Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν
Γέννηση1  Απριλίου 1618[1][2][3]
Μέχελεν
Θάνατος1667[4][1][5]
Χεϊστ-οπ-ντεν-Μπερχ
Χώρα πολιτογράφησηςΝότιες Κάτω Χώρες
Ιδιότηταζωγράφος[6] και εικονογράφος βοτανικής
ΤέκναΜαρία Τερέσα φαν Τίλεν, Anna Maria van Thielen και Françoise Catharina van Thielen
ΓονείςLiebrecht van Thielen
ΑδέλφιαAnna van Thielen
ΣυγγενείςΕράσμους Κουελλίνους ΙΙ (κουνιάδος)
Κίνημαμπαρόκ
Είδος τέχνηςΝεκρή φύση και floral painting
Καλλιτεχνικά ρεύματαμπαρόκ
Σημαντικά έργαFestoon of flowers encircling a bust of Flora
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Τριαντάφυλλα και μια τουλίπα σε γυάλινο βάζο

Ο Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν (φλαμανδικά: Jan Philip van Thielen ή Jan Philips van Thielen[7], 1618, Μέχελεν - Μπόισχοτ[8] 1667) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος του Μπαρόκ, ο οποίος ειδικευόταν στους πίνακες με άνθη και γιρλάντες. Ήταν τακτικός συνεργάτης με τους κορυφαίους Φλαμανδούς και Ολλανδούς ζωγράφους μορφών της εποχής του. Ο φαν Τίλεν ήταν ο πλέον δημοφιλής ζωγράφος ανθέων της Φλάνδρας και ανάμεσα στους πάτρονές του συγκαταλέγονται οι Ντιέγο Φελίπε ντε Γκουθμάν, 1ος Μαρκήσιος του Λεγανές και ο Λέοπολντ - Βίλχελμ της Αυστρίας, ο λάτρης των τεχνών κυβερνήτης των Νότιων Κάτω Χωρών.[9]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο φαν Τίλεν γεννήθηκε στο Μέχελεν, γιος ενός μικροευγενούς ονόματι Λίμπρεχτ φαν Τίλεν. Ο Γιαν Φίλιπ κληρονόμησε τον τίτλο του πατέρα του, άρχοντα του Κάουβενμπερχ (Couwenberch). Η μητέρα του ονομαζόταν Άννα Ριχάουτς ή Ριχάουλντς (Rigouts ή Rigouldts). Υπέγραφε τους πίνακές του με το όνομα της μητέρας του.

Γιρλάντα από άνθη

Έφυγε από τη γενέτειρά του, Μέχελεν, για την Αμβέρσα όπου το 1631 ή το 1632 άρχισε την εκπαίδευσή του με τον γαμπρό του Τέοντοορ Ρομπάουτς.[10] Ο Ρομπάουτς ήταν επιφανής ζωγράφος ιστορικών θεμάτων, ο οποίος είχε νυμφευτεί την αδελφή του φαν Τίλεν, Άννα, το 1627.[11][12] Το 1693 ο φαν Τίλεν παντρεύτηκε την Φραντσίσκα ντε Χέμελάερ. Μέσω αυτού του γάμου έγινε σύγγαμβρος του Εράσμους Κουελλίνους ΙΙ, ο οποίος είχε νυμφευτεί την αδελφή της συζύγου του και επρόκειτο να αναδειχθεί σε έναν από τους κορυφαίους ζωγράφους ιστορικών θεμάτων στη Φλάνδρα μετά τον θάνατο των Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και Άντονι βαν Ντάικ.[13] Ο Κουελλίνους σχεδίασε το πορτρέτο του φαν Τίλεν και το σχέδιό του μετατράπηκε σε χαρακτικό από τον Ρίτσαρντ Κόλλιν για το βιβλίο του Κορνέλις ντε Μπι με τις βιογραφίες καλλιτεχνών Het Gulden Cabinet. Ο φαν Τίλεν και η σύζυγός του απέκτησαν 9 παιδιά.

Καθώς του άρεσε η ζωγραφική ανθέων, άλλαξε "Δάσκαλο" το 1641 και άρχισε να εκπαιδεύεται με τον Ντάνιελ Σέγκερς, τον κορυφαίο ζωγράφο ανθέων στη Φλάνδρα. Έγινε "Δάσκαλος" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1641. Το 1660 μετοίκησε με την οικογένειά του στη γενέτειρά του, Μέχελεν, όπου έγινε "Δάσκαλος" στην εκεί Συντεχνία του Αγίου Λουκά το 1661.[10]

