Πολιτική κρίση στην Τουρκία (2008): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 2: Γραμμή 2:


== Προϊστορία ==
== Προϊστορία ==

Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας απο τον Ερντογάν έγινε φανερό οτι θα προωθούσε μεταρρυθμίσεις που σταδιακά θα αλλοίωναν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους που υπερασπίζονται οι κεμαλιστές στρατιωτικοί. Η πρώτη σημαντική σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης - στρατιωτικών ήρθε με αφορμή την εκλογή του προέδρου, αφού η θητεία του απερχόμενου κεμαλιστή προέδρου [[Αχμέτ Νετζντέτ Σεζέρ]] είχε ήδη λήξει. Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ πρότεινε στις [[23 Απριλίου]] [[2007]] τον υπουργό εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργό [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] για το προεδρικό αξίωμα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των στρατιωτικών, οι οποίοι μέσω του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού [[Γιασάρ Μπουγιούκανιτ]] είχαν ξεκαθαρίσει οτι δεν θα ανέχονταν πρόεδρο που ''δεν θα ενστερνιζόταν τις βασικές αρχές της τουρκικής δημοκρατίας''.

Στην πρώτη ψηφοφορία, που έγινε στις [[27 Απριλίου]], η αξιωματική αντιπολίτευση (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα), το κόμμα της Μητέρας Πατρίδας και το κόμμα του Ορθού Δρόμου απείχαν. Για να θεωρηθεί έγκυρη η ψηφοφορία θα έπρεπε να βρίσκονται τα 2/3 της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, δηλαδή 367 βουλευτές και άνω. Στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης βρέθηκαν 368, ψήφισαν όμως 361. Σε 361 ο [[Αμπντουλάχ Γκιούλ]] έλαβε 357, δεν εκλέχτηκε όμως πρόεδρος καθώς δεν συγκέντρωσε τα 2/3 των μελών. Όμως το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα προσέφυγε την ίδια μέρα στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο καθώς θεώρησε οτι δεν υπήρξε απαρτία αφού οι επτά βουλευτές του βρέθηκαν στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης ως μέλη του προεδρίου για να παρακολουθήσουν την διαδικασία και όχι για να συμμετάσχουν. Απο την πλευρά του ΑΚΡ υποστηρίχθηκε οτι αφού ήταν εντός της αιθούσης λαμβάνονται ως παρόντες. Την επομένη της ψηφοφορίας οι στρατιωτικοί με ανακοίνωσή τους προειδοποίησαν οτι ''«όταν χρειαστεί θα τοποθετηθούν και θα ενεργήσουν με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο»''. Παράλληλα με όλα αυτά οι Κεμαλιστές διοργάνωσαν διαδηλώσεις με χιλιάδες άτομα σε όλες τις μεγάλες πόλεις εναντιώμενοι στις προθέσεις του πρωθυπουργού Ερντογάν.

Το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο, του οποίου τα μέλη διορίζονται απο τον εκάστοτε πρόεδρο και έχουν ισόβια θητεία, ανακοίνωσε την [[1 Μαΐου|1η Μαΐου]] [[2007]] την ακύρωση της πρώτης ψηφοφορίας με εννέα υπέρ και δύο κατά. Η απόφαση του δικαστηρίου θεωρήθηκε απο πολλούς ως ''μίνι'' συνταγματικό πραξικόπημα των στρατιωτικών. Μετά την απόφαση το ΑΚΡ αποφάσισε την αναθεώρηση του συντάγματος. Στις [[6 Μαΐου]] πραγματοποιήθηκε πάλι ψηφοφορία χωρίς όμως επιτυχία αφού δεν συγκεντρώθηκαν τα 2/3 της εθνοσυνέλευσης με αποτέλεσμα ο Γκιούλ να αποσύρει την υποψηφιότητά του.

Ύστερα απο όλα αυτά τα γεγονότα το κυβερνών κόμμα αποφάσισε να προχωρήσει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών.


== Κρίσιμες εκλογές ==
== Κρίσιμες εκλογές ==

Έκδοση από την 18:18, 3 Ιουλίου 2008

Η πολιτική κρίση στην Τουρκία ξέσπασε μετά την επικράτηση του ισλαμιστή πολιτικού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις εκλογές του Ιουλίου 2007 και την παράλληλη ήττα του κεμαλικού υποψηφίου Ντενίζ Μπαϊκάλ. Συνέπεια της ευρείας νίκης του Ερντογάν ήταν η προώθηση και η εκλογή στην προεδρία του υπουργού εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιούλ, υποψηφιότητα στην οποία αντιτίθεντο οι στρατιωτικοί. Η προσπάθεια του Ερντογάν να αποδυναμώσει το κοσμικό κράτος επέφερε την αντίδραση του κοσμικού κράτους με αποτέλεσμα ο αρμόδιος εισαγγελέας τον Μάϊο του 2008 να εισηγηθεί προς το συνταγματικό δικαστήριο την απαγόρευση του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καθώς και 71 επιφανών πολιτικών, μεταξύ των οποίων οι Αμπντουλάχ Γκιούλ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου αναμένεται στις αρχές Ιουλίου 2008.

Προϊστορία

Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας απο τον Ερντογάν έγινε φανερό οτι θα προωθούσε μεταρρυθμίσεις που σταδιακά θα αλλοίωναν τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους που υπερασπίζονται οι κεμαλιστές στρατιωτικοί. Η πρώτη σημαντική σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης - στρατιωτικών ήρθε με αφορμή την εκλογή του προέδρου, αφού η θητεία του απερχόμενου κεμαλιστή προέδρου Αχμέτ Νετζντέτ Σεζέρ είχε ήδη λήξει. Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ πρότεινε στις 23 Απριλίου 2007 τον υπουργό εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργό Αμπντουλάχ Γκιούλ για το προεδρικό αξίωμα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των στρατιωτικών, οι οποίοι μέσω του αρχηγού του γενικού επιτελείου στρατηγού Γιασάρ Μπουγιούκανιτ είχαν ξεκαθαρίσει οτι δεν θα ανέχονταν πρόεδρο που δεν θα ενστερνιζόταν τις βασικές αρχές της τουρκικής δημοκρατίας.

