Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης

Το σήμα του Πανιωνίου.

Η σφραγίδα του Πανιωνίου την περίοδο της Σμύρνης.

Ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος είναι αθλητικός σύλλογος που ιδρύθηκε στην Σμύρνη το 1890. "Μετανάστευσε" στην Αθήνα το 1922 ύστερα από την Μικρασιατική Καταστροφή. Το 1940 εγκαταστάθηκε στη Νέα Σμύρνη. Έχει πολλά αθλητικά τμήματα και πολλές επιτυχίες στην μακρόχρονη ιστορία του. Εχει κατακτήσει:

• Στο ποδόσφαιρο: δύο Κύπελλα Ελλάδας και ένα Βαλκανικό Κύπελλο.
• Στο μπάσκετ: ένα Κύπελλο Ελλάδας Ανδρών και ένα Πρωτάθλημα Ελλάδας Γυναικών
• Στο στίβο: 22 Πρωταθλήματα Ανοιχτού Στίβου Γυναικών χάνοντας μάλιστα μονο ένα από το 1952 ώς και το 1974.
  

Επίσης, πολλούς τίτλους στις διοργανώσεις μικρών ηλικιών σε διάφορα αθλήματα.

Ιστορία

Ο αθλητισμός στη Σμύρνη προ του 1890

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αναφέρονται ευάριθμοι αθλητές από τη Σμύρνη, οι οποίοι συμμετείχαν στα "Ολύμπια": αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες που διεξήχθησαν στην Αθήνα με χρηματοδότηση του Ευαγγέλη Ζάππα τα έτη 1859, 1870, 1875 και 1889. Στις αποκληθείσες "Ζάππειες Ολυμπιάδες" διακρίθηκαν τρεις πρωτοπόροι Σμυρνιοί αθλητές:

• Ο Πέτρος Βελισσαρίου στα Α΄ Ολύμπια (1859) νίκησε στο δόλιχο δρόμο ή δρόμο επτά σταδίων (περίπου 1344,5 μ.). Έλαβε χρηματικό έπαθλο 280 δρχ. -το μεγαλύτερο που δόθηκε στους αγώνες- και το βαρύτιμο κύπελλο Prize Wenlock, αθλοθετημένο από τον Άγγλο φίλαθλο Γουίλιαμ Μπρουκς, ιδρυτή της Wenlock Olympian Society στην Αγγλία.
• Ο Κ. Μολακίδης στα Γ΄ Ολύμπια (1875) ήταν νικητής στην "αναρρίχιση επί κάλω" και δεύτερος στην "ανάβαση επί κεκλιμένου ιστού".
• Ο Δημήτριος Μελέγκογλους στα Δ΄ Ολύμπια (1889) ήταν τρίτος στο "άλμα επί κοντώ υπέρ τάφρον", στο "άλμα επί κοντώ υπέρ σχοινίον" και στις "ασκήσεις επί διζύγου".

Ο «Ορφεύς» (1890-1898)

Κύριο άρθρο: Ορφεύς Σμύρνης

Το Σεπτέμβριο του 1890 νεαροί από επιφανείς ελληνικές οικογένειες της Σμύρνης αποφάσισαν να ιδρύσουν το Μουσικό και Γυμναστικό Σύλλογο "Ορφεύς". Την πρωτοβουλία είχε ο Νικίας Τζέτζος και στα ιδρυτικά μέλη αναφέρονται οι: Παν. Αργυρόπουλος, Ιω. Φατσέας, Μ. Στιβακτόπουλος, Δημοσθ. Μιλανάκης, κ.ά. Ο Ορφεύς καλλιέργησε τη μουσική παραμερίζοντας την αθλητική δραστηριότητα, αν και αναφέρονται αθλητές του να συμμετέχουν στους Πανιώνιους Αγώνες και στην Ολυμπιάδα της Αθήνας. Στους Β΄ Πανιώνιους Αγώνες (1898) ο Ορφεύς συμμετείχε σε κοινή ομάδα με το ομογάλακτο Γυμνάσιον Σμύρνης. Λίγο αργότερα συνενώθηκαν.

Ο Αθλητικός Σύλλογος «Γυμνάσιον» (1893-1898)

Κύριο άρθρο: Γυμνάσιον Σμύρνης

Το 1893 όσα μέλη του Ορφέα επιθυμούσαν να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις αθλητικές δραστηριότητες, αποχώρησαν και ίδρυσαν τον Αθλητικό Σύλλογο "Γυμνάσιον". Το 1896 το Γυμνάσιο καθιέρωσε τους Πανιώνιους Αγώνες και το 1897 υπήρξε ένα από το 28 ιδρυτικά σωματεία του ΣΕΓΑΣ. Αθλητές του Γυμνασίου συμμετείχαν στα «Τήνια» (1895), στους Πανιώνιους Αγώνες (1896, 1898) και στην Α΄ Ολυμπιάδα (1896).

Η επανένωση Ορφέα - Γυμνασίου

Η κοινή συμμετοχή αθλητών από τα δύο σωματεία στους διάφορους αγώνες ως εκπροσώπων της Σμύρνης, είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων και οδήγησε τελικά στην επανένωση των δύο ομογάλακτων σωματείων τον Οκτώβριο του 1898. Είχε προηγηθεί ενωρίτερα κατά το ίδιο έτος η από κοινού διοργάνωση των Β΄ Πανιώνιων Αγώνων. Τους Δημόσιους Αγώνες που καθιέρωσε το «Γυμνάσιον» το 1896, οι δημοσιογράφοι της πόλης τους αποκαλούσαν Πανιώνιους Αγώνες, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί η ονομασία και τελικά να αποτελέσει το όνομα του συλλόγου που προέκυψε το 1898 από την επανασύνδεση του Ορφέα με το Γυμνάσιο. Έτσι το νέο σωματείο ονομάστηκε Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης. Ως χρώματα του συλλόγου ορίστηκαν το κυανό και το ερυθρό, χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ποικίλες εκδηλώσεις (π.χ. στην ελληνοθωμανική ναυτική σημαία).

Ο σκοπός του Πανιωνίου ήταν διττός: «πρωτίστως η ανάπτυξις της γυμναστικής και του αθλητικού αισθήματος παρά τη σμυρναϊκή νεολαία και κατά δεύτερον λόγον η διέγερσις και διάδοσις του μουσικού αισθήματος». Γι’ αυτό, παράλληλα με τις αθλητικές, δεν έπαψε να καλλιεργεί μουσικές και φιλολογικές δραστηριότητες. Το πρώτο Δ.Σ. αποτελούσαν οι: Α. Βαλλιάνος, Δ. Δάλλας, Αλκ. Δουλγερίδης, Μ. Διακίδης, Θ. Καλλιγάς, Ν. Μακρυποδάρας, Θ. Υπερίδης και Ι. Φατσέας.

Δραστηριότητες

Ο Ισηγόνης πανελληνιονίκης στους Πανελλήνιους αγώνες του 1905
πηγή:Εμπρός 22/4/1905

Ο σύλλογος συντηρούσε εννιά αθλητικά τμήματα: αθλητικό (στίβου), γυμναστικό, ναυτικό (κωπηλασίας), κολύμβησης, σκοποβολής, ξιφασκίας, ποδηλασίας, τένις και ποδοσφαιρίσεως, δύο περιηγητικά: πεζοπορικό και εκδρομών και τρία αφιερωμένα στις τέχνες: μουσικό, καλλιτεχνικό, φιλολογικό. Το 1919 ιδρύθηκαν τμήματα βόλεϊ και μπάσκετ από τα πρώτα σε ελληνικό σωματείο.

Το 1900, με την ευκαιρία της επετείου της δεκαετούς λειτουργίας του συλλόγου, προκηρύχτηκε ο Α΄ Πανιώνιος Ποιητικός Διαγωνισμός, στον οποίο βραβεύτηκε ο Στέλιος Σπεράντζας για το έργο του «Ύμνος του Πανιωνίου Γ.Σ.», το οποίο μελοποίησε ο Δημοσθένης Μιλανάκης. Ακολούθησαν κι άλλοι ποιητικοί διαγωνισμοί τα επόμενα χρόνια καθώς και μουσικοί διαγωνισμοί από το 1903. Επίσης, το καλλιτεχνικό τμήμα διοργάνωνε συναυλίες, εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής.

