Fairbnb.coop

To FairBnB είναι μια κοινότητα από ακτιβιστές, προγραμματιστές, ερευνητές και σχεδιαστές η οποία στοχεύει στο να προσφέρει ενοικιαζόμενες κατοικίες/δωμάτια για διακοπές βραχυχρόνιας διάρκειας μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα σέβεται τους κατοίκους και τις τοπικές κοινωνίες.

Ιστορικό

Η ιδέα γεννήθηκε στο Άμστερνταμ, μια κατεξοχήν τουριστική πόλη η οποία συγκαταλέγεται στους 20 δημοφιλέστερους προορισμούς παγκοσμίως και μέσα στους 10 πρώτους στην Ευρώπη υποδεχόμενη πάνω από 7.500.000 τουρίστες τον χρόνο.

Η ανάπτυξη της οικονομίας του διαμοιρασμού (sharing economy), όπου οι καταναλωτές μπορούν να μοιράζονται ιδέες, αγαθά και υπηρεσίες χωρίς ενδιάμεσους, μειώνοντας έτσι το κόστος τους και αποκτώντας νέες εμπειρίες επηρέασε και την ενοικίαση κατοικιών/δωματίων στην πόλη του Άμστερνταμ κυρίως μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Airbnb, όπου σήμερα διατίθενται πάνω από 18.500 κατοικίες/δωμάτια προς βραχυχρόνια μίσθωση.

Οι ιδιοκτήτες των παραπάνω κατοικιών/δωματίων προτιμούν (για οικονομικούς κυρίως λόγους), να εκμισθώσουν την ιδιοκτησία τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Airbnb βραχυπροθεσμα,αντι να το διαθέσουν για αστική μίσθωση στους κατοίκους της πόλης.

Το παραπάνω γεγονός, πέρα από την οικονομική ωφέλεια των ιδιοκτητών, δημιούργησε στην πόλη, μείωση των διαθέσιμων κατοικιών προς ενοικίαση σε ντόπιους και φοιτητές, δραματική αύξηση των τιμών ενοικίασης των κατοικιών, και αλλοίωση της τοπικής φυσιογνωμίας της καθώς οι επιχειρήσεις των γειτονιών έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους περισσότερο στην εξυπηρέτηση των τουριστών από ότι των μονίμων κατοίκων.

Παρόμοια κατάσταση πλέον υπάρχει τόσο σε πολλές Ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Βενετία, η Αθήνα, τα Χανιά, η Βαρκελώνη, το Λονδίνο, η Λισαβώνα όσο και στην Αμερικανική ήπειρο σε πόλεις όπως το Βανκούβερ, το Σαν Φραντζισκο,το Μέξικο Σίτυ.

Περισσότερες από 30 κινηματικές οργανώσεις στην Ευρώπη έχουν δημιουργήσει τον Ευρωπαϊκό Συνασπισμό Δράσης για το Δικαίωμα στην Στέγαση με στόχο να προασπίσουν το δικαίωμα στην στέγη των κατοίκων που ζουν μόνιμα σε τουριστικές περιοχές.

Αναζητήθηκε λοιπόν μια εναλλακτική πλατφόρμα ενοικίασης κατοικιών η οποία θα λειτουργεί ευεργετικά για την πόλη, θα σέβεται τους κατοίκους της, θα αφουγκράζεται τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και θα συνεισφέρει για την βελτίωση της ζωής στις γειτονιές της μέσα από την μοχλεύση ιδεών και πρακτικών τόσο από τους οικοδεσπότες/ιδιοκτήτες,τους επισκέπτες όσο και από το σύνολο της κοινότητας.

Έτσι δημιουργήθηκαν πυρήνες ακτιβιστών, προγραμματιστών, ερευνητών και σχεδιαστών σε πολλές από τις παραπάνω πόλεις προκειμένου να προετοιμάσουν το συγκεκριμένο συνεργατικό εγχείρημα.

Αρχές και στόχοι

Μέσα από το Μανιφέστο που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της FairBnB και το οποίο τελεί ακόμα υπό διαμόρφωση περιγράφονται οι αρχές και οι στόχοι της:

Συλλογική ιδιοκτησία

Η πλατφόρμα ανήκει σε όσους την χρησιμοποιούν και επηρεάζονται από την χρήση της ( οικοδεσπότες, επισκέπτες, γείτονες, ιδιοκτήτες τοπικών επιχειρήσεων). Τα κέρδη της πλατφόρμας δεν θα τα ιδιοποιούνται κάποιοι απρόσωποι επενδυτές αλλά θα καταλήγουν στις ίδιες τις κοινότητες και θα διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις θα παίρνονται για το καλό των γειτονιών και όχι για την εκμετάλλευση τους.

Δημοκρατική διοίκηση

Τα μέλη της κοινότητας θα αποφασίζουν συλλογικά πως η πλατφόρμα θα τρέξει στην γειτονιά τους, τι προτεραιότητες θα βάλει, συνεργαζόμενες οπότε χρειάζεται με τις τοπικές αρχές για την από κοινού προώθηση κανονισμών που θα ενισχύσουν τον βιώσιμο τουρισμό.