Τρεις από τις θυγατέρες του φαν Τίλεν έγιναν ζωγράφοι ανθέων: Η Μαρία Τερέζα φαν Τίλεν (1640–1706), η Άννα-Μαρία (γενν. 1641) και η Φρανσίσκα-Καταρίνα (γενν. 1645). Μόνον έργα της μεγαλύτερης θυγατέρας του σώθηκαν ως τις μέρες μας, καθώς οι δύο μικρότερές της εισήλθαν σε μοναστήρι.[10] Οι τρεις αδελφές πρέπει να ήταν εξαίρετες ζωγράφοι ανθέων, καθώς είχαν επαινεθεί από τον σύγχρονό τους βιογράφο καλλιτεχνών Κορνέλις ντε Μπι στο βιβλίο του Het Gulden Cabinet που εκδόθηκε το 1662.[14] Ο φαν Τίλεν ήταν ο Δάσκαλος και των τριών του θυγατέρων και επίσης εκπαίδευσε κάποιον Ν. Μπαινβίλ (N. Bainville) στο Μέχελεν.[11]

Απεβίωσε το 1667 στο Μπόισχοοτ.[11]

Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βάζο με λουλούδια σε ένα περβάζι

Ο φαν Τίλεν ζωγράφισε πίνακες με άνθη καθώς και πίνακες με γιρλάντες, που χρονολογούνται από το 1646 ως το 1667.[11]

Καθώς οι πίνακές του είναι εν γένει υπογεγραμμένοι, έχει καταστεί δυνατή η κατάρτιση χρονολογίου και εξέλιξης του έργου του. Υπέγραφε ως I. P. Van Thielen Rigouldts (από το όνομα της μητέρας του) στη δεκαετία του 1640, ως I. P. Van Thielen μετά το 1650, και I. P. Van Thielen Heere Van CouwenBerche σε έργα μετά το 1660, οπότε και κληρονόμησε τον τίτλο του άρχοντα του Κάουβενμπερχ.[15]

Έργα με άνθη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ύφος του στους πίνακες με άνθη είναι λιγότερο αυθόρμητο, συγκρινόμενο με αυτό του δασκάλου του, Σέγκερς. Κάθε άνθος "στέκει" αυτόνομο, αντί να αναμιγνύεται με το σύνολο της σύνθεσης.[15] Στους πίνακες αυτούς επιδείκνυε την ικανότητά του στον χειρισμό χρωμάτων, κάτι που συνέβαλε στην εμπορική επιτυχία των έργων του.[9] Παράδειγμα είναι ο πίνακας Τριαντάφυλλα και μια τουλίπα σε γυάλινο βάζο (σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης Ουάσιγκτον).[16]

Πίνακες με γιρλάντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο φαν Τίλεν εργάστηκε συχνά σε πίνακες με γιρλάντες, στους οποίους η πληθύσμωση (σταφάζ) με μορφές γινόταν από άλλους καλλιτέχνες. Αυτή η μορφή ζωγραφικής αναπτύχθηκε στην Αμβέρσα από τους Γιαν Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο και Χέντρικ φαν Μπάλεν κατ' απαίτηση του Ιταλού Καρδιναλίου Φεντερίκο Μπορρομέο στις αρχές του 17ου αιώνα.[17][18] Άλλοι καλλιτέχνες που συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτού του τύπου πινάκων ήταν οι Ντάνιελ Σέγκερς, Άντριες Ντάνιελ και Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Αρχικά ο τύπος αυτός σχετιζόταν με το κίνημα της Αντιμεταρρύθμισης.[17] Αναπτύχθηκε περαιτέρω με την ανάπτυξη της λατρείας της Παρθένου Μαρίας στην Αυλή των Αψβούργων, που τότε ηγεμόνευε στις Νότιες Κάτω Χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της Αμβέρσας). Οι πίνακες αυτοί τυπικά απεικονίζουν μια γιρλάντα με άνθη, που περιβάλλει μιαν αναθηματική εικόνα, ένα πορτρέτο ή άλλο θρησκευτικό σύμβολο, όπως, π.χ., τον καθαγιασμένο άρτο.[18] Οι πίνακες αυτοί συνήθως αποτελούν προϊόν συνεργασίας μεταξύ ενός καλλιτέχνη που ζωγραφίζει άνθη κι ενός που ζωγραφίζει ανθρώπινες μορφές.

Πέτρινο διακοσμητικό πλαίσιο με την Παναγία Βρεφοκρατούσα που περιβάλλεται από γιρλάντα από άνθη

Ο φαν Τίλεν φιλοτέχνησε πολλούς τέτοιους πίνακες σ συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες, όπως ο σύγγαβρός του Εράσμους Κουελλίνους ΙΙ, ο Νικολά ντε Λαρζιλιέρ, ο Γιαν φαν Μπάλεν, ο Φρανς Φράνκεν ο νεότερος, ο Κορνέλις Σχουτ και ο Κορνέλις φαν Πούλενμπουρχ.[11]

Τα διακοσμητικά πλαίσια με τις γιρλάντες τυπικά απεικονίζουν θρησκευτικά ή μυθολογικά θέματα. Αντίθετα με τον Σέγκερς, του οποίου οι γιρλάντες με άνθη είναι δυναμικές, ο φαν Τίλεν διέτασσε τα άνθη και τα φύλλα στις γιρλάντες με κονονικό τρόπο.[9]