Η κεντρική ετήσια διοργάνωση του συλλόγου ήταν οι Πανιώνιοι Αγώνες, οι οποίοι είχαν ξεκινήσει από το Γυμνάσιον το 1896 και συνεχίστηκαν από τον Πανιώνιο. Ως το 1922 διεξήχθησαν 19 φορές. Σε αυτούς συμμετείχαν με τους καλύτερους αθλητές τους όλα τα σωματεία της Σμύρνης και πολλά από πόλεις της Μικρασίας, την Κωνσταντινούπολη, Λέσβο, Σάμο, Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα, Αλεξάνδρεια, Κύπρο. Επίσης, αγγλικοί, αρμένικοι και τούρκικοι σύλλογοι.

Το 1901 ο Πανιώνιος διοργάνωσε τους Α΄ Σχολικούς Αγώνες, οι οποίοι έκτοτε καθιερώθηκαν κι τελούνταν κάθε χρόνο μεταξύ των σχολείων της Σμύρνης, συχνά ταυτόχρονα με τους Πανιώνιους Αγώνες. Για την πρωτοβουλία του αυτή το 1904 ο σύλλογος τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο του Α΄ Πανελλήνιου Εκαπαιδευτικού Συνεδρίου. Ως τους αγώνες του 1912 συμμετείχαν 7.000 μαθητές από τα 18 σχολεία της πόλης. Ως το 1922 διεξήχθησαν 18 φορές. Επίσης, αγωνίσματα εφήβων και παίδων εντάχθηκαν και στους Πανιώνιους Αγώνες από το 1913. Παράλληλα, ο σύλλογος πίεζε ώστε το μάθημα της Φυσικής Αγωγής να γίνει υποχρεωτικό στα σχολεία της περιοχής. Το 1902 ίδρυσε την πρώτη σχολή γυμναστών.

Από το 1902 ο σύλλογος συμμετείχε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα στίβου. Ως το 1922 οι αθλητές του κατέλαβαν 20 πρώτες θέσεις και κατέρριψαν 11 φορές διάφορα πανελλήνια ρεκόρ. Επίσης, αθλητές του συμμετείχαν στις πρώτες ολυμπιάδες.
Το 1906 στους Β΄ Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας (Μεσολυμπιάδα) η αθλήτρια τένις του Πανιωνίου Σ. Σημηριώτου (μετέπειτα κ. Μεταξά) πήρε την 1η θέση στο απλό γυναικών. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα ολυμπιονίκης σε μια εποχή που οι γυναίκες συμμετείχαν μόνο στο τένις. Μετάλλια πήραν και οι αθλητές του συλλόγου: Γ. Σημηριώτης (2ος στο τένις), Γ. Σαριδάκης (3ος στα 3000 μ. βάδην) και οι ποδοσφαιριστές του συλλόγου που συμμετείχαν στην Μικτή ομάδα της Σμύρνης που πήρε τη 2η θέση. Επίσης, συμμετείχαν οι: Παντ. Έκτωρος (δρομέας), Γ. Κασσάρ (δρομέας), Γ. Ισηγόνης (εμπόδια), Νικ. Ανδρεαδάκης (μήκος), Δ. Κουκουλάς (στίβος), Σ. Σημηριώτης (άρση βαρών), Ν. Διαλεκτός (μαραθώνιος), Αλφ. Φωτιάδης (σκοποβολή) και Α. Γεωργιάδης (τένις).
Το 1912 στην Ολυμπιάδα της Στοκχόλμης συμμετείχε ο μαραθωνοδρόμος του Πανιωνίου Ηρακλής Σακελλαρόπουλος και τερμάτισε στην 26η θέση.
Το 1920 στην Ολυμπιάδα της Αμβέρσας συμμετείχαν οι αθλητές του Πανιωνίου: Καραμπάτης, Ρετέλλας και Σακελλαρόπουλος.

Το στάδιο

Αρχικά ο Πανιώνιος αγωνιζόταν στο στάδιο του Μπουρνόβα κι από το 1904 στο στάδιο του Παραδείσου. Εκεί διεξάγονταν οι Πανιώνιοι Αγώνες, οι σχολικοί αγώνες και τα ποδοσφαιρικά ματς. Οι προπονήσεις γίνονταν σε μικρούς νοικιασμένους χώρους και από το 1900 στο γήπεδο μιας γαλλικής εταιρείας, το οποίο ο σύλλογος διαμόρφωσε σε στάδιο στίβου, εγκατέστησε γυμναστήριο, γραφεία κλπ. Όμως, το 1910 έληξε η μίσθωση και η γαλλική εταιρεία δεν θέλησε να την ανανεώσει. Έτσι ο σύλλογος έμεινε χωρίς έδρα. Τότε με εισήγηση του μητροπολίτη Χρυσόστομου η Δημογεροντία και η Κεντρική Επιτροπή παραχώρησαν έκταση 105 στρεμμάτων κοντά στο νεκροταφείο, αν και είχαν δελεαστική προσφορά 100.000 λιρών να την πουλήσουν. Εκεί κτίστηκε το νέο στάδιο του συλλόγου, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1912 στους ΙΔ΄ Πανιώνιους Αγώνες.

Το νέο στάδιο περιλάμβανε στίβο περιμέτρου 334 μ., γήπεδο ποδοσφαίρου διαστάσεων 95x65 μ., γυμναστήριο εξοπλισμένο με σύγχρονα όργανα, εξέδρα για 7.000 θεατές, αποδυτήρια, γραφεία κλπ. Το στάδιο του Πανιωνίου υπάρχει ακόμη στη Σμύρνη και αποτελεί την έδρα της τουρκικής ομάδας Αλτάϊ Σμύρνης.

Διοργανώσεις

Ως το 1922 οι αθλητές του Πανιώνιου καλούνταν να συμμετάσχουν σε διάφορες διοργανώσεις, διεθνείς ή μη, που διεξάγονταν σε άλλες περιοχές. Παρακάτω σημειώνονται όσες είναι γνωστές.

• 1894: Τήνια (Τήνος)
• 1896: Α΄ Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες (Αθήνα)
• 1899: Α΄ Σωτήρια (Αθήνα)
• 1902: Β΄ Σωτήρια (Αθήνα)
• 1902: Παναιγύπτιοι Αγώνες (Αλεξάνδρεια)
• 1906: Α΄ Σάμια (Σάμος)
• 1906: Β΄ Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες (Αθήνα)
• 1907: Αγώνες προς τιμή του βασιλιά της Ιταλίας (Αθήνα)
• 1908: Β΄ Αιολικοί Αγώνες (Αϊβαλί)
• 1910: Παναιγύπτιοι Αγώνες (Αλεξάνδρεια)
• 1912: Ε΄ Ολυμπιάδα (Στοκχόλμη)
• 1912: Παναιγύπτιοι Αγώνες (Αλεξάνδρεια)
• 1920: Ζ΄ Ολυμπιάδα (Αμβέρσα Βελγίου)
• 1922: Γ΄ Παναθήναια (Αθήνα)

Στην Αθήνα (1922-1940)

Η σφραγίδα του Πανιωνίου την περίοδο της Αθήνας.

