Nakajima B5N

Nakajima B5N
Το B5N.
Τύπος	τορπιλοπλάνο-βομβαρδιστικό που επιχειρούσε από αεροπλανοφόρα
Κατασκευαστής	Nakajima
Χώρα προέλευσης	Ιαπωνική Αυτοκρατορία
Παρθενική πτήση	Ιανουάριος 1937
Αποσύρθηκε	1945
Κύριος χειριστής	Ιαπωνικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό
Μονάδες που παρήχθησαν	1149

Το Nakajima B5N ήταν το κύριο τορπιλοπλάνο-βομβαρδιστικό των αεροπλανοφόρων του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού για μεγάλο μέρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Σύμμαχοι του απέδωσαν την ονομασία αναφοράς «Kate».

Παρόλο που ήταν πολύ ταχύτερο και ικανότερο σαν πλατφόρμα από αντίστοιχά του συμμαχικά αεροσκάφη, όπως το αμερικανικό Douglas TBD Devastator και τα βρετανικά Fairey Swordfish και Albacore, ήδη από το 1941 το B5N θεωρούνταν ξεπερασμένο. Παρέμεινε ωστόσο σε χρήση από μονάδες πρώτης γραμμής εξαιτίας των καθυστερήσεων στην ανάπτυξη του διαδόχου του, του B6N.

Στα πρώτα στάδια του Πολέμου του Ειρηνικού οι αεροπόροι του Αυτοκρατορικού Ναυτικού ήταν καλά εκπαιδευμένοι και τα B5N επιχειρούσαν στο πλαίσιο καλά συντονισμένων επιθέσεων. Έτσι κατάφεραν να σημειώσουν σημαντικές επιτυχίες κατά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ και τις αεροναυμαχίες της Θάλασσας των Κοραλλίων, του Μίντγουεϊ και της Σάντα Κρουζ μεταξύ άλλων.

Σχεδιασμός και ανάπτυξη

Το B5N σχεδιάστηκε από ομάδα υπό τον Κατσούτζι Νακαμούρα και ήταν η πρόταση της εταιρείας Nakajima για να καλυφθεί προδιαγραφή που είχε εκδώσει το Ναυτικό το 1935 και περιέγραφε το τορπιλοπλάνο που θα αντικαθιστούσε τα Yokosuka B4Y. Εσωτερικά το νέο αεροσκάφος ονομάστηκε Τύπος K και ανταγωνιστικό του ήταν το Mitsubishi B5M. Το πρώτο πρωτότυπο του B5N πέταξε τον Ιανουάριο του 1937 και σύντομα αποφασίστηκε η ένταξη του τύπου σε παραγωγή.

Τα B5N έλαβαν για πρώτη φορά μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις στον Β΄ Σινοϊαπωνικό Πόλεμο και εκεί αναδείχθηκαν αρκετές αδυναμίες του αρχικού μοντέλου παραγωγής B5N1. Αφορούσαν κυρίως την έλλειψη προστασίας για το πλήρωμα και τις δεξαμενές καυσίμου. Επιθυμώντας να διατηρήσει τις υψηλές επιδόσεις του τύπου, το Ναυτικό ήταν απρόθυμο να προσθέσει βάρος με τη μορφή θωράκισης και αντ’ αυτού ζήτησε μια ταχύτερη έκδοση του αεροσκάφους, ελπίζοντας πως έτσι θα μπορούσε έτσι να αποφεύγει τα εχθρικά μαχητικά. Το B5N2 διέθετε ισχυρότερο κινητήρα, συγκεκριμένα τον αστεροειδή Nakajima Sakae Model 11 που χρησιμοποιούσαν και οι πρώτες εκδόσεις του περίφημου μαχητικού Mitsubishi A6M Zero, ενώ έγιναν και αρκετές τροποποιήσεις για τη βελτίωση της αεροδυναμικής του αεροσκάφους. Εν τέλει η βελτίωση στις επιδόσεις ήταν μικρή και οι προαναφερθείσες αδυναμίες παρέμειναν άλυτες, όμως αυτή η έκδοση αντικατέστησε τα B5N1 από το 1939.