Στην πρώτη ψηφοφορία, που έγινε στις 27 Απριλίου, η αξιωματική αντιπολίτευση (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα), το κόμμα της Μητέρας Πατρίδας και το κόμμα του Ορθού Δρόμου απείχαν. Για να θεωρηθεί έγκυρη η ψηφοφορία θα έπρεπε να βρίσκονται τα 2/3 της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, δηλαδή 367 βουλευτές και άνω. Στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης βρέθηκαν 368, ψήφισαν όμως 361. Σε 361 ο Αμπντουλάχ Γκιούλ έλαβε 357, δεν εκλέχτηκε όμως πρόεδρος καθώς δεν συγκέντρωσε τα 2/3 των μελών. Όμως το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα προσέφυγε την ίδια μέρα στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο καθώς θεώρησε οτι δεν υπήρξε απαρτία αφού οι επτά βουλευτές του βρέθηκαν στην αίθουσα της εθνοσυνέλευσης ως μέλη του προεδρίου για να παρακολουθήσουν την διαδικασία και όχι για να συμμετάσχουν. Απο την πλευρά του ΑΚΡ υποστηρίχθηκε οτι αφού ήταν εντός της αιθούσης λαμβάνονται ως παρόντες. Την επομένη της ψηφοφορίας οι στρατιωτικοί με ανακοίνωσή τους προειδοποίησαν οτι «όταν χρειαστεί θα τοποθετηθούν και θα ενεργήσουν με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο». Παράλληλα με όλα αυτά οι Κεμαλιστές διοργάνωσαν διαδηλώσεις με χιλιάδες άτομα σε όλες τις μεγάλες πόλεις εναντιώμενοι στις προθέσεις του πρωθυπουργού Ερντογάν.

Το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο, του οποίου τα μέλη διορίζονται απο τον εκάστοτε πρόεδρο και έχουν ισόβια θητεία, ανακοίνωσε την 1η Μαΐου 2007 την ακύρωση της πρώτης ψηφοφορίας με εννέα υπέρ και δύο κατά. Η απόφαση του δικαστηρίου θεωρήθηκε απο πολλούς ως μίνι συνταγματικό πραξικόπημα των στρατιωτικών. Μετά την απόφαση το ΑΚΡ αποφάσισε την αναθεώρηση του συντάγματος. Στις 6 Μαΐου πραγματοποιήθηκε πάλι ψηφοφορία χωρίς όμως επιτυχία αφού δεν συγκεντρώθηκαν τα 2/3 της εθνοσυνέλευσης με αποτέλεσμα ο Γκιούλ να αποσύρει την υποψηφιότητά του.

Ύστερα απο όλα αυτά τα γεγονότα το κυβερνών κόμμα αποφάσισε να προχωρήσει στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Κρίσιμες εκλογές

Οι εκλογές που προκηρύχθηκαν για τις 22 Ιουλίου είχαν ως κεντρικό θέμα την σχέση Ισλαμιστών - Κεμαλικών, την επικείμενη εκλογή νέου προέδρου και το Κουρδικό.[1] Είχε προηγηθεί η αποτυχία εκλογής του Αμπντουλάχ Γκιούλ στο προεδρικό αξίωμα τον Μάϊο του 2007. Η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, την οποία προωθούσε ο Ερντογάν, αρχηγός του ΑΚΡ, αλλά και οι προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που προανήγγειλε όξυναν το πολιτικό κλίμα. Παράλληλα οι φήμες περι πιθανής εισβολής του τουρκικού στρατού στο Ιράκ, και συγκεκριμένα στο βόρειο Ιράκ, για να βομβαρδίσουν θέσεις των Κούρδων δημιούργησε πολεμικό κλίμα λίγο πριν τις εκλογές.[2] Οι καταγγελίες του Ερντογάν για απειλές βουλευτών και για ύπαρξη παραστρατιωτικών οργανώσεων δημιούργησαν μεγαλύτερη ένταση. Να σημειωθεί οτι στις 27 Απριλίου οι στρατιωτικοί με τελεσίγραφο είχαν προειδοποιήσει οτι δεν θα επιτρέψουν αλλοίωση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους απειλώντας εμμέσως για πραξικόπημα.[3]

Προκειμένου να προωθηθούν οι μεταρρυθμίσεις απαιτείτο τουλάχιστον τα 2/3 της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, τα οποία το ΑΚΡ δεν κατάφερε να εξασφαλίσει, κέρδισε όμως τις εκλογές με ποσοστό 46%, γεγονός που του έδωσε μια σχετική άνεση κινήσεων.[4] Αντίθετα το κεμαλιστικό Ρεμπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) υπέστει βαρειά ήττα αφού κατάφερε να συγκεντρώσει μόνο 20,79% δημιουργώντας παράλληλα ενδοκομματική κρίση αφού κεμαλικοί κύκλοι επιδίωξαν αμέσως μετά την ήττα την παραίτηση του προέδρου του κόμματος Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο οποίος τελικώς διατήρησε τα ηνία του κόμματος.[5]

Εκλογή προέδρου

Κατάργηση της μαντίλας

Πολιτική κρίση

Απόφαση δικαστηρίου

Διεθνείς αντιδράσεις

Σημειώσεις

i. ^

ii. ^

iii. ^

iv. ^

Παραπομπές