Η ανασυγκρότηση

Το Σεπτέμβριο του 1922 ο πρωτοπόρος σύλλογος του ελληνικού αθλητισμού βρέθηκε διαλυμένος και σκορπισμένος στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. 23 αθλητές του χάθηκαν στη μικρασιατική λαίλαπα. Ο σύλλογος θα είχε διαλυθεί, όπως τόσα άλλα μικρασιατικά σωματεία, αν δεν υπήρχε το πείσμα και η επιμονή του προέδρου Δημητρού Δάλλα. Ο Δάλλας μόλις πάτησε το πόδι του στην Αθήνα, άρχισε να αναζητά σε προσφυγικούς καταυλισμούς τα «παιδιά» του, τους αθλητές του συλλόγου. Κατάφερε να εντοπίσει γύρω στους 20: Καραμπάτη, Ρετέλλα, Σημηριώτη, Πάρσαλη, Παπαγιαννόπουλο, Ζαδέ, Ζαμαρία, Σκιαδά, Μανιατίδη, Χαϊδεμένους, Καρακώστες, Πουλάκη κ.ά. και το γυμναστή Σοφοκλή Μάγνη, ο οποίος ανέλαβε την προγύμνασή τους αμισθί! Με τη μαγιά αυτή χτίστηκε ο αθηναϊκός Πανιώνιος. Μια αρχική ιδέα να συγχωνευτούν τα σμυρναϊκά σωματεία: Πανιώνιος, Απόλλων, Πέλοψ και Αρμενική στη «Σμυρναϊκή Αθλητική Ένωση» δεν ευοδώθηκε.

Σύντομα ο Δάλλας συγκρότησε μια προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή με επιφανή μέλη της σμυρναϊκής κοινωνίας που είχαν επιβιώσει κατά την καταστροφή (Αθηνογένη, Σπεράντζα, Σαριδάκη, Κασσάρ, Στεφ. Αλευρά, Γ. Αλευρά, Ηλιάδη, Σταμέλο κ.ά.) και εξασφάλισε στέγη για το σωματείο στα αποδυτήρια του Παναθηναϊκού Σταδίου. Μόλις δύο μήνες με την καταστροφή, στις 12 Νοεμβρίου 1922, τελέστηκαν τα εγκαίνια των γραφείων και στις 20 Νοεμβρίου συγκροτήθηκε το πρώτο Δ.Σ. στην προσφυγιά. Αρχικά λειτούργησαν δύο μόνο τμήματα: αθλητισμού με εφόρους τους Αγγελομάτη, Καραμπάτη και ποδοσφαίρου με εφόρους τους: Βαλτζή, Γροσομανίδη.

Η περίοδος Δάλλα (1922-29) Τα επόμενα χρόνια ο Δ. Δάλλας (1867-1929) αναλώθηκε στο ξαναζωντάνεμα της πανιώνιας ιδέας. Για τον εαυτό του δεν ενδιαφερόταν καθόλου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ως το 1926 δεν είχε σπίτι και κοιμόταν στο δωμάτιο του συλλόγου στο Στάδιο, απλώνοντας κάθε βράδυ ένα στρώμα πάνω στο ξύλινο γραφείο!

Οι προσπάθειές του σύντομα απέδωσαν καρπούς και το Σεπτέμβριο του 1923 διοργανώθηκαν πανηγυρικά οι Κ΄ Πανιώνιοι Αγώνες στο κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο, παρουσία των επισήμων αρχών. Συμμετείχαν 240 αθλητές από 10 σωματεία της πρωτεύουσας, της Θεσσαλονίκης, του Βόλου, της Σπάρτης και της Κωνσταντινούπολης. Οι θεατές αντίκρισαν έκπληκτοι ένα νέο Στάδιο, αναμορφωμένο, με ευδιάκριτες γραμμές στις διαδρομές, με εμφανή αφετηρία και τερματισμό, με σημειωμένα τα όρια αλλαγής της σκυτάλης, με επιστρωμένες βαλβίδες και βατήρες αλμάτων. Μεταφέροντας την πείρα που είχαν από τους Πανιώνιους Αγώνες της Σμύρνης έδωσαν στο Στάδιο καθαρά ευρωπαϊκή εικόνα. Το ίδιο έτος η ομάδα ανωμάλου δρόμου του Πανιωνίου (Ζαδές, Ζαμαρίας, Βογιατζόγλου) κατέκτησε το πανελλήνιο πρωτάθλημα ανωμάλου δρόμου 6.000 μ. στο ομαδικό. Το πρώτο στοίχημα είχε κερδηθεί. Ο Πανιώνιος ήταν και πάλι ζωντανός!

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1923 για πρώτη φορά πέντε κορίτσια συμμετέχουν σε δυο αγωνίσματα (μήκος και 60 μ.) στους εσωτερικούς αγώνες νέων του Πανιωνίου στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Νικήτρια και στα δυο η Λιλή Καραμπάτη, η οποία συμμετέχει και στη λιθοβολία αγοριών, όπου έρχεται τρίτη!

Το 1924 ο Πανιώνιος στέλνει τρεις αθλητές του στην Ολυμπιάδα του Παρισιού, τους Καραμπάτη (4x100), Αθανασιάδη (10.000 μ.) και Ηρ. Σακκελαρόπουλο (μαραθώνιος). Στο Παρίσι μεταβαίνει και ο Δ. Δάλλας που πραγματοποιεί χρήσιμες επαφές με παράγοντες άλλων χωρών, κυρίως βαλκανικών, ρίχνοντας την ιδέα της διοργάνωσης Βαλκανικών Αγώνων. Ο σύλλογος συμμετέχει επίσης στα Παναθήναια και σε αγώνες προς τιμή του αυτοκράτορα της Αβησσυνίας.

Το 1925 εορτάζονται τα 35 χρόνια του συλλόγου με την αθλητική συνάντηση Πανιωνίου - Stade Francais, ομάδα η οποία προσκλήθηκε από το Παρίσι ειδικά για την επέτειο. Το καλοκαίρι διεξάγονται οι ΚΑ΄ Πανιώνιοι με συμμετοχή 160 αθλητών από 21 σωματεία της Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Ξάνθης, Βόλου και Καλαμάτας. Ξεχωρίζει η συμμετοχή της ρουμανικής ομάδας Coltea. Έτσι οι αγώνες αποκτούν και πάλι διεθνή χαρακτήρα. Ο σύλλογος συμμετέχει επίσης στο ΙΖ΄ Πανελλήνιο Πρωτάθλημα στη Λεμεσσό και στα Α΄ Αβερώφεια στην Αλεξάνδρεια.

Όμως, το έτος αυτό θα μείνει στην ιστορία, διότι με πρωτοβουλία του Πανιωνίου διεξάγεται για πρώτη φορά μια δοκιμαστική αθλητική συνάντηση γυναικών σε στίβο, μπάσκετ και βόλεϊ. Το 1926 τελούνται και πάλι από τον Πανιώνιο γυναικείοι αγώνες στίβου, μπάσκετ και βόλεϊ, με συμμετοχή 28 αθλητριών. Το ίδιο συνέβη και το 1927, με αποτέλεσμα το 1928, έπειτα από εισήγηση του Δάλλα, να ιδρυθεί η Τεχνική Επιτροπή Γυναικείου Αθλητισμού στον ΣΕΓΑΣ, της οποίας αναλαμβάνει πρόεδρος. Ήδη ο Πανιώνιος είχε 45 αθλήτριες, με σπουδαιότερες τις: Λιλή και Ελένη Καραμπάτη, Σοφία Μπεναρδή (80 μ., 150 μ., μήκος, σφαίρα), Κουφιδάκη, Αρμάου (δίσκος), Μπαχώμη (ύψος) και Αλ. Τσιμπουράκη. Προπονητής τους ο Εμ. Μπαμιέρος. Άλλοι προπονητές του συλλόγου ως το 1940 ήταν οι: Μαντζαβίνος, Νιάτας και Καραβιάς.

Μια άλλη πρωτοβουλία του Δάλλα ήταν η ίδρυση της Ένωσης Αθλητικών Συντακτών το 1928, με πρόεδρο τον ίδιο και αντιπρόεδρο τον Καραμπάτη. Στις 23 Δεκεμβρίου 1929 ο αναμορφωτής του Πανιωνίου και συνδετικός κρίκος του συλλόγου με τη Σμύρνη, ο Δημητρός Δάλλας, πεθαίνει σε ηλικία 62 ετών, αφού πρόλαβε να δει το έτος αυτό τη διεξαγωγή των προβαλκανικών αγώνων στίβου, για τους οποίους είχε κοπιάσει αρκετά. Αφήνει το σύλλογο θεμελιωμένο γερά στη νέα του έδρα.

