Βιολογικός κύκλος της ζωής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο κύκλος ζωής ενός κουνουπιού. Ο ενήλικας (imago) γεννά αυγά τα οποία αναπτύσσονται σε διάφορα στάδια μέχρι την ενηλικίωσή τους. Η αναπαραγωγή ολοκληρώνει και διαιωνίζει τον κύκλο.
Ο κύκλος ζωής του μονοκύτταρου παράσιτου Μπαμπέσια (Babesia)

Στη βιολογία ο βιολογικός κύκλος ζωήςκύκλος ζωής) είναι μια σειρά από αλλαγές που υφίσταται ένας οργανισμός όσον αφορά την μορφή του, επιστρέφοντας στην κατάσταση που ήταν στην αρχή. «Η έννοια είναι στενά συνδεδεμένη με αυτή της ιστορίας της ζωής, την ανάπτυξη και την οντογένεση, αλλά διαφέρει από αυτές στην έμφαση στην αναγέννηση.»[1] Οι μεταβάσεις αυτής της μορφής μπορεί να να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη, την αγενή αναπαραγωγή ή την σεξουαλική αναπαραγωγή.

Σε ορισμένους οργανισμούς, διαφορετικές «γενιές» ειδών διαδέχονται η μία την άλλη κατά τον κύκλο της ζωής. Στα φυτά και πολλά φύκια υπάρχουν δύο πολυκύτταρες φάσεις και εκεί ο κύκλος της ζωής ονομάζεται εναλλαγή των γενεών. Συχνά χρησιμοποιείται και ο όρος ιστορία της ζωής, ιδιαίτερα για οργανισμούς όπως τα κόκκινα φύκια που έχουν τρεις πολυκύτταρες φάσεις (ή περισσότερες) αντί για δύο.[2]

Ο κύκλος της ζωής που περιλαμβάνει την σεξουαλική αναπαραγωγή περιλαμβάνει την εναλλασόμενη απλοειδής (n) και διπλοειδής (2n) φάση. Δηλαδή υπάρχει αλλαγή στην πλοειδία. Ώστε ο οργανισμός να επιστρέψει από την διπλοειδή στην απλοειδή φάση πρέπει να εκδηλωθεί η μειωτική διαδικασία. Όσον αφορά τις μεταβολές της πλοειδίας, υπάρχουν 3 τύποι κύκλων:

  • Απλοντικός κύκλος ζωής — η απλοειδής φάση είναι πολυκυτταρική και η διπλοειδής φάση είναι μονοκύτταρη. Η μείωση αποκαλείται "ζυγωτική".
  • Διπλοντικός κύκλος ζωής — η διπλοειδής φάση είναι πολυκυτταρική ενώ στην απλοειδή φάση σχηματίζονται γαμέτες. Η μείωση αποκαλείται "γαμετική".
  • Απλοδιπλοντικός κύκλος ζωής (επίσης γνωστή ως διπλοαπλοντικός, διπλοβιοντικός ή διβιοντικός κύκλος) - Η διπλοειδής φάση είναι πολυκυτταρική και έπειτα διαδραματίζονται οι απλοειδείς φάσεις. Η μείωση αποκαλείται "σπορική".

Οι κύκλοι διαφέρουν κατά το πότε εκδηλώνεται η μίτωση (αύξηση). Η ζυγωτική μείωση και η γαμετική μείωση είναι έχουν μια φάση μίτωσης: η μίτωση παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια της απλοειδούς φάσεως στην ζυγωτική μείωση και κατά τη διάρκεια της διπλοειδούς φάσεως της γαμετικής μείωσης. Ως εκ τούτου, η ζυγωτική και η γαμετική μείωση συλλογικά ονομάζεται "απλοβιοτική" (απλή μιτωτική φάση, δεν πρέπει να συγχέεται με την απλοντική). Η σπορική μείωση, από την άλλη πλευρά, εμφανίζει μίτωση σε δύο φάσεις, την διπλοειδή και την απλοειδή φάση. Αυτό ονομάζεται διπλοβιοντική φάση (δεν πρέπει να συγχέεται με την διπλοντική).

Ανακάλυψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μελέτη της αναπαραγωγής και της ανάπτυξης σε οργανισμούς διενεργήθηκε από πολλούς βοτανολόγους και ζωολόγους.

Ο Βίλελμ Χοφμάιστερ απέδειξε ότι η εναλλαγή των γενεών είναι ένα χαρακτηριστικό που ενώνει τα φυτά. Ο Χοφμάιστερ δημοσίευσε την έρευνα του το 1851.

Μερικοί όροι (απλοβιοντικός και διπλοβιοντικός) για την περιγραφή των κύκλων της ζωής προτάθηκαν αρχικά για τις άλγες από τον Νιλς Σβεντέλιους και στη συνέχεια άρχισαν να χρησιμοποιούνται για άλλους οργανισμούς.[3][4] Άλλοι όροι (αυτογαμία και γαμετογαμία) οι οποίοι χρησιμοποιούνται στους κύκλους της ζωής των πρωτίστων εισήχθησαν από τον Καρλ Γκότλιμπ Γκρελ.[5] Η περιγραφή των περίπλοκων κύκλων ζωής των διαφόρων οργανισμών συνέβαλαν στην απόρριψη των ιδεών περί αβιογένεσης στη δεκαετία του 1840 και του 1850.[6]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Graham Bell; Vassiliki Koufopanou (1991). «The architecture of the life cycle in small organisms». Philosophical Transactions: Biological Sciences 332 (1262): 81–89. doi:10.1098/rstb.1991.0035. 
  2. Dixon, P.S. 1973. Biology of the Rhodophyta. Oliver & Boyd. (ISBN 0 05 002485 X)
  3. C. Skottsberg (1961), «Nils Eberhard Svedelius. 1873-1960», Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 7: 294–312, doi:10.1098/rsbm.1961.0023 
  4. Svedelius, N. 1931. Nuclear Phases and Alternation in the Rhodophyceae. Αρχειοθετήθηκε 2013-10-05 στο Wayback Machine. In: Beihefte zum Botanischen Centralblatt. Band 48/1: 38-59.
  5. L. Margulis (1996), «Archaeal-eubacterial mergers in the origin of Eukarya: phylogenetic classification of life», PNAS 93 (3): 1071–1076, doi:10.1073/pnas.93.3.1071, PMID 8577716 
  6. Moselio Schaechter (2009). Encyclopedia of Microbiology. Academic Press. Volume 4, p. 85.