Αμπντ ελ-Καντέρ
Ο Αμπντ ελ-Καντέρ (αραβικά: عبدالقادر الجزائري, Μάσκαρα, 6 Σεπτεμβρίου 1808 - Δαμασκός, 26 Μαΐου 1883) ήταν Αλγερινός στρατιωτικός και πολιτικός.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πατέρας του ήταν σεΐχης του τάγματος των Σούφι της Καντιρίγια, και κατά συνέπεια ο Αμπντ αλ-Κάντερ έλαβε λεπτομερή μουσουλμανική θρησκευτική εκπαίδευση.[7]
Ταξίδεψε στη Μέκκα, τη Δαμασκό και τη Βαγδάτη και εντυπωσιάστηκε από τις μεταρρυθμίσεις με τις οποίες ο Μεχμέτ Αλή απελευθέρωσε την Αίγυπτο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επέστρεψε στην Αλγερία λίγους μήνες πριν από τη γαλλική εισβολή του 1830.[8]
Σε λιγότερο από δύο χρόνια, έγινε διοικητής (εμίρης) και ηγήθηκε μιας εξέγερσης διαφόρων φυλών, σημειώνοντας πολλές τακτικές νίκες.[7]
Στις 20 Μαΐου 1837 υπέγραψε τη συνθήκη της Τάφνα με τον στρατηγό Μπουγκώ, διοικητή του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος (και μετέπειτα γενικό κυβερνήτη της Αλγερίας από τον Δεκέμβριο του 1840 έως τον Ιούλιο του 1847). Με τη σύμβαση αυτή (η οποία αποτέλεσε αργότερα πηγή πολλών παρεξηγήσεων), η Γαλλία αναγνώρισε την εξουσία της στο σουλτανάτο της δυτικής Αλγερίας (εκτός από το Οράν, το Αρζέου, το Μοσταγκανέμ και το Μαζαγκράν), το σουλτανάτο Τιτέρι και την επαρχία του Αλγερίου, εκτός από τις πόλεις Αλγέρι και Μπλιντά, την πεδιάδα Μιτιτζά και το αλγερινό Σαχέλ.[8]
Σε αυτά τα εδάφη, που αποτελούσαν τα δύο τρίτα της Αλγερίας, ο Αμπντ ελ-Καντέρ επεδίωξε να οργανώσει ένα θεοκρατικό κράτος, με το Κοράνι ως ανώτατο νόμο.[7]
Όταν θέλησε να προσαρτήσει την Κωνσταντίνη διορίζοντας έναν από τους αντιπροσώπους της εκεί, η Γαλλία οργάνωσε μια εκστρατεία, γνωστή ως Σιδηρές Πύλες, την οποία ο Αμπντ ελ-Καντέρ θεώρησε παραβίαση της Συνθήκης της Τάφνα.[7]
Από τότε, ο πόλεμος επαναλήφθηκε βίαια και μετατράπηκε σε έναν πραγματικό ανταρτοπόλεμο σε όλη τη δυτική Αλγερία που διήρκεσε μέχρι το 1842.[9]
Ωστόσο, ο Αμπντ ελ-Καντέρ απέτυχε να ενώσει Βερβέρους και Άραβες.
Ο πόλεμος πήρε άλλη τροπή με τον διορισμό του στρατάρχη Μπουγκώ ως γενικού κυβερνήτη της Αλγερίας το 1842. Άλλαξε εντελώς την τακτική του γαλλικού στρατού, ο οποίος υποστηριζόταν από πολυάριθμα αλγερινά στρατεύματα, τόσο τακτικά (ζουάβοι ή, από τον περσικό όρο που πέρασε στα τουρκικά, σπαχήδες) όσο και παράτυπα. Η νέα τακτική ήταν ουσιαστικά ένας αντι-αντάρτικος πόλεμος, βασισμένος σε διασπαστικές ενέργειες που αποσκοπούσαν στην αποκοπή των σχέσεων των ανταρτών με τη βάση τους.[8]
Ο εμίρης οδηγήθηκε πίσω στα άνυδρα υψίπεδα με τη νομαδική του πρωτεύουσα των 30.000 περίπου ανθρώπων (τη «σμάλα»). Με την κατάληψη της «σμάλα» από τον Δούκα του Ωμάλ (τέταρτος γιος του Λουδοβίκου Φιλίππου), ο Αμπντ ελ-Καντέρ υπέστη σοβαρό πλήγμα στις 16 Μαΐου 1843 στην περιοχή Μπογκάρ.[10]
Αφού συγκέντρωσε ό,τι είχε απομείνει από τους μαχητές του, προσπάθησε να τεθεί υπό την προστασία του σουλτάνου του Μαρόκου. Ο τελευταίος, ο οποίος είχε βάλει στο στόχαστρό του τη Δυτική Αλγερία, παρενέβη, αλλά ηττήθηκε επίσης κοντά στην Ουϊντά στις 14 Αυγούστου 1844.