Η μετά Δάλλα εποχή ως το 1940 Μετά το θάνατο του Δάλλα την προεδρία του Πανιωνίου ανέλαβαν διαδοχικά και για μικρό χρονικό διάστημα ο Απ. Ορφανίδης και ο Αντ. Αθηνογένης. Από το 1932 κι ως την περίοδο της κατοχής πρόεδρος ανέλαβε ο Γ. Κίτσος. Ο σύλλογος έχει πλέον καταξιωθεί στην αθηναϊκή κοινωνία, όπως αποδεικνύεται από τον πανηγυρικό εορτασμό των σαράντα ετών, που πραγματοποιήθηκε το 1931 στην αίθουσα Παρνασσός, παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας, του αρχιεπισκόπου, του υπουργού Παιδείας, του δήμαρχου Αθηναίων, πλήθους άλλων επισήμων αλλά και των επιζώντων ιδρυτών του σωματείου. Στην εκδήλωση εκτελέστηκε ο εμβατηριακός Ύμνος του Πανιωνίου σε στίχους του Στέλιου Σπεράντζα και μουσική του Δημοσθένη Μιλανάκη.

Την περίοδο που ακολούθησε οι αθλητές και οι αθλήτριες του Πανιωνίου συνεχίζουν να διακρίνονται σε πανελλήνιο και βαλκανικό επίπεδο. Διακρίνονται οι: Εμ. Κοκκίνης, Ι. Κορρές (800, πένταθλο), αδελφοί Πετροπουλάκη, Β. Βεϊνόγλου (110 εμπ, σφύρα), Μ. Ιωνάς (1500), Ναπ. Παπαγεωργίου (ακόντιο, δέκαθλο), Δ. Φατσέας (110 εμπ, 4x100), Νικ. Στεφανάκης (σφαίρα), Ηλίας Μισαηλίδης (200, 400), Ε. Βαρουζάκης (1500), Χ. Κατσικογιάννης (μήκος), Γ. Ρουσσόπουλος (ύψος), Παντελέσκος (100, 200). Στις γυναίκες ξεχωρίζει η Γεωργία Στεργίου (σφαίρα, δίσκος, ακόντιο) οκτώ φορές πανελληνιονίκης ως το 1940, με πολλά πανελλήνια ρεκόρ.

Ο σύλλογος δίνει μεγάλη σημασία στα τμήματα υποδομής. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους εσωτερικούς αγώνες του 1934 συμμετείχαν πάνω από 100 αθλητές και αθλήτριες. Επίσης, αναζητά ταλαντούχους εργαζόμενους, μη ενταγμένους σε σωματεία, διοργανώνοντας λαϊκούς αγώνες, στους οποίους υπάρχει αθρόα συμμετοχή (65 άτομα το 1934 και 150 το 1936) και αγώνες ανωμάλου δρόμου (1935). Το αποτέλεσμα της εις βάθος δουλειάς αποδεικνύεται το 1935, όταν κατακτά το πρωτάθλημα στίβου εφήβων. Επίσης, συμμετέχει σε διοργανώσεις άλλων σωματείων, όπως στα Α΄ Βενιζέλεια το 1936 και διοργανώνει πάντα τoυς Πανιώνιoυς Αγώνες (1938) αλλά και τα «Δάλλεια», στη μνήμη του αείμνηστου προέδρου του.

Κατά την αθηναϊκή περίοδο (1922-40), οι αθλητές και οι αθλήτριες του Πανιωνίου κατέκτησαν 42 πρωτιές στα πανελλήνια πρωταθλήματα στίβου (30 ανδρικές και 12 γυναικείες) και κατέρριψαν 32 πανελλήνια ρεκόρ (10 ανδρικά και 12 γυναικεία). Επίσης, αναδείχθηκαν τέσσερις φορές βαλκανιονίκες: δύο ο Δ. Φατσέας στα 110 εμπ και 4x100 (1935) και δύο ο Ηλ. Μισαηλίδης στα 4x100 (1935 και 1936).
Εκτός από το στίβο ο σύλλογος ανέπτυξε και άλλα αθλήματα: άρση βαρών, κωπηλασία, ποδηλασία, ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, κολύμβηση, υδατοσφαίριση, ενόργανη γυμναστική, όπως αναφέρεται στα οικεία κεφάλαια.

Στη Νέα Σμύρνη (1940 ως σήμερα)

Γήπεδο Πανιωνίου: οι θύρες 2 και 3.

Το Νοέμβριο του 1937, σε κοινή συνεδρίαση, το Δ.Σ. του Πανιωνίου με τον πρόεδρο Δ. Καραμπάτη και το συμβούλιο της κοινότητας Ν. Σμύρνης με τον κοινοτάρχη Αθ. Καρύλλο, συμφώνησαν να μεταφερθεί ο σύλλογος στη Νέα Σμύρνη και όρισαν ως χώρο ανέγερσης του Γυμναστηρίου έκταση 18,3 στρεμμάτων νότια του Ασύλου Αγ. Ανδρέας. Έτσι, μπήκαν οι βάσεις για τη μεταφορά του σωματείου στη συνοικία όπου είχαν εγκατασταθεί από το 1926 οι πρόσφυγες από τη Σμύρνη.

Στις 26 Φεβρουαρίου 1938 δημοπρατείται η έκταση και αμέσως αρχίζει η διαμόρφωση του χώρου σε στάδιο με στίβο, κουλουάρ κλπ, ώστε τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Πανιώνιος διοργανώνει στο δικό του γυμναστήριο τους Λαϊκούς Αγώνες Εργαζομένων, τους οποίους είχε καθιερώσει για την αναζήτηση νέων αθλητικών ταλέντων. Τον ίδιο μήνα γίνεται η θεμελίωση των εγκαταστάσεων του σταδίου, διαστάσεων 170x110 μ., στο οποίο προβλέπεται ποδοσφαιρικό γήπεδο διαστάσεων 105x70 μ. Το 1939 κτίζονται τα αποδυτήρια και το επόμενο έτος ο σύλλογος μεταφέρεται στο Στάδιο Πανιωνίου, όπως ονομάστηκε.

Στα τέλη του καλοκαιριού του 1940 πραγματοποιούνται για πρώτη φορά ποδοσφαιρικοί αγώνες, τα έσοδα των οποίων προσφέρονται για την επισκευή του τορπιλισμένου πλοίου "Έλλη". Στις 15 Σεπτεμβρίου 1940 τελούνται τα επίσημα εγκαίνια. Έτσι ο πανηγυρικός εορτασμός της 50ετίας του συλλόγου, τον βρίσκει εγκατεστημένο σε δικό του σπίτι, έτοιμο για νέο ξεκίνημα.
Ακολουθουν ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, στον οποίο 150 μέλη του συλλόγου επιστρατεύονται και η περίοδος της γερμανικής κατοχής, οπότε η δράση του συλλόγου σχεδόν σταματά. Το 1945 Ο Πανιώνιος ξαναρχίζει με νέα ορμή τις δράσεις του, οι οποίες περιγράφονται στα κεφάλαια των διαφόρων αθλητικών τμημάτων.

Οι άλλοι Πανιώνιοι

Εκτός από τον Πανιώνιο Γ.Σ. Σμύρνης που τελικά εγκαταστάθηκε στη Νέα Σμύρνη, Μικρασιάτες πρόσφυγες έδωσαν το όνομα "Πανιώνιος" σε τοπικά αθλητικά σωματεία που ίδρυσαν στις νέες περιοχές που εγκαταστάθηκαν. Έτσι υπάρχουν ή υπήρξαν παλιότερα ο Πανιώνιος Καισαριανής, ο Πανιώνιος Λάρισας, ο Πανιώνιος Πατρών και ο Πανιώνιος Καλαμάτας.

Πρόεδροι του Πανιωνίου Γ.Σ.Σ.

Γήπεδο Πανιωνίου: η σκεπαστή εξέδρα και τα δημοσιογραφικά.

