η παλαιότερη και για τον λόγο αυτό τον λάτρευαν αρχικώς με τη μορφή Κριαριού. Σε αυτό συνηγορεί και ένα άλλο όνομα του Τιτάνα, το «Καρνείος», που γενικώς ετυμολογείται από τη λέξη κάρνος = κριάρι. Αργότερα ο Κρείος-Καρνείος ταυτίσθηκε από τους Δωριείς με τον «δικό τους» Απόλλωνα, τον «Καρνείο Απόλλωνα».

Σε πολλά τοπωνύμια βρίσκουμε ίχνη του Κρείου. Από τον Τιτάνα αυτό ονομάσθηκε Κρίος ένας χείμαρρος στην Πελλήνη της Αχαΐας. Οι κάτοικοι της Πελλήνης πίστευαν ότι το όνομα της πόλεώς τους προερχόταν από τον Πάλλαντα, τον γιο του Κρείου. Υπήρχε επίσης και το «Κρείον όρος» κοντά στο Άργος. Το όνομα το συναντάμε επίσης αργότερα, στη λατρεία των Καβείρων: σε μεταγενέστερη επιγραφή στην Ίμβρο, δίπλα στον Κασμίλο (Καδμίλο) αναφέρονται οι Τιτάνες Ιαπετός, Κοίος, Κρείος και Κρόνος.

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969