Με τη Συνθήκη της Ταγγέρης που ακολούθησε, ο Αμπντ ελ-Καντέρ κηρύχθηκε έκπτωτος τόσο στην Αλγερία όσο και στο Μαρόκο και καθορίστηκαν τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Ο Αμπντ ελ-Καντέρ προσπάθησε να αναζωπυρώσει την εξέγερση το 1847, αλλά απέτυχε να συσπειρώσει τις βερβερικές φυλές της Καβυλίας και αναγκάστηκε να καταφύγει στο Μαρόκο.[11]
Όταν δέχθηκε επίθεση από μαροκινά στρατεύματα, συμφώνησε να παραδοθεί στις 21 Δεκεμβρίου 1847, με αντάλλαγμα τη δέσμευση του δούκα του Ωμάλ να μεταφερθεί στη μουσουλμανική Ανατολή (Μασρίκ).[7]
Αρχικά, ωστόσο, η υπόσχεση δεν τηρήθηκε και ο Αμπντ ελ-Καντέρ εξορίστηκε στη Γαλλία, αρχικά στην Τουλόν, στη συνέχεια στο Πω και τελικά στο κάστρο του Αμπουάζ.[7]
Ο Ναπολέων Γ΄ πήγε να τον επισκεφθεί και, περιέργως, ο αυτοκράτορας και ο κρατούμενος αγωνιστής έδειξαν συμπάθεια. Στη συνέχεια, οι επισκέψεις επαναλήφθηκαν τακτικά και οι απόψεις των δύο πλευρών άρχισαν να συγκλίνουν. Στο τέλος, οι δύο τους είχαν καταλήξει σε μια εξαιρετική κατανόηση.[7]
Αφού έδωσε όρκο ότι θα παραιτηθεί από τη διατάραξη της αποικιακής τάξης, ο Αμπντ ελ-Καντέρ αφέθηκε ελεύθερος τον Νοέμβριο του 1852 με προορισμό τη Δαμασκό, όπου δίδαξε θεολογία στο τζαμί των Ομεϋαδών. Τον Ιούλιο του 1860, μια αναζωπύρωση των θρησκευτικών συγκρούσεων εξαπλώθηκε από τον Λίβανο στη Δαμασκό. Οι Δρούζοι επιτέθηκαν σε χριστιανικές συνοικίες, αφήνοντας πίσω τους περισσότερους από 3.000 νεκρούς. Ο εμίρης Αμπντ ελ-Καντέρ παρενέβη για να σταματήσει τη σφαγή και προστάτευσε την κοινότητα των 15.000 χριστιανών της Δαμασκού και τους Ευρωπαίους που ζούσαν στην πόλη μέσω της επιρροής του στους αξιωματούχους της Δαμασκού.[12]
Ήταν πλέον πάνω από 50 ετών. Γι' αυτό έλαβε το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής και μια καλή σύνταξη. Πέρασε την υπόλοιπη ζωή του γράφοντας, κυρίως για τη φιλοσοφία.[13]
Στις 18 Ιουνίου 1864, μυήθηκε στον τεκτονισμό στη Στοά των Πυραμίδων, ανατολικά του Καΐρου, η οποία συνήλθε για την περίσταση στην Αλεξάνδρεια.[14]
Για την αποικιοκρατική Γαλλία της εποχής εκείνης, ήταν το πρότυπο του πεφωτισμένου ιθαγενή που κατανόησε την εκπολιτιστική έφεση του αποικισμού και συνεργάστηκε με τη Γαλλία αφού την πολέμησε με τιμή.
Για τους Αλγερινούς, ο Αμπντ ελ-Καντέρ είναι ο πατέρας του αλγερινού έθνους, ο ήρωας που παραδόθηκε μόνο και μόνο για να διαφυλάξει τους Αλγερινούς από έναν άνισο και χαμένο πόλεμο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Abdelkader. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «بوَّابة الشُعراء» 271. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. LH//2/26.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Geoffroy, Eric· Polit, Gustavo (2012). Emir Abd el-Kader : hero and saint of Islam. Bloomington, Ind.: World Wisdom. ISBN 978-1-936597-17-8.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Abdelkader». Encyclopædia Britannica. I: A-Ak - Bayes (15η έκδοση). Chicago, Illinois: Encyclopædia Britannica, Inc.. 2010, σσ. 18–19. ISBN 978-1-59339-837-8. https://archive.org/details/newencyclopaedia2009ency/page/18.
- ↑ Herb, Guntram H.· Kaplan, David H. (2008). Nations and Nationalism: A Global Historical Overview [4 volumes]: A Global Historical Overview. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 1099. ISBN 978-1-85109-908-5.
- ↑ Toperich, Sasha· Boukaila, Samy (2019). Algeria and Transatlantic Relations. Washington: Brookings Institution Press. σελ. 78. ISBN 978-0-9600127-0-1.
- ↑ Kenny, Peter Francis (2016). Monarchs. Australia: Xlibris Corporation. σελ. 470. ISBN 978-1-5144-4375-0.
- ↑ Kiser, John W. (2008). Commander of the faithful : the life and times of Emir Abd el-Kader. Bartlow, Cambridge, UK: Archetype. ISBN 9781901383317.
- ↑ Ruedy, John (2005). Modern Algeria : the origins and development of a nation (2η έκδοση). Bloomington: Indiana University Press. σελ. 65. ISBN 0-253-21782-2.
- ↑ Bruno Etienne, Abd El-Kader et la Franc-maçonnerie, Paris, Dervy, 2008.
|