• Αλέκος Φωτιάδης (1898-1909 περίπου)
• Αντώνης Αρεάλης (1909-15 περίπου)
• Δημητρός Δάλλας (1915-29)
• Απόστολος Ορφανίδης (1929-30)
• Αντώνης Αθηνογένης (1930-31)
• Γεώργιος Κίτσος (1932-37)
• Δημητρός Καραμπάτης (1937-64;)
• Παντελής Σερέφογλου (1964;-;)
• Ηλίας Μισαηλίδης

Τμήματα

ΠΑΕ Πανιώνιος

ΚΑΕ Πανιώνιος

Ποδόσφαιρο

Κύριο άρθρο: Πανιώνιος (ποδόσφαιρο)

Το ποδοσφαιρικό τμήμα ιδρύθηκε το 1895. Είχε αξιόλογη παρουσία στη Σμύρνη. Μετά το 1922 η ομάδα ποδοσφαίρου δεν πέτυχε σπουδαία πράγματα για πολλά χρόνια. Αναδιοργανώθηκε στα τέλη της δεκαετίας 1930-40 με τη μεταφορά του σωματείου στο γήπεδο της Ν. Σμύρνης αλλά δεν πρόλαβε να λειτουργήσει και αδρανοποιήθηκε λόγω της κατοχής. Μετά την κατοχή μια αξιόλογη φουρνιά ποδοσφαιριστών πλαισίωσαν το σωματείο και του χάρισαν επιτυχίες. Έχει κατακτήσει 2 Κύπελλα Ελλάδος (1979, 1998), 1 Βαλκανικό Κύπελλο (1971), 1 Πρωτάθλημα Σμύρνης (1913-14), 1 Πρωτάθλημα Αθηνών (1950-51), 1 Πρωτάθλημα Β΄ Εθνικής (1996-97).

Καλαθοσφαίριση

Κύριο άρθρο: Πανιώνιος (μπάσκετ)

Το τμήμα μπάσκετ ιδρύθηκε το 1919 και ήταν από τα πρώτα στον Ελλαδικό χώρο. Η ομάδα μπάσκετ του Πανιωνίου είναι ιδιαίτερα αγαπητή όχι μόνο στους φιλάθλους του Πανιωνίου αλλά γενικότερα. Από το 1981 συμμετέχει ανελλιπώς στο πρωτάθλημα της πρώτης κατηγορίας (2η θέση στην Α1 το 1987) και έχει πολλές συμμετοχές στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (ημιτελικά του Κυπέλλου Κόρατς 1994 και 1998). Έχει κατακτήσει το κύπελλο Ελλάδος το 1991. Στις μικρές ομάδες του έχει κατακτήσει 2 πανελλήνια πρωταθλήματα Εφήβων (1984, 1993) και 2 Παίδων (1990, 1993).

Άρση Βαρών

Το 1904, στους Η΄ Πανιώνιους Αγώνες, ο Πάτροκλος Παυλίδης του Πανιωνίου νίκησε στο αγώνισμα της άρσης βαρών με ένα χέρι, ανυψώνοντας 60,5 οκάδες. Στο τέλος των αγώνων τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του συλλόγου. Στους ΙΑ΄ Πανιώνιους (1907) συμμετείχε ο αρσιβαρίστας του συλλόγου Σημηριώτης. Μετά την καταστροφή το τμήμα άρσης βαρών δεν ξαναλειτούργησε.

Κωπηλασία

Στους Πανιώνιους Αγώνες διεξάγονταν αγώνες κωπηλασίας από τα τέλη του 19ου αιώνα, οι λεγόμενες «λεμβοδρομίες», με λέμβους δίκωπες και τετράκωπες. Το 1901 αγώνες λεμβοδρομίας διοργάνωσε κι ο Απόλλων. Ως αφετηρία χρησιμοποιούσαν μια πλωτή εξέδρα στην προκυμαία της Σμύρνης, μπροστά στη «Λέσχη των Κυνηγών», η οποία ήταν στολισμένη με σημαίες, τάπητες και πολυθρόνες για να κάθονται οι ελλανοδίκες. Το ίδιο σημείο ήταν και τερματισμός, εφόσον η διαδρομή ήταν κυκλική. Οι θεατές είτε στέκονταν στην προκυμαία είτε παρακολουθούσαν από ναυλωμένα καΐκια. Σημαντική ώθηση στους κωπηλατικούς αγώνες έδωσε η ίδρυση του "Ομίλου Ερετών Σμύρνης", γύρω στο 1901, που συμμετείχε με δική του λέμβο στη μεσολυμπιάδα του 1906 και τελούσε ετήσιους ναυτικούς αγώνες. Επίσης, η ίδρυση το 1906 του Πέλοπα Μελαντίας, που καθιέρωσε τους ετήσιους «Πελόπειους» ναυτικούς αγώνες.

Το 1908 ο Πανιώνιος ζήτησε πληροφορίες από τον Όμιλο Ερετών Πειραιά, ώστε να συμμετάσχει σε αγώνες στο Φάληρο και το 1909 τον κάλεσε να λάβει μέρος στους ΙΓ΄ Πανιώνιους Αγώνες. Προφανώς ο Όμιλος Πειραιά συμμετείχε, διότι το 1910 ο Πανιώνιος πληροφορεί τον Όμιλο ότι θα του αποστείλει σύντομα τα οφειλόμενα μετάλλια. Από την αλληλογραφία αυτή προκύπτει πως υπήρχε σημαντική κωπηλατική δραστηριότητα στο σύλλογο. Από σωζόμενα προγράμματα είναι γνωστό ότι η τετράκωπος με πηδαλιούχο του Πανιωνίου συμμετείχε το 1910 στους Θ΄ Αγώνες του Ομίλου Ερετών με τους Σ. Κατσιμακλή, Α. Παυλόπουλο, Αλ. Καΐρη, Φ. Τσολακίδη και Ν. Τσιντσίνη. Επίσης, το 1916 ο Πανιώνιος έλαβε μέρος στους Η΄ Πελόπειους ναυτικούς αγώνες. Μετά το 1922 το τμήμα κωπηλασίας δεν ξαναλειτούργησε.

Ποδηλασία

Στην Ολυμπιάδα του 1896 πήρε μέρος ο ποδηλάτης Λομβάρδος του Γυμνασίου (Πανιωνίου) στο αγώνισμα 12 χλμ σε στίβο, χωρίς να διακριθεί. Στους Πανιώνιους Αγώνες αναφέρονται ποδηλατικοί αγώνες από το 1904 τουλάχιστον, καθώς και στα Α΄ Απολλώνια (1904). Σπουδαίος ποδηλάτης του Πανιωνίου στη Σμύρνη θεωρείτο ο Ιω. Πετρίτης, νικητής των Πανιωνίων Αγώνων του 1907.

Μετά την καταστροφή του 1922 το ποδηλατικό τμήμα προσωρινά αδράνησε. Ανασυγκροτήθηκε το 1929 και το ίδιο έτος πέντε ποδηλάτες του Πανιωνίου κατέκτησαν πρώτες θέσεις στο πανελλήνιο πρωτάθλημα. Ήταν οι: Β. Κοκκώνης, Αλ. Ιωαννίδης, Δ. Τομαής, Μ. Παρετζόγλου και Γκιουλιστάνης. Το 1931 οι τέσσερις πρώτοι καλούνται στην εθνική ομάδα και παίρνουν μέρος στους Βαλκανικούς της Σόφιας. Με πυρήνα τους παραπάνω αθλητές ο σύλλογος διατήρησε ένα ακμαίο ποδηλατικό τμήμα σε όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου ως το 1940. Το 1937 ο σύλλογος πρωτοστατεί στην ίδρυση της Ελληνικής Ποδηλατικής Ομοσπονδίας με εκπρόσωπο το Βασ. Κοκκώνη. Το 1940 οι ποδηλάτες του Πανιωνίου Κουβέλης, Λεωνίδης, Καλούδης και Κοκκώνης αποτελούσαν τον κορμό της Εθνικής ομάδας που κατέλαβε τη 2η θέση στους Βαλκανικούς Αγώνες στο Βουκουρέστι.
Μεταπολεμικά το ποδηλατικό τμήμα σταδιακά αδρανοποιήθηκε και τελικά σταμάτησε να λειτουργεί.