Το B5N μπορούσε να φέρει μία τορπίλη Τύπου 91 ή εναλλακτικά μία βόμβα των 800 kg, δύο των 250 kg ή έξι των 60 kg. Η αντικατάσταση των φορέων των βομβών καθώς και η αλλαγή μεταξύ τορπίλης και βομβών δεν ήταν απλή διαδικασία και μπορούσε να διαρκέσει περισσότερες από δύο ώρες για να ολοκληρωθεί. Επίσης ο ασυρματιστής/πυροβολητής που κάθονταν στο πίσω μέρος του κόκπιτ χειριζόταν ένα πολυβόλο Τύπου 92 των 7,7 mm.

Επιχειρησιακή ιστορία

Τα B5N επιχειρούσαν κυρίως από αεροπλανοφόρα και περιστασιακά από αεροδρόμια. Είχαν τριμελές πλήρωμα, αποτελούμενο από τον πιλότο, τον πλοηγό/βομβαρδιστή/παρατηρητή και τον ασυρματιστή/πυροβολητή. Όπως και σε άλλα αεροσκάφη του Ναυτικού, τη διοίκηση κάθε βομβαρδιστικού αναλάμβανε το πιο υψηλόβαθμο μέλος του πληρώματος και όχι απαραίτητα ο πιλότος.

Τα B5N1 ενεπλάκησαν για πρώτη φορά σε μάχες στην Κίνα το 1938 ενώ τα βελτιωμένα B5N2 διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Ο επικεφαλής του πρώτου κύματος της επίθεσης, Μιτσούο Φουσίντα, πετούσε με ένα Β5Ν ενώ σε άλλο Β5Ν από το αεροπλανοφόρο Hiryū πιστώνεται η βύθιση του αμερικανικού θωρηκτού Arizona. Τα B5N2 με τις τορπίλες τους βύθισαν επίσης τα θωρηκτά West Virginia, California, Oklahoma και Utah. Από την άλλη, πέντε τορπιλοπλάνα του πρώτου κύματος καταρρίφθηκαν.

Μετά το Περλ Χάρμπορ τα B5N2 είχαν καθοριστικό ρόλο στη βύθιση των αμερικανικών αεροπλανοφόρων Lexington στη ναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλιών, και Hornet στην αεροναυμαχία της Σάντα Κρουζ, καθώς και στην εξουδετέρωση του Yorktown στη ναυμαχία του Μίντγουεϊ, το οποίο βυθίστηκε αργότερα από το ιαπωνικό υποβρύχιο I-168.

Τα τορπιλοπλάνα B5N2 εκτελούσαν συνήθως συντονισμένες επιθέσεις ενάντια στα εχθρικά αεροπλανοφόρα μαζί με βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης Aichi D3A. Το ιδανικό σενάριο ήταν να καταφέρουν τα βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης να μειώσουν και να διασπάσουν τον φραγμό του αντιαεροπορικού πυρός ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας των τορπιλοπλάνων που πετούσαν αργά. Στη ναυμαχία των Ανατολικών Νήσων Σολομώντα το Αυτοκρατορικό Ναυτικό προσπάθησε να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες των τορπιλοπλάνων του και έτσι στάλθηκαν αρχικά μονάχα τα βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης για να πλήξουν τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα και στη συνέχεια ακολούθησαν τα τορπιλοπλάνα. Η τακτική αυτή αποδείχθηκε αναποτελεσματική καθώς τα τορπιλοπλάνα δεν απονηώθηκαν έγκαιρα.

