Έμμεση μετάφραση

Η έμμεση μετάφραση είναι μια μετάφραση της μετάφρασης. Μπορεί να βασίζεται σε μια μεταφρασμένη έκδοση, ή πολλαπλές μεταφρασμένες εκδοχές, του αρχικού ή του τελικού κειμένου-πηγή. Για παράδειγμα, αν ένα κείμενο στα αραβικά έχει μεταφραστεί στα πορτογαλικά μέσω αγγλικών το αποτέλεσμα είναι μια έμμεση μετάφραση.

H έμμεση μετάφραση είναι μια μακροχρόνια πραγματικότητα των διαπολιτιστικών ανταλλαγών, που σχετίζονται κυρίως με ανταλλαγές που αφορούν γεωγραφικά, πολιτισμικά και γλωσσικά απομακρυσμένες κοινότητες (π. χ. Κινέζικα-πορτογαλικά μετάφραση) ή οι λεγόμενες "μικρές γλώσσες" (π. χ., καταλανικά, τσεχικά, δανικά). Εξακολουθεί να είναι μια κοινή μεταφραστική πρακτική σε διάφορους τομείς της σημερινής κοινωνίας, π. χ. μπορεί να είναι οπτικοακουστική, μέσω υπολογιστή, μπορεί να αφορά λογοτεχνική μετάφραση, επιχώρια προσαρμογή ή κοινοτική και συνεδριακή διερμηνεία. Επί του παρόντος, η χρήση της συχνά συνδέεται με την παγκοσμιοποίηση ή την πρακτική των διεθνών οργανισμών, όπου ένας μεγάλος αριθμός των γλωσσών εργασίας συχνά συνεπάγεται την επεξεργασία εγγράφων μέσω της Lingua franca ή άλλων διαμεσολαβητικών γλωσσών.

Στις Μεταφραστικές Σπουδές η έμμεση μετάφραση - μερικές φορές αναφέρεται με συντομογραφίες "IT" ή "ITr" - είναι επίσης γνωστή ως "διπλή, ενδιάμεση, πολυμεσική , μικτή, κεντρική (pivot), προωθητική (relayed), ή δεύτερο(τρίτο,κλπ)-γενής μετάφραση. Οι έμμεσες μεταφράσεις μερικές φορές ονομάζονται επαναμεταφράσεις (retranslations), αλλά αυτός ο όρος πιο συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πολλαπλές μεταφράσεις του ίδιου κειμένου-πηγή σε μια γλώσσα-στόχο. Η έμμεση μετάφραση είναι αντίθετη με την άμεση μετάφραση, η οποία είναι μια μετάφραση που έχει γίνει απευθείας από την πρωταρχική πηγή του κειμένου, χωρίς διαμεσολαβητικό κείμενο.

Παραδείγματα έμμεσης μετάφρασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε μεταφράσεις της λογοτεχνίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μέχρι τη δεκαετία του 1990 τα ρώσικα κλασικά έργα είχαν μεταφραστεί στα Ευρωπαϊκά πορτογαλικά μέσω της γαλλικής γλώσσας και όχι απευθείας από τα ρωσικά (π. χ. η μετάφραση (1959) της Άννα Καρένινα του Λέων Τολστόι από τον José Saramago από το γαλλικό κείμενο).^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρώτη ρωσική μετάφραση από το αραβικό Χίλιες και Μία Νύχτες, από τον Alexey Filatov από το 1763 ως το 1771. Βασίστηκε σε μια γαλλική μετάφραση που έγινε από τον Antoine Galland το 1717. Αργότερα οι ρωσικές μεταφράσεις βασίζονταν επίσης σε ευρωπαϊκές εκδόσεις. Για παράδειγμα, η μετάφραση της Yulia Doppelmayr (1889-1890) βασίστηκε στο κείμενο του Galland και η μετάφραση της Lyudmila Shelgunova (1894) ήταν βασισμένη σε μια αγγλική μετάφραση του Edward William Lane (1838 έως 1840).^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Στην οπτικοακουστική μετάφραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην τηλεοπτική σειρά "Breaking Bad" (2010, S3E3), ο χαρακτήρας Tortuga μιλάει ισπανικά. Οι πολωνικοί υπότιτλοι (fansubs) γίνονται με βάση τους αγγλικούς μεσολαβητικούς υπότιτλους .

Στη μετάφραση των θρησκευτικών κειμένων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια άμεση μετάφραση του κορανίου στα λατινικά έγινε μεταξύ 1142-1143. Πολλές έμμεσες μεταφράσεις σε Ευρωπαϊκές καθομιλούμενες γλώσσες (vernaculars), βασίστηκαν στην λατινική έκδοση.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Η αγγλική Βίβλος (1385) που επιμελήθηκε ο John Wycliffe χρησιμοποίησε τη λατινική Βουλγάτα ως διαμεσολαβητικό κείμενο. Η Βουλγάτα προερχόταν από την Βίβλο του Αγίου Ιερώνυμου (γ. 400), που ήταν με τη σειρά της λατινική μετάφραση των διαμεσολαβητικών ελληνικών πηγών.

