Μετάβαση στο περιεχόμενο

Europa Europa

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Europa Europa
ΣκηνοθεσίαΑγκνιέσκα Χόλαντ[1][2][3]
ΠαραγωγήArtur Brauner και Μαργκαρέτ Μενεγκό
ΣενάριοΑγκνιέσκα Χόλαντ και Paul Hengge[4]
ΠρωταγωνιστέςΣόλομον Πέρελ[5], Μάρκο Χόφσναϊντερ[2][5][3], Ζυλί Ντελπί[5], Delphine Forest[5], Artur Barcis[5], Αντρέ Βιλμς[5], Χανς Ζίσλερ[5], Michèle Gleizer[5][3], Nathalie Schmidt[5], Wolfgang Bathke[5], Aleksy Awdiejew, Włodzimierz Press, René Hofschneider[4], Andrzej Mastalerz[4], Halina Łabonarska[4], Bohdan Ejmont[4], Marcin Latałło[4], Άννα Σένιουκ[4], Τσεζάρι Μοράφσκι[4], Aleksander Bednarz[4], Jarosław Gruda[4], Holger Kunkel[4] και Erich Schwarz[4]
ΜουσικήΖμπίγκνιεφ Πράισνερ
ΦωτογραφίαJacek Petrycki
ΜοντάζEwa Smal
Εταιρεία παραγωγήςLes Films du Losange
ΔιανομήNetflix
Πρώτη προβολή1990 και 31  Οκτωβρίου 1991 (Γερμανία)[6]
Διάρκεια109 λεπτά
ΠροέλευσηΓαλλία, Γερμανία και Πολωνία
ΓλώσσαΓερμανικά

Το Europa Europa (προφέρεται: [Εουρόπα Εουρόπα], γερμανικός τίτλος: Hitlerjunge Salomon, «Σόλομον της Νεολαίας Χίτλερ») είναι ιστορική πολεμική δραματική ταινία του 1990, σε σκηνοθεσία Αγκνιέσκα Χόλαντ και πρωταγωνιστές τον Μάρκο Χόφσναϊντερ, τη Ζυλί Ντελπί, τον Χανς Ζίσλερ και τον Αντρέ Βιλμς. Βασίζεται στην αυτοβιογραφία του Σόλομον Πέρελ, ενός Γερμανοεβραίου έφηβου που διέφυγε από το Ολοκαύτωμα, μεταμφιεζόμενος ως Ναζιστής και εντασσόμενος στη Νεολαία Χίτλερ. Ο ίδιος ο Πέρελ εμφανίζεται σύντομα ως ο «εαυτός του» στο τέλος της ταινίας. Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται στο διαχωρισμό της ηπειρωτικής Ευρώπης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αποτέλεσμα μια συνεχής εθνική μετατόπιση της αφοσίωσης, της ταυτότητας και των πρώτων γραμμών πολέμου.

Η ταινία είναι μια διεθνής συμπαραγωγή μεταξύ της γερμανικής εταιρείας CCC Film και εταιρειών στη Γαλλία και την Πολωνία. Το Europa Europa κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, και έλαβε μια υποψηφιότητα για Βραβείο Όσκαρ για Καλύτερο Προσαρμοσμένο Σενάριο το 1992.

Το 1938, στη Ναζιστική Γερμανία, την παραμονή του μπαρ μίτσβα του 13χρονου Σόλομον «Σόλεκ» Πέρεκ, συμβαίνει η Νύχτα των Κρυστάλλων. Ο Σόλεκ αποφεύγει τους Ναζί και αργότερα μαθαίνει ότι η αδελφή του δολοφονήθηκε. Ο πατέρας του αποφασίζει ότι η οικογένεια θα μετακομίσει στην πόλη της γέννησής του, το Λοτζ στην Πολωνία, πιστεύοντας ότι εκεί θα είναι πιο ασφαλές. Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, ξεκινά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, και η Γερμανία εισβάλλει στην Πολωνία. Η οικογένεια του Σόλεκ αποφασίζει ότι αυτός και ο αδελφός του, Ισαάκ, πρέπει να φύγουν προς την Ανατολική Ευρώπη. Τα αδέλφια κατευθύνονται προς το ανατολικό σύνορο της Πολωνίας, μόνο για να μάθουν ότι οι Σοβιετικοί εισέβαλαν. τα αδέλφια χωρίζονται και ο Σόλεκ καταλήγει σε ένα σοβιετικό ορφανοτροφείο στο Γκρόντνο, μαζί με άλλα παιδιά Πολωνών προσφύγων.