Παράδειγμα συνεργασίας των φαν Τίλεν και Κουελλίνους είναι το Πέτρινο διακοσμητικό πλαίσιο με την Παναγία Βρεφοκρατούσα που περιβάλλεται από γιρλάντα από άνθη (1651, Μουσείο Τέχνης Κράισλερ), πίνακας που υπογράφεται και από τους δύο καλλιτέχνες. Ο φαν Τίλεν ζωγράφισε τη γιρλάντα με τα άνθη, ενώ ο Κουελλίνους ζωγράφισε το εσωτερικό. Αυτό είναι σε "γκριζάιγ" (μονόχρωμο, σε αποχρώσεις του γκρίζου) που παριστάνει γλυπτά της Παρθένου και του Βρέφους Ιησού που υποτάσσουν το ερπετό, το οποίο έχει συσφίξει το μήλο του προπατορικού αμαρτήματος. Το πολύπλοκο "πέτρινο" σύμπλεγμα στεφανώνεται στις άνω γωνίες από ένα ζεύγος κύκνων. Ο φαν Τίλεν ζωγράφισε κισσό (σύμβολο του θανάτου, της μνήμης και της αιώνιας ζωής) στο εσωτερικό του πλαισίου και προσέθεσε μια ποικιλία από άνθη: Τριαντάφυλλα, γιασεμί, ασφόδελους, λευκόια, ορτανσίες και νεροκάρδαμο, άνθη μηλιάς και ανεμώνες. Κάθε άνθος παραπέμπει στις αρετές της Παρθένου και του Βρέφους. Ο φαν Τίλεν προσέθεσε, επίσης, πεταλούδες, σύμβολο της Ανάστασης του Χριστού και του θριάμβου του απέναντι στον θάνατο. Καθώς στα άνθη περιλαμβάνονται τόσο ανοιξιάτικα όσο και καλοκαιρινά μπουμπούκια, είναι εμφανές ότι η σύνθεση δεν βασίζεται σε πραγματικό μπουκέτο, αλλά αποτελείται από άνθη που συμβολίζουν τις αιώνιες αρετές της Παναγίας και του Βρέφους.[19]

Συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ασμόλειο Μουσείο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Μουσείο Φιτζγουίλιαμ στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, το Μουσείο Τέχνης Χονολουλού, η Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Ουάσιγκτον και η Πινακοθήκη Μπρέρα στο Μιλάνο συγκαταλέγονται ανάμεσα στις δημόσιες συλλογές που διαθέτουν έργα του φαν Τίλεν.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Jan Philip van Thielen». (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500001866.
  2. «Thielen, Jan Philips van». 9895.
  3. (Αγγλικά) ECARTICO. 7360. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/77057. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2017.
  5. Artnet. jan-philip-van-thielen. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/153977. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  7. Παραλλαγές του ονόματος: Jan Philip van Thielen Rigouldts, Jan Philip van Thielen van Cauwenbergh, Jan Philip van Thielen van Couwenberghe
  8. Χωριό στην επαρχία της Αμβέρσας υπαγόμενο στον Δήμο Χέιστ-οπ-ντεν-Μπερχ (Heist-op-den-Berg)
  9. 9,0 9,1 9,2 Jan Philip van Thielen Αρχειοθετήθηκε 2015-04-18 στο Wayback Machine. at the Prado (ισπανικά)
  10. 10,0 10,1 10,2 Frans Jozef Peter Van den27 Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 1132-1133 (Ολλανδικά)
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Philip van Thielen[νεκρός σύνδεσμος] στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Ολλανδικά)
  12. Theodoor Rombouts στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Ολλανδικά)
  13. Erasmus Quellinus, in de voetsporen van Rubens, Exhibition Catalogue, Musée de Flandre, 2014 (Ολλανδικά)
  14. Jan Philip van Thielen biography Αρχειοθετήθηκε 2016-10-22 στο Wayback Machine. in: Cornelis de Bie, 'Het gulden cabinet vande edel vry schilder const: inhoudende den lof vande vermarste schilders, architecten, beldthouwers ende plaetsnyders, van dese eeuw, Antwerpen, 1661, p. 347 (Ολλανδικά)
  15. 15,0 15,1 Jean-Pierre de Bruyn. "Thielen, Jan Philips van." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 7 April 2015
  16. Jan Philips van Thielen, Roses and a Tulip in a Glass Vase at the National Gallery of Art
  17. 17,0 17,1 David Freedberg, "The Origins and Rise of the Flemish Madonnas in Flower Garlands, Decoration and Devotion", Münchener Jahrbuch der bildenden Kunst, xxxii, 1981, pp. 115–150.
  18. 18,0 18,1 Susan Merriam, Seventeenth-Century Flemish Garland Paintings. Still Life, Vision and the Devotional Image, Ashgate Publishing, Ltd., 2012
  19. A Stone Cartouche with the Virgin and Child, Encircled by a Garland of Flowers Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. at the Chrysler Museum of Art

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]