Κοινωνική βιωσιμότητα

Τα κέρδη θα επαναεπενδύονται σε κοινωνικά projects που αντιτάσσονται στις αρνητικές συνεπεις του τουρισμού. Οι κάτοικοι των γειτονιών θα ψηφίζουν για τα projects που θέλουν να υλοποιηθούν και τα οποία θα έχουν ως βάση τον συνεργατισμό και την κοινωνική ωφέλεια ( π.χ. παιδικές χάρες, συνεργατικά εγχειρήματα τροφής, οικολογικά projects,κοινοτικές καφετέριες).

Διαφάνεια και λογοδοσία

Το FairBnB χρησιμοποιεί ανοιχτά δεδομένα (open data), σέβεται τους τοπικούς κανονισμούς, και εγγυάται την διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των μελών της πλατφόρμας.

Το δίκτυο της Fairbnb

Η FairBnB έχει αναπτύξει ένα δίκτυο συνεργατών σε 6 πόλεις του κόσμου με σκοπό την τελική διαμόρφωση του εγχειρήματος, ώστε αυτό να καταστεί επιχειρησιακό και να τεθεί σε άμεση λειτουργία .

Το δίκτυο της FairBnB αποτελείται από τους:

City Makers, Άμστερνταμ

UP Next BV, Άμστερνταμ

Worldwide, Άμστερνταμ

WAAG Society, Άμστερνταμ

Inside Airbnb, Νέα Υόρκη

DNA, Βενετία

Seren DBT, Βενετία

Venice Project Center, Βενετία

RESET Venezia, Βενετία

Vientos, Πόλη του Μεξικού

Και στην Ελλάδα έχει στηθεί ο πρώτος πυρήνας της FairBnB, ο οποίος αποτελείται από τρεις συλλογικότητες που εδρεύουν στην Αθήνα, τους Sociality, τους Place Identity Clusters και τους commonspace ΣΥΝ.ΕΡΓ.

Οι Sociality είναι μια κοοπερατίβα που ασχολείται με την ψηφιακή επικοινωνία και το Internet, οι Place Identity Clusters είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία που ασχολείται με την αστική αναγέννηση και την πολιτική καινοτομία μέσα από την ενεργοποίηση των πολιτών στα κοινά και οι commonspace ΣΥΝ.ΕΡΓ είναι ένας συνεταιρισμός εργαζομένων ο οποίος ασχολείται με την κοινωνική έρευνα, τον αστικό, περιβαλλοντολογικό και συμμετοχικό σχεδιασμό.

Το φαινόμενο του Κουκακίου

Το Κουκάκι είναι μια ιστορική συνοικία της Αθήνας.

Πυκνοδομημένη από τις δεκαετίες του 1960, με υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης.

Συνορεύει με τις περιοχές των Πετράλωνων, Καλλιθέας, Νέου Κόσμου, Μακρυγιάννη, Ακρόπολης και διασχίζεται από την λεωφόρο Συγγρού.

Συγκαταλέγεται στις 10 κορυφαίες περιοχές παγκοσμίως στην αύξηση κρατήσεων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Airbnb για το 2016 καταγράφοντας αύξηση 800% σε σχέση με το 2015.

Περίπου 300 κατοικίες/δωμάτια της περιοχής ενοικιάζονται μέσω του Airbnb ή άλλων ηλεκτρονικών πλατφορμών ενοικίασης.

Ελάχιστες κατοικίες ενοικιάζονται με αστική μίσθωση και πολλές επιχειρήσεις της γειτονιάς που λειτουργούσαν για χρόνια έχουν αναγκαστεί να κλείσουν διότι οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής με τους οποίους είχαν αναπτύξει και κοινωνικούς δεσμούς είναι λιγοστοί.

Κάνεις από τους κάτοικους δεν φαίνεται να ασχολείται με τα σπασμένα πεζοδρόμια, τους αστεγους,τα αδέσποτα ζώα και τα αλλά προβλήματα της γειτονιάς.

Στον αντίποδα έχουν ανοίξει νέες επιχειρήσεις, κυρίως εστίασης, και πώλησης τουριστικών ειδών και διαχείρισης ακίνητων προκειμένου να εξυπηρετήσουν το ολοένα και αυξημένο τουριστικό ρεύμα.

Επίσης μεγάλες εταιρίες έχουν στρέψει το βλέμμα τους προς το Κουκάκι, ως μια περιοχή από την οποία θεωρούν ότι μπορούν να αποκομίσουν κέρδη και αγοράζουν η εκμισθώνουν ακίνητα στην περιοχή προκειμένου να τα εκμεταλλευτούν τουριστικά μέσω των πλατφορμων βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Άμεση συνέπεια όλης αυτής της κινητικότητας στην περιοχή είναι να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι τιμές των ακινήτων.

Το Κουκάκι αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αλλαγής της φυσιογνωμίας μιας γειτονιάς που επηρεάζεται( θετικά ή αρνητικά ) από το τουριστικό ρεύμα που έχει αναπτυχθεί μέσα από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες ενοικίασης.

Φιλοδοξία της Fairbnb,συμφωνα με τον Community Manager της πλατφορμας, Alessandro Latella, είναι η μετάβαση από ένα παθητικό μοντέλο αύξησης του εισοδήματος το οποίο μπορεί να δημιουργήσει ανισότητες και προβλήματα σε μερίδα της κοινότητας σε ένα μοντέλο συνεργατικής οικονομίας όπου η κοινότητα και οι ανάγκες της θα έχουν τον πρώτο και κυρίαρχο ρόλο.