Ο Σόλεκ ζει στο ορφανοτροφείο για δύο χρόνια, όπου εντάσσεται στην Κομσομόλ, λαμβάνει κομμουνιστική εκπαίδευση και μαθαίνει ρωσικά. Ενδιαφέρεται ρομαντικά για την Ίνα, μια νεαρή εκπαιδεύτρια που τον υπερασπίζεται όταν οι αρχές ανακαλύπτουν ότι η ταξική του προέλευση είναι αστική. Ο Σόλεκ λαμβάνει ένα γράμμα από τους γονείς του που τον ενημερώνει για την φυλάκιση τους στο Γκέτο του Λοτζ.

Ο Σόλεκ συλλαμβάνεται από Γερμανούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Σοβιετική Ένωση και βρίσκει τον εαυτό του ανάμεσα σε Σοβιετικούς κρατούμενους. Καθώς οι Γερμανοί ξεχωρίζουν τους Εβραίους και τους κομίσαρ (комиссáр ) για εκτέλεση, ο Σόλεκ κρύβει τα χαρτιά ταυτότητάς του και λέει στους Γερμανούς ότι είναι ο «Γιόζεφ Πίτερς» (Josef Peters), ένας Φόλκσντοϊτσε από το Γκρόντνο. Οι στρατιώτες πιστεύουν ότι οι γονείς του Γιόζεφ ήταν Γερμανοί και ήταν στο ορφανοτροφείο επειδή οι γονείς του σκοτώθηκαν από τους Σοβιετικούς. Χρησιμοποιώντας την δίγλωσση γερμανική-ρωσική ικανότητα του, ο «Γιόζεφ» βοηθά την μονάδα να αναγνωρίσει έναν κρατούμενο ως τον Γιάκοφ Ντζουγκασβίλι, τον γιο του Ιωσήφ Στάλιν. Η μονάδα εντυπωσιάζεται και υιοθετεί τον Σόλεκ ως διερμηνέα τους, λόγω της ευφράδειας του στη γερμανική και τη ρωσική γλώσσα.

Ο Σόλεκ αποφεύγει οποιοδήποτε δημόσιο μπάνιο ή ούρηση, καθώς το περιτομημένο πέος του θα τον αποκάλυπτε ως Εβραίο. Ένας ομοφυλόφιλος Γερμανός στρατιώτης που ονομάζεται Ρόμπερτ ανακαλύπτει το μυστικό του Σόλεκ αλλά δείχνει αλληλεγγύη και συμπάθεια μαζί του, καθώς μοιράζονται το κοινό στοιχείο ότι κινδυνεύουν από διώξεις λόγω του υπόβαθρου τους. Κατά τη διάρκεια της μάχης, ο Ρόμπερτ σκοτώνεται, και ο Σόλεκ, ο μόνος επιζώντας της μονάδας του, προσπαθεί να φτάσει στους Σοβιετικούς. Καθώς διασχίζει μια γέφυρα, Γερμανοί στρατιώτες εισβάλλουν πίσω του, και τα σοβιετικά στρατεύματα παραδίδονται. Ο διοικητής της μονάδας αποφασίζει να υιοθετήσει τον Σόλεκ και να τον στείλει στην ελίτ Ακαδημία Νεολαίας Χίτλερ στο Μπράουνσβαϊγκ, για να λάβει ναζιστική εκπαίδευση.