Βόλεϊ

Ιστορικά στοιχεία

Το τμήμα πετοσφαίρισης του Πανιωνίου είναι το πρώτο στον ελληνικό χώρο αφού ιδρύθηκε στη Σμύρνη το 1913. Το 1919 διεξήχθη πρωτάθλημα βόλεϊ στη Σμύρνη με τη συμμετοχή οκτώ συλλόγων και νικητή τον Πανιώνιο. Σώζεται η φωτογραφία της ομάδας με το κύπελλο. Ήταν η πρώτη διοργάνωση αγώνων βόλεϊ από ελληνικές ομάδες. Οι βολεϊμπολίστες του συλλόγου προέρχονταν κυρίως από το στίβο και βασικότεροι ήταν οι: Δημητρός Καραμπάτης (καρφί), ο Π. Ρετέλας, Κώστας Παπάζογλου (πασαδόρος) και αργότερα ο Γ. Ρουσσόπουλος.

Το 1924 ο Πανιώνιος διοργάνωσε στην Αθήνα πρωτάθλημα βόλεϊ μεταξύ συλλόγων και σχολείων, το οποίο κατέκτησε. Έτσι μπορεί να θεωρηθεί άτυπα ως ο πρώτος Πρωταθλητής Ελλάδος. Ο σύλλογος συνέχισε να διοργανώνει το ανεπίσημο αυτό πρωτάθλημα κάθε χρόνο ως το 1928. Από το 1925 στους αγώνες συμμετείχαν και ομάδες γυναικών, μια πρωτοποριακή αθλητική δραστηριότητα. Το 1929 η ομάδα βόλεϊ του συλλόγου έφτασε στα προημιτελικά του πρωταθλήματος, όπου ηττήθηκε από τον Πανελλήνιο με 0-2 σετ. Δραστηριότητες των ομάδων βόλεϊ ανδρών, γυναικών, νέων, νεανίδων και συμμετοχή στα πρωταθλήματα αναφέρονται τα έτη: 1932, 1934, 1935, 1936.

Μεταπολεμικά η ομάδα βόλεϊ δεν παρουσίασε επιτυχίες. Το τμήμα πετοσφαίρισης λειτουργούσε επί χρόνια στη σκιά της αντίστοιχης ομάδας του συμπολίτη Μίλωνα.

Ανδρική ομάδα

Η ανδρική ομάδα του Πανιωνίου αγωνίζεται στη Α΄ κατηγορία της ΕΣΠΕΔΑ. Τη σεζόν 2007-08 τερμάτισε στην 4η θέση και συμμετείχε στα μπαράζ ανόδου. Επίσης, έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου της ΕΣΠΕΔΑ.

Η σημαντικότερη διάκριση που έχει πετύχει είναι η πρόκριση στους οκτώ του Κυπέλλου Ελλάδος πριν από μερικά χρόνια.

Γυναικεία ομάδα

Αντίθετα, η ομάδα γυναικών βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Ως το 2003 αγωνιζόταν στη Β΄ Εθνική κατηγορία. Τότε, με επικεφαλής τον έφορο Τάκη Χρυσοχόου, ξεκίνησε μια προσπάθεια προγραμματισμού με προοπτική τη σταδιακή ενίσχυση της ομάδας και την άνοδο σε ανώτερες κατηγορίες. Αρχικά, ανέβηκε στην Α2 και το 2007 αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Α2 κατηγορίας κι ανέβηκε στην Α1.

Τη σεζόν 2007-08 τερμάτισε στην 7η θέση στην κανονική περίοδο και συνεχίζει στα πλέι-οφ, στηριγμένη κυρίως σε Ελληνίδες παίκτριες.

• Σύνθεση ομάδας 2007-2008

Ουρανία Γκούζου, Ντόβη Γκούρα, Ασπασία Πανταζή, Ιουλία Χανδρή, Μπιάνκα Γκόμεζ (Βραζιλία), Μαίρη Τσιάρα, Μαρία Λάγιου, Ελένη Μεμετζή, Κριστίνα Μπογκναρ, Κωνσταντίνα Νάστου, Ελένη Χατζόγλου, Γλυκερία Κωνσταντίνου.
Προπονήτρια: Λία Μήτση.

Χάντμπολ

Ιστορικά στοιχεία

Το 1935 αναφέρεται η συμμετοχή του Πανιωνίου στη διοργάνωση του πρωταθλήματος χάντμπολ από τον ΣΕΓΑΣ. Υπάρχει και φωτογραφία της ομάδας, η οποία είχε ως αρχηγό και προπονητή τον πολυσύνθετο αθλητή Γιώργο Ρουσσόπουλο (ύψος, δέκαθλο, βόλεϊ, ποδόσφαιρο). Το άθλημα τότε παιζόταν από ενδεκαμελείς ομάδες σε γήπεδα ποδοσφαίρου. Μεταπολεμικά δεν υπήρξε συνέχεια εκείνης της προσπάθειας.

Σύγχρονο χάντμπολ

Το σύγχρονο τμήμα χάντμπολ ιδρύθηκε το 1979 από τον Στέφανο Στεφανίδη, που υπήρξε ο πρώτος προπονητής. Το 1981 συμμετείχε στο πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα και πήρε την 6η θέση στο Β΄ όμιλο. Στη συνέχεια είχε ανοδική πορεία με άξονα τα τμήματα υποδομής και ένα καλό πυρήνα παικτών, που τον αποτελούσαν οι: Τραϊκόγλου, Λανταβός, Ανδρονικίδης, Λυκιαρδόπουλος, Κοντεκάκης, Κατσάρας, Κουρής, Βέλλος, Λίλιος, Παπανικολάου, Κολοκούτσας και Κατριβές.

Σημαντικές διακρίσεις στην πορεία του συλλόγου ήταν το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Εφήβων το 1982, η 6η θέση στο πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής το 1984 και η 5η θέση στο πρωτάθλημα Α1 κατηγορίας το 1997.

Συνολικά ο σύλλογος έχει αγωνιστεί 7 σεζόν στην ανώτερη κατηγορία: 3 στην Α΄ Εθνική και 4 στην Α1. Ως το 1999 ανεβοκατέβαινε μεταξύ Α1 και Α2 κατηγορίας. Στη συνέχεια για πολλά χρόνια υποβιβάστηκε στη Β΄ Εθνική από όπου ανέβηκε το 2005.

Πέντε παίκτες του συλλόγου έχουν αγωνιστεί στην Εθνική ομάδα: Στ. Δημητρακούλας, Μεσσήνης, Μόρφας, Λανταβός και Τραϊκόγλου.

Στις ακαδημίες, που ξεκίνησαν να ξαναλειτουργούν το 1997, αθλούνται παιδιά ηλικίας 7 - 15 ετών.

Η πορεία

• 1982: Πρωταθλητής Ελλάδος Εφήβων.
• 1981-82: Άνοδος στην Β΄ Εθνική.
• 1982-83: Β΄ Εθνική (Πρωταθλητής).
• 1983-86: Α΄ Εθνική.
• 1986-89: Β΄ Εθνική.
• 1990: 3η θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα Εφήβων.
• 1989-91: Α2 (αναδιάρθρωση κατηγοριών).
• 1991-92: Α1 (υποβιβασμός).
• 1992-94: Α2.
• 1994-95: Α1 (υποβιβασμός).
• 1995-96: Α2 (άνοδος).
• 1996-98: Α1.
• 1998-99: Α2 (υποβιβασμός).
• 1999-2005: Β΄ Εθνική.
• 2005-08: Α2.

Σύνθεση 2007-08

Αναγνωστόπουλος, Φλεμετάκης, Βασιλάτος, Γεωργίου, Θεοδούλου, Κεραμιδάς, Καρασσαβίδης, Χατζησωτηρίου, Αθανασίου, Γκλαβόπουλος, Τσαπατώρης, Γαλανάκης, Παπάζογλου, Τζώρτζης και Λάγιος.
Προπονητής: Γιώργος Μόρφας.