Το B5N αποτέλεσε επίσης τη βάση για τον διάδοχό του, το B6N, το οποίο τελικά το αντικατέστησε στις μονάδες πρώτης γραμμής. Ωστόσο τα B5N παρέμειναν επιχειρησιακά και κάλυψαν άλλους ρόλους, όπως της εκπαίδευσης, της ρυμούλκησης στόχων και ως ανθυποβρυχιακά. Ορισμένα αεροσκάφη που αξιοποιήθηκαν στον τελευταίο ρόλο εξοπλίστηκαν με πρώιμα συστήματα ραντάρ και ανιχνευτές μαγνητικών ανωμαλιών. Τα B5N χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως βομβαρδιστικά στην αποτυχημένη για τους Ιάπωνες υπεράσπιση των Φιλιππίνων τον Οκτώβριο του 1944, όπου υπέστησαν βαριές απώλειες. Στα καταληκτικά στάδια του πολέμου, όπως και πολλοί άλλοι τύποι αεροσκαφών, χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε αποστολές καμικάζι.

Διασωζόμενα αεροσκάφη

Κανένα από τα 1150 B5N που κατασκευάστηκαν δεν παρέμεινε άθικτο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μονάχα δύο μερικώς ανακτημένα B5N είναι γνωστό πως υπάρχουν.

Για τις ανάγκες τις κινηματογραφικής ταινίας Τόρα! Τόρα! Τόρα! κατασκευάστηκαν αεροσκάφη που αναπαριστούσαν τα Β5Ν, χρησιμοποιώντας επιμηκυμένες ατράκτους προερχόμενες από τα καναδικής κατασκευής εκπαιδευτικά αεροσκάφη «Harvard». Επίσης ένα ανακτημένο B5N2 βρίσκεται στο Wings Museum στο Ηνωμένο Βασίλειο και ακόμη ένα στο Pacific Aviation Museum στη Χονολουλού στη Χαβάη.

Εκδόσεις

Τύπος K

Πρωτότυπο.

B5N1

Πρώτη έκδοση που εντάχθηκε σε παραγωγή.

B5N1-K

B5N1 που μετατράπηκαν σε αεροσκάφη προκεχωρημένης εκπαίδευσης.

B5N2

Βελτιωμένη έκδοση.

Χρήστες

Ιαπωνία

• Ιαπωνικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό

Δείτε επίσης

Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του B5N

• Nakajima B6N

Συγκρίσιμα αεροσκάφη

• Douglas TBD Devastator
• Fairey Barracuda
• Mitsubishi B5M

Κατάλογοι

• Κατάλογος αεροσκαφών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Βιβλιογραφία

• Angelucci, Enzo and Paolo Matricardi. World Aircraft: World War II, Volume II (Sampson Low Guides). Maidenhead, UK: Sampson Low, 1978. (ISBN 0-562-00096-8).
• Chambers, Mark A. (2017). Nakajima B5N 'Kate' and B6N 'Jill' Units. Combat Aircraft #119. Osprey Publishing. ISBN 978-1472818744. 
• Francillon, René J. (1970). Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam & Company Ltd. ISBN 0-370-30251-6. 
• Francillon, René J. Japanese Bombers of World War Two, Volume One. Windsor, Berkshire, UK: Hylton Lacy Publishers Ltd., 1969. (ISBN 0-85064-022-9).
• Lundstrom, John B. (2005a). The First Team: Pacific Naval Air Combat from Pearl Harbor to Midway (New έκδοση). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-471-X. 
• Lundstrom, John B. (2005b). First Team and the Guadalcanal Campaign: Naval Fighter Combat from August to November 1942 (New έκδοση). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-472-8. 
• Mikesh, Robert C. (2004). Japanese Aircraft Equipment: 1940-1945. Schiffer Publishing. ISBN 0764320971. .
• Parshall, Jonathan· Tully, Anthony (2007). Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway. Washington D.C.: Potomac Books Inc. ISBN 978-1-57488-924-6. 
• Tagaya, Osamu (2003). Imperial Japanese Naval Aviator 1937-45. Osprey Publishing. ISBN 1841763853. 
• Tagaya, Osamu (2011). Aichi 99 Kanbaku 'Val' Units of World War 2. Botley, UK: Osprey Publications. ISBN 978-1-84176-912-7. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Nakajima B5N στο Wikimedia Commons