Γιούρι Ούλουοτς
| Γιούρι Ούλουοτς Jüri Uluots | |
|---|---|
 | |
| Πρωθυπουργός της Εσθονίας | |
| Περίοδος 12 Οκτωβρίου 1939 – 21 Ιουνίου 1940 | |
| Πρόεδρος | Κονσταντίν Πετς |
| Προκάτοχος | Κάαρελ Εενπάλου |
| Διάδοχος | Γιοχάνες Βάρες |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 13 Ιανουαρίου 1890, Κίρμπλα, Ρωσική Αυτοκρατορία (νυν Εσθονία) |
| Θάνατος | 9 Ιανουαρίου 1945 (54 ετών) Στοκχόλμη, Σουηδία |
| Εθνότητα | Εσθονός |
| Υπηκοότητα | Ρωσική, εσθονική |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης |
| Επάγγελμα | Νομικός, πανεπιστημιακός, δημοσιογράφος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γιούρι Ούλουοτς (εσθονικά: Jüri Uluots, 13 Ιανουαρίου 1890 – 9 Ιανουαρίου 1945) ήταν Εσθονός πολιτικός, νομικός και πανεπιστημιακός. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Εσθονίας από τις 12 Οκτωβρίου του 1939 ως την 21η Ιουνίου του 1940. Κατά το τελευταίο διάστημα της γερμανικής κατοχής στην Εσθονία συνεργάστηκε ανοικτά με τη ναζιστική Γερμανία, συμβάλλοντας καθοριστικά στη στρατολόγηση χιλιάδων συμπατριωτών του στις δυνάμεις της Βέρμαχτ.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1890 στο χωριό Κίρμπλα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (σήμερα ο οικισμός ανήκει στον δήμο Λίχαλα της Εσθονίας) και σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, από όπου αποφοίτησε το 1918. Στη συνέχεια δίδαξε μέχρι το 1944 στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου του Τάρτου όπου διετέλεσε πρύτανης. Παράλληλα με την ακαδημαϊκή του καριέρα ασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία[1].
Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Εσθονίας ενεπλάκη ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας αποτελώντας μέλος του κοινοβουλίου κατά τις περιόδους 1920 - 1926, 1929 - 1932 και 1938 - 1940, ενώ όταν έγινε η πτώση της κυβέρνησης Εενπάλου το 1932, ήταν ένας από τους πολιτικούς που προσπάθησαν ανεπιτυχώς να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση. Πολιτικά ανήκε στο Αγροτικό Κόμμα του Κονσταντίν Πετς[2]. Στις 12 Οκτωβρίου του 1939 ανέλαβε την πρωθυπουργία της Εσθονίας διαδεχόμενος τον Κάαρελ Εενπάλου που παραιτήθηκε έπειτα από συνεχείς διαφωνίες με τους Πετς και Λάιντονερ, αποτελώντας τον τελευταίο χρονολογικά συνταγματικό πρωθυπουργό της χώρας πριν την εμπλοκή της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο[3].
Δράση στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 21 Ιουνίου 1940, λίγες μέρες μετά την κατάληψη της Εσθονίας από τα σοβιετικά στρατεύματα, ο Ούλουοτς απομακρύνθηκε από τη θέση του πρωθυπουργού και στη θέση του τοποθετήθηκε ο φιλοσοβιετικός λογοτέχνης και γιατρός Γιοχάνες Βάρες. Από την άλλη, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των πολιτικών και λοιπών επιφανών προσωπικοτήτων της χώρας (Πετς, Λάιντονερ, Εενπάλου, Άκελ, Γιάακσον, Τέεμαντ, Τούνισον κλπ) απέφυγε τη σύλληψη από τις δυνάμεις κατοχής και βάσει του άρθρου 46 του συντάγματος ανέλαβε χρέη προέδρου της δημοκρατίας ως νόμιμος αντικαταστάτης του Πετς[4] όμως η Εσθονία είχε προσαρτηθεί ντε φάκτο στη Σοβιετική Ένωση.
Όταν κατά τα τέλη Ιουλίου του 1941 η Εσθονία πέρασε υπό τον έλεγχο των γερμανικών στρατευμάτων - στο πλευρό των οποίων πολέμησαν πολυάριθμοι γηγενείς αντάρτες αλλά και αυτόμολοι του σοβιετικού στρατού - ο Ούλουοτς απέστειλε υπόμνημα με το οποίο ζητούσε την ανοχή της γερμανικής πλευράς στη δημιουργία εσθονικής κυβέρνησης και στρατού με τη δέσμευση από πλευράς του πως θα δρούσαν σε στενή συνεργασία με τις αρχές κατοχής, όμως τόσο αυτή όσο και οι επόμενες προτάσεις του απορρίφθηκαν[4][5] και η Εσθονία πέρασε υπό άμεση γερμανική διοίκηση, με μοναδική παραχώρηση την ύπαρξη μιας κυβέρνησης-μαριονέτας με περιορισμένες αρμοδιότητες[5].