Κολύμβηση

Στη Σμύρνη

Αγώνες κολύμβησης διαξάγονταν στη Σμύρνη από τους Α΄ Πανιώνιους Αγώνες (1896). Σ' αυτούς συμμετείχαν κολυμβητές του Α.Σ. "Γυμνάσιον" (Πανιωνίου) και του Απόλλωνα. Το 1896 στην Α΄ Ολυμπιάδα της Αθήνας συμμετείχε ο κολυμβητής του Γυμνασίου Γρηγοριάδης στα 500 ελ.

Το 1906 ιδρύθηκε ο Πέλοψ Μελαντίας, που προώθησε ιδιαιτέρως το άθλημα με την καθιέρωση των ετήσιων ναυτικών και κολυμβητικών αγώνων "Πελόπεια". Οι κολυμβητικοί αγώνες διεξάγονταν στην προκυμαία της Μελαντίας. Όλα τα αγωνίσματα ήταν ελεύθερης κολύμβησης: 100, 200, 400, 1600 μ. και σκυταλοδρομία 400 μ. Επίσης, 50 μ. παίδων.

Η τελευταία διοργάνωση των Πελόπειων έγινε λίγο πριν την καταστροφή (31 Ιουλίου ως 7 Αυγούστου 1922). Σ’ αυτή διακρίθηκε μεταξύ άλλων και ο κολυμβητής του Πανιωνίου Αριστοτέλης Ωνάσης, ο μετέπειτα διάσημος επιχειρηματίας.

Στην Αθήνα

Μετά την καταστροφή οι κολυμβητές του Πανιωνίου: Καραμπάτης, Τσιγκώνης, Καραγιαννόπουλος κ.ά. στήριξαν την ελληνική κολύμβηση κατά την πρώτη δεκαετία του μεσοπολέμου.

Το 1927 ο σύλλογος, μέσω του προέδρου του Δ. Δάλλα, ενήργησε, ώστε να ιδρυθεί ναυτική και κολυμβητική ομοσπονδία ανεξάρτητη από τον ΣΕΓΑΣ, κάτι το οποίο πραγματοποιήθηκε το 1928. Ο Πανιώνιος είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Κολυμβητικής Ομοσπονδίας Φιλάθλων (ΕΚΟΦ).

Στη Νέα Σμύρνη

Μεταπολεμικά το κολυμβητικό τμήμα του συλλόγου περιέπεσε σε παρακμή. Επανιδρύθηκε το 1979, όταν κατασκευάστηκε το κολυμβητηρίο της Νέας Σμύρνης και από το 1981 παίρνει μέρος στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα κολύμβησης. Βρίσκεται μεταξύ των πρώτων συλλόγων της χώρας κυρίως στην κατηγορία γυναικών.

Αθλητές του τμήματος έχουν πετύχει 27 Πανελλήνιες επιδόσεις κολύμβησης κατηγοριών και open και αγωνίστηκαν με την Εθνική ομάδα, παίρνοντας μέρος σε Βαλκανικούς και Πανευρωπαϊκούς αγώνες και σε διάφορα διεθνή meeting.

Υδατοσφαίριση

Στη Σμύρνη

Σποραδικές πληροφορίες αναφέρουν την ύπαρξη ομάδας υδατοσφαίρισης του Πανιωνίου στη Σμύρνη μετά το 1910. Μάλιστα, αθλητής υπήρξε και ο Αριστοτέλης Ωνάσης. Από το 1906 διεξάγονταν στην προκυμαία της Μελαντίας τα «Πελόπεια», ετήσιοι ναυτικοί και κολυμβητικοί αγώνες από τον τοπικό σύλλογο Πέλοπα.

Είναι γνωστό ότι στα τελευταία Πελόπεια του 1922 έγιναν και αγώνες υδατοσφαίρισης μεταξύ των σωματείων Πανιώνιος, Πέλοψ και Απόλλων. Μετά την καταστροφή δεν υπάρχουν πληροφορίες για την ομάδα υδατοσφαίρισης του Πανιωνίου.

Στη Νέα Σμύρνη

Το τμήμα επανιδρύθηκε το 1985, έπειτα από τη δημιουργία του κολυμβητηρίου Ν. Σμύρνης. Αρχικά, στελεχώθηκε από πρώην αθλητές του κολυμβητικού τμήματος. Για πρώτη φορά έλαβε μέρος στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Δ΄ Εθνικής κατηγορίας, όπου κατέλαβε την 3η θέση και ανέβηκε στην Γ΄ Εθνική κατηγορία.

Από το 1989 έως το 1991 το τμήμα υδατοσφαίρισης ανεβαίνει συνεχώς κατηγορίες με πρωταγωνιστές τους Θωμάκο, Δεβερίκο, Κοκάλα. Το 1995 κατακτά το Πρωτάθλημα Α2 και ανεβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία του στην Α1 κατηγορία, όπου βρίσκεται και σήμερα, μετά από μια μικρή παρένθεση.

Σις τάξεις του διαθέτει αθλητές που στελεχώνουν τις Εθνικές ομάδες (Ανδρών - Εφήβων και Παίδων), όπως τους: Αφρουδάκη, Λούδη, Καλακώνα, Ρέππα, Σάντα.

Τα τελευταία τρία χρόνια ο Πανιώνιος έχει καθιερωθεί ως η τρίτη ομάδα του ελληνικού πόλο μετά από τους: Ολυμπιακό Π. και Εθνικό Π.

Το 2006 τερμάτισε στην 3η θέση στο πρωτάθλημα Α1 και έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος, όπου ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό Π.

Το 2007 τερμάτισε στην 3η θέση τόσο στο πρωτάθλημα Α1 όσο και στο Κύπελλο Ελλάδος.

Το 2008 τερμάτισε στην 3η θέση στο πρωτάθλημα Α1 και ήταν φιναλίστ στον τελικό του Κυπέλλου. Προπονητής: Κώστας Λούδης. Παίκτες: Θωμάκος, Γκέργκελι, Μουρίκης, Μπεριστιάνος και Λιοτσάκης.

Επίσης, συμμετέχει με επιτυχία στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις:

• 2005: Len Trophy, 3η θέση.
• 2007: Len Trophy, έφτασε στους 16, όπου αποκλείστηκε από την ιταλική "Σαβόνα".
• 2008: Τσάμπιονς Λιγκ

Η πορεία

• 1985-86: Δ΄ Εθνική (άνοδος).
• 1987-89: Γ΄ Εθνική.
• 1989-90: Β΄ Εθνική.
• 1990-91: Α2 (υποβιβασμός).
• 1991-92: Β΄ Εθνική (άνοδος).
• 1992-93: Α2 (άνοδος).
• 1993-99: Α1.
• 1999-2000: Α2 (υποβιβασμός).
• 2000-01: Β΄ Εθνική (άνοδος).
• 2001-02: Α2 (άνοδος).
• 2002-08: Α1.

Διακρίσεις

• 2005: Α1 (3η θέση) - Len Trophy (ημιτελικά) - Πρωταθλητής Ελλάδος Εφήβων.
• 2006: Α1 (3η θέση) - Κύπελλο Ελλάδος (φιναλίστ) - Len Trophy (προημιτελικά) - Πρωταθλητής Ελλάδος Νέων.
• 2007: Α1 (4η θέση) - Κύπελλο Ελλάδος (3η θέση) - Len Trophy (στους 16).
• 2008: Α1 (3η θέση) - Κύπελλο Ελλάδος (φιναλίστ).

Γυναικεία ομάδα

Το 2007-08 η γυναικεία ομάδα πόλο του Πανιωνίου αγωνίστηκε για πρώτη φορά στην Α2 κατηγορία και προκρίθηκε στην τελική φάση, από την οποία θα διεκδικήσει την άνοδο στην Α1.

Ενόργανη Γυμναστική

Στη Σμύρνη

Ο Πανιώνιος καλλιεργούσε το άθλημα από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής του. Το 1895 στα Τήνια πήρε μέρος ο αθλητής του Γυμνασίου (Πανιωνίου) στο δίζυγο Νίκος Κονταξόπουλος. Αγώνες γυμναστικής περιλαμβάνονταν το 1904 τόσο στους Πανιώνιους Αγώνες, όσο και στα Α΄ Απολλώνια.