Στην ερμηνεία (Relay ερμηνεία)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν ένα μέλος συνεδρίου μιλάει δανικά και πρέπει να ερμηνευτεί στα αγγλικά και τσέχικα, όπου δεν υπάρχει δανο-τσέχος διερμηνέας , η τσέχικη μετάφραση μπορεί να διαμεσολαβείται μέσω του αγγλικού "pivot". H Relay ερμηνεία ήταν επίσης διαδεδομένη σε πρώην Ανατολικές χώρες, με τη ρωσική ως διαμεσολαβητική γλώσσα (pivot).^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Στάσεις απέναντι στην έμμεση μετάφραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έμμεση μετάφραση είναι επιβαρυμένη με αρνητικούς συσχετισμούς. Συχνά θεωρείται ως ένα φτωχό αντίγραφο του αντιγράφου, όπως το Xerox effect, όπου κάθε διαδοχικό πέρασμα κατά τη διάρκεια της φωτοτυπικής διαδικασίας συνεπάγεται την απώλεια της λεπτομέρειας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της αρνητικής στάσης απέναντι στην έμμεση μετάφραση είναι η σύσταση της UNESCO (1976) , που αναφέρει ότι η έμμεση μετάφραση θα πρέπει να χρησιμοποιείται "μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο" ή το γεγονός ότι συχνά είναι συγκαλυμμένη, δηλαδή, δεν παρουσιάζεται ρητά ως τέτοια.

Ωστόσο, η έρευνα έχει δείξει ότι η προσφυγή στην έμμεση μετάφραση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα. Αν δεν ήταν αυτή η πρακτική ορισμένα λογοτεχνικά έργα από περιφερικούς ή μακρινούς πολιτισμούς, δεν θα είχαν διαδοθεί στις περισσότερες γλώσσες και, συνεπώς, αναγνωριστεί ως κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας (ή, τουλάχιστον, η αναγνώρισή τους θα είχε καθυστερήσει). Για παράδειγμα, η περίπτωση της πορτογαλικής υποδοχής του Ιάπωνα Νομπελίστα Yasunari Kawabata ή του Ιάπωνα Haruki Murakami: εάν τα έργα τους δεν ήταν προϊόντα έμμεσης μετάφρασης , δεν θα είχαν γίνει διαθέσιμα στο πορτογαλικό αναγνωστικό κοινό του 21ου αιώνα. Η έμμεση μετάφραση μπορεί, επομένως, να είναι η πιο αποτελεσματική, και μερικές φορές το μόνο μέσο ένταξης για πολιτιστικά προϊόντα από περιφερικούς ή απομακρυσμένους πολιτισμούς. Δεύτερο, φέρεται να είναι επικερδής πρακτική τόσο για τις μεταφραστικές εταιρείες όσο και τους πελάτες, καθώς μειώνει τα μεταφραστικά έξοδα (συχνά καταλήγει φθηνότερη της άμεσης μετάφρασης από μια "μικρή" γλώσσα). Τρίτο, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο της απόρριψης μιας λογοτεχνικής μετάφρασης από τους εκδότες που είναι εξοικειωμένοι με την ενδιάμεση εκδοχή. Τελευταία, υποστηρίζεται ότι κάποιες μεταφραστικές εταιρείες, προτιμούν ακόμα και να καταφεύγουν σε μια ενδιάμεση εκδοχή, σε μια μεγαλύτερη και υψηλότερου κύρους γλώσσα, προκειμένου να παραγάγουν μια μετάφραση από έναν μακρινό πολιτισμό, δεδομένου ότι αυτό αυξάνει τις πιθανότητες η μετάφραση να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του αναγνώστη ή του πελάτη (όπως υποστηρίζεται από τρέχουσα μελέτη).

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Χάνα, Pięta. 2014. "Τι (νομίζουμε Ότι) Ξέρουμε για Indirectness στη Λογοτεχνική Μετάφραση; Ένα Ενδεικτικό Review από το State-of-the-art και Πιθανές Ερευνητικές Κατευθύνσεις." Σε Traducció indirecta en la λογοτεχνία catalana, επιμέλεια Ιβάν Γκαρσία Sala, Diana Sanz Roig και Bożena Zaboklicka Lleida: δακρυϊκού σημείου. 15-34. Πρόσβαση Ιαν 2016.
Ο Μάρτιν Ringmar 2012. "Ρελέ Μετάφραση." Στο Handbook of Translation Studies, edited by Yves Gambier και Luc van Doorslaer, 141-144. Amsterdam: John Benjamins.