Έπειτα από αυτές τις εξελίξεις ο Ούλουοτς επέστρεψε στην πανεπιστημιακή του έδρα. Το 1943 δέχτηκε κρούση της γερμανικής διοίκησης προκειμένου να συμμετάσχει στην κατοχική κυβέρνηση αλλά απέρριψε την πρόταση[6]. Παράλληλα φέρεται να ίδρυσε μυστική «αντιστασιακή» οργάνωση χωρίς όμως να υπάρχουν περισσότερα στοιχεία σχετικά με τη δράση της[5][7]. Στις αρχές του 1944, ενόψει της επικείμενης γερμανικής αποχώρησης, ο Ούλουοτς και οι υποστηρικτές του συμμετείχαν μαζί με άλλες οργανώσεις στην ίδρυση της Εθνικής Επιτροπής της Δημοκρατίας της Εσθονίας με σκοπό την προετοιμασία της διάδοχης κατάστασης[5].
Όμως την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο (συγκεκριμένα στις 7 Φεβρουαρίου) ο Ούλουοτς με διάγγελμά του στο - υπό γερμανικό έλεγχο - κρατικό ραδιόφωνο και με τη σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Επιτροπής[8], κάλεσε τους συμπατριώτες του να καταταγούν μαζικά στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις προκειμένου να αποτρέψουν την ανακατάληψη της Εσθονίας από τα σοβιετικά στρατεύματα που προσέγγιζαν τα σύνορα. Η ανοικτή συνεργασία του Ούλουοτς με τις δυνάμεις κατοχής και η δημόσια έκκλησή του είχε ως επακόλουθο τη μαζική κατάταξη 38000 Εσθονών στη ναζιστική πολεμική μηχανή[3][9][10].
Στις 18 Σεπτεμβρίου του 1944, εκμεταλλευόμενος την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Όττο Τίεφ: η νέα κυβέρνηση αυτοπροσδιορίστηκε ως συνεχιστής της προ του 1940 πολιτικής κατάστασης, κήρυξε αμέσως την ουδετερότητα την Εσθονίας και ξεκίνησε προετοιμασίες για την άμυνα του Τάλιν έναντι του σοβιετικού στρατού. Παρόλα αυτά, στις 22 Σεπτεμβρίου, οι Σοβιετικοί, που δεν αναγνώριζαν τη νομιμότητα της κυβέρνησης που διόρισε ο Ούλουοτς, εισήλθαν στην πρωτεύουσα της Εσθονίας[8]. Από την πλευρά τους, ο Ούλουοτς και οι συνεργάτες του κατέφυγαν από τις 21 Σεπτεμβρίου στη Σουηδία[11].
Θάνατος και μεταθανάτιες τιμές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απεβίωσε το 1945 στη Στοκχόλμη από καρκίνο του στομάχου[12]. Το 2008 τα λείψανά του μεταφέρθηκαν με επίσημη τελετή στην Εσθονία και θάφτηκαν με τιμές κοντά στη γενέτειρά του. Το 2015 η εσθονική κυβέρνηση κυκλοφόρησε σειρά γραμματοσήμων που απεικόνιζαν τον Ούλουοτς, πράξη που προκάλεσε την αντίδραση της ρωσικής πλευράς[13].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Gunter Faure,Teresa Mensing, The Estonians; The long road to independence, 2012, σελ. 264.
- ↑ A. Kasekamp, The Radical Right in Interwar Estonia, Springer, 2000, σελ. 35, 39.
- ↑ 3,0 3,1 Gerhard Besier,Katarzyna Stokłosa, European Dictatorships: A Comparative History of the Twentieth Century, Cambridge Scholars Publishing, 2014, σελ. 75.
- ↑ 4,0 4,1 Toivo U. Raun, Estonia and the Estonians: Second Edition, Updated, Hoover Press, 2002, σελ. 162.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 David James Smith, Estonia: Independence and European Integration, Psychology Press, 2001, σελ. 35 - 36.
- ↑ Tina Tamman, The last ambassador: August Torma, soldier, diplomat, spy, Rodopi, 2011, σελ. 123.
- ↑ Tina Tamman, 2011, σελ. 7, 141.
- ↑ 8,0 8,1 «The Otto Tief government and the fall of Tallinn». tbilisi.vm.ee. Estonian Embassy in Tbilisi. 22 Σεπτεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2017.
- ↑ Misiunas, Romuald; Rein Taagepera, The Baltic States, Years of Dependence, 1940-1990, University of California Press, 1993, σελ. 60.
- ↑ Tina Tamman, 2011, σελ. 141 - 142.
- ↑ Wojciech Roszkowski,Jan Kofman, Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century, Routledge, 2016, σελ. 1028.
- ↑ Tina Tamman, 2011, σελ. 5.
- ↑ Kelin, Andrey (25 Μαρτίου 2015). «STATEMENT BY MR. ANDREY KELIN, PERMANENT REPRESENTATIVE OF THE RUSSIAN FEDERATION, AT THE 1045th MEETING OF THE OSCE PERMANENT COUNCIL». osce.org. Organization for Security and Co-operation in Europe. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2017.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Jüri Uluots στο Wikimedia Commons
| |||||||||||||
|