Στους Πανιώνιους Αγώνες του 1906 διεξήχθησαν τα αγωνίσματα μονόζυγο, δίζυγο, κρίκοι και αναρρίχηση επί κάλω με πολυνίκη το Ν. Αλιπράντη από τα Ταταύλα. Στους Πανιώνιους του 1907 ο Σημηριώτης του Πανιωνίου νίκησε στο μονόζυγο και διακρίθηκε στο δίζυγο. Επίσης, η ομάδα του συλλόγου με δάσκαλο το Σοφοκλή Μάγνη νίκησε στη σουηδική γυμναστική. Τέλος, το 1908 την πρώτη θέση κατέκτησε η ομάδα διελκυνστίδας του συλλόγου.

Μετά την καταστροφή (1922) δεν λειτούργησε γυμναστικό τμήμα.

Στη Νέα Σμύρνη

Το σημερινό τμήμα ενόργανης ιδρύθηκε το 1983. Το 1985 κατασκευάστηκε ένα μεγάλο και σύγχρονο γυμναστήριο, μέσα στις εγκαταστάσεις του ποδοσφαιρικού γηπέδου της Νέας Σμύρνης, το οποίο για σειρά ετών απετέλεσε κέντρο προπόνησης της Εθνικής ομάδας και σήμερα είναι το μεγαλύτερο του λεκανοπεδίου μετά τα γυμναστήρια της Εθνικής ομάδας. Ονομάστηκε Αίθουσα Σταμάτη Βασιλείου στη μνήμη του Στ. Βασιλείου, που υπήρξε ο πρωτεργάτης της επανίδρυσης του τμήματος ενόργανης του συλλόγου.

Το 1990 το τμήμα Ενόργανης του Πανιωνίου σημείωσε την πρώτη πανελλήνια νίκη στο ομαδικό σύνθετο νεανίδων. Από τότε μέχρι σήμερα οι αγωνιστικές ομάδες της Ενόργανης έχουν κατακτήσει σωρεία Πρωταθλημάτων σε όλες τις αγωνιστικές κατηγορίες, ενώ μεγάλες επιτυχίες έχουν σημειώσει αθλητές και αθλήτριες του συλλόγου, σε Βαλκανικούς, Μεσογειακούς αγώνες και στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Εφήβων.

Στίβος

Ο στίβος υπήρξε το πρώτο αθλητικό τμήμα του συλλόγου όταν ιδρύθηκε ως "Ορφέας" το 1890 και ως "Γυμνάσιον" το 1893. Η ιστορική πορεία του τμήματος περιγράφεται στο κεφάλαιο για την ιστορία του συλλόγου.

Ο Πανιώνιος υπήρξε πρωτοπόρος στο γυναικείο αθλητισμό και στα μεταπολεμικά χρόνια κυριάρχησε κατακτώντας το πανελλήνιο πρωτάθλημα γυναικών 22 φορές: 1952 ως 1966, 1967, 1969 ως 1974. Στη συνέχεια γνώρισε μια δεκαετία κάμψης. Όμως, το 1982 πήρε το πανελλήνιο πρωτάθλημα παγκορασίδων με τις: Κόφφα, Αγάθου, Αναγνωστοπούλου και Ιωάννου να πρωταγωνιστούν και από το 1983 τερματίζει συνεχώς στην πρώτη τετράδα του πρωταθλήματος γυναικών. Τέσσερις φορές έχει κατακτήσει τη 2η θέση (1985, 1986, 1987 και 1993).

Ανέδειξε πολλές πρωταθλήτριες Ελλάδος και κατόχους πανελληνίων ρεκόρ, όπως τις: Λερίου, Κλωνάρη, Μαδέρα, Κοκοσέλη (δίσκος, σφαίρα), Αβραμίδου (3.000 μ.), Παπαναστασίου (3.000 μ., πρωταθλήτρια μαραθωνίου τρεις φορές: 1984, 1985, 1986), Αβραάμ (1.500 μ.), Δράκου (μήκος), Κόφφα (σπρίντ), Σκούρτη (800 μ.), Τσάφου (3.000 μ.), Κωστοπούλου (1.500 μ.), Μενελάου (τριπλούν), Ευαγγελίδου (σφαίρα), Καρατοπούζη (ακόντιο) κ.ά.

Αξιόλογη πορεία είχε και το αντρικό τμήμα. Πρωταθλητές και κάτοχοι ρεκόρ υπήρξαν οι: Αγγλούπας (δίσκος), Πανάγος (ύψος), Τσώνης (κοντώ), Κονταξάκης (ύψος), Καστάνης (βάδην) κ.ά.
Σήμερα ο στίβος του Πανιωνίου Γ.Σ.Σ. διατηρεί στις τάξεις του 350 αθλητές και αθλήτριες, πολλοί εκ των οποίων στελεχώνουν τις εθνικές ομάδες όλων των κατηγοριών.

Τίτλοι

• Πρωταθλήματα Ανοιχτού Στίβου Γυναικών (22): 1952, 1953, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974.
• Πανελλήνιο πρωτάθλημα παγκορασίδων (1): 1982.

Σκάκι

Το Σεπτέμβριο του 2003 δημιουργήθηκε το σκακιστικό τμήμα του Πανιωνίου κι έγινε μέλος της Ε.Σ.Ο. Το 2004 αγωνίζεται στην Β΄τοπική κατηγορία και παρότι δεν διαθέτει ουσιαστικά έδρα πραγματοποιεί επτά νίκες σε ισάριθμους αγώνες και έτσι εξασφαλίζει την άνοδο της στην Α΄ κατηγορία. Το Σεπτέμβριο του 2005 σε αγώνα μπαράζ η ομάδα επικρατεί του Σ.Ο. Μπίκου Ηλιούπολης με 6-4 και κερδίζει πανηγυρικά την άνοδο στην Γ΄ Εθνική κατηγορία. Στις δύο συνεχείς ανόδους προστίθεται και η κατάκτηση της 3ης Θέσης στο Πανελλήνιο Σχολικό Πρωτάθλημα από τον αθλητή της Στεφανή Αλέξανδρο. Ως έδρα ο σύλλογος χρησιμοποιεί αίθουσες του 1ου Γυμνασίου Ν. Σμύρνης.

• 2004: Β΄ τοπική κατηγορία (1η θέση αήττητος)
• 2005: Α΄ τοπική κατηγορία (άνοδος έπειτα από μπαράζ)
• 2006: Γ΄ Εθνική κατηγορία (άνοδος έπειτα από μπαράζ)
• 2007: Β΄ Εθνική κατηγορία.
• 2008: Β΄ Εθνική - πρόκριση στα μπαράζ ανόδου.

Τζούντο

Το τμήμα τζούντο του Πανιωνίου έχει πολύ πρόσφατη ιστορία αφού ιδρύθηκε μόλις το 2005. Το σωματείο έχει περίπου 60 αθλητές και συμμετέχει σε όλες τις αγωνιστικές κατηγορίες: ανδρών, γυναικών, νέων, νεανίδων. Λειτουργεί επίσης ακαδημία με τμήματα υποδομής.

Βραβεία

• 1904: Κατά το Α΄ Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο στην Αθήνα απονεμήθηκε Χρυσό Μετάλλιο και Δίπλωμα Τιμής στον Πανιώνιο για την συμβολή του στην αθλητική διαπαιδαγώγηση.
• 1949: "Βραβείο" από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του συλλόγου στον ελληνικό αθλητισμό και στην ελληνική αθλητική παιδεία.
• 1990: "Αριστείο" από τον ΣΕΓΑΣ για τα εκατό χρόνια του συλλόγου.

Πηγή

1. Πέτρου Λινάρδου "Η Σμύρνη του Πανιωνίου"

Eξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Επίσημη σελίδα
• Το site του Πανιωνίου στο μπάσκετ
• Το site των οπαδών του Πανιωνίου
• Το site συλλόγου γονέων & κηδεμόνων κολυμβητικού τμήματος
• Ανεξάρτητο site για τον Πανιώνιο
• Στάδιο Νέας Σμύρνης
• Κλειστό Ελληνικού