Στο σχολείο, ο Σόλεκ είναι πολύ προσεκτικός στο να κρύβει την περιτομή του. Η Λένι, μέλος της Ένωσης Γερμανίδων Κορασίδων (Bund Deutscher Mädel), που σερβίρει γεύματα στην Ακαδημία, ερωτεύεται τον Σόλεκ. Επιστρέφει την αγάπη της, αλλά δεν ολοκληρώνει τη σχέση τους, επειδή φοβάται να αποκαλυφθεί.

Κατά τη διάρκεια της απουσίας του λόγω άδειας από την Ακαδημία, ο Σόλεκ ταξιδεύει στο Λοτζ για να βρει την οικογένειά του. Ωστόσο, το γκέτο είναι σφραγισμένο και φυλάσσεται. Ο Σόλεκ επιβιβάζεται ένα τραμ που περνάει μέσα από το γκέτο, παρατηρώντας εικόνες βασανισμένων και πεινασμένων ανθρώπων. Αργότερα, ο Σόλεκ επισκέπτεται τη μητέρα της Λένι, η οποία δεν συμπαθεί τους Ναζί. Του λέει ότι η Λένι έμεινε έγκυος από το συγκάτοικο του Σόλεκ, τον Γκερντ, και θα δώσει το παιδί στο πρόγραμμα Λέμπενσμπορν. Όταν η μητέρα της Λένι πιέζει τον Γιόζεφ να την ταυτότητά του, αυτός καταρρέει και ομολογεί ότι είναι Εβραίος. Η ίδια υποσχέθηκε να μην τον προδώσει.

Ο Σόλεκ καλείται στα γραφεία της Γκεστάπο. Εκεί, τον πιέζουν για την υποτιθέμενη γενεαλογία του και του ζητούν να δείξει ένα «Άρρειο Πιστοποιητικό Αγνότητας». Όταν ο Σόλεκ ισχυρίζεται ότι το πιστοποιητικό είναι στο Γκρόντνο, ο αξιωματούχος της Γκεστάπο λέει ότι θα ενημερώσει για να το στείλουν. Καθώς ο Σόλεκ φεύγει για να συναντήσει τον Γκερντ, το κτίριο καταστρέφεται από συμμαχικές βόμβες. Ο Σόλεκ επιβιώνει ενώ ο Γκερντ πεθαίνει από τους βομβαρδισμούς.

Καθώς τα σοβιετικά στρατεύματα πλησιάζουν το Βερολίνο, η Νεολαία Χίτλερ στέλνεται στις πρώτες γραμμές. Ο Σόλεκ εγκαταλείπει την μονάδα του και παραδίδεται στους Σοβιετικούς. Εκείνοι αμφιβάλλουν ότι είναι Εβραίος και τον κατηγορούν ότι είναι προδότης. Εκεί, ο Σόλεκ μαθαίνει για τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Οι Σοβιετικοί τον αφήνουν σε ένα Εβραίο πρώην κρατούμενο για να τον πυροβολήσει, όταν ο αδελφός του Σόλεκ, Ισαάκ, μόλις απελευθερωμένος από ένα στρατόπεδο, αναγνωρίζει τον Σόλεκ. Ο Ισαάκ αποκαλύπτει ότι οι γονείς τους σκοτώθηκαν χρόνια πριν όταν το Γκέτο του Λοτζ «εκκαθαρίστηκε». Λίγο αργότερα, ο Σόλεκ μετανάστευσε στην Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή.

Ο πραγματικός Σόλομον Πέρελ, όπως ήταν την εποχή παραγωγής της ταινίας, τραγουδάει, καθώς η ταινία τελειώνει.

Η ταινία κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ στις 28 Ιουνίου 1991 σε περιορισμένη έκδοση και είχε εισπράξεις 31.433 δολαρίων κατά το πρώτο σαββατοκύριακο σε δύο κινηματογραφικές αίθουσες. Τα τελικά διεθνής κέρδη ήταν 5.575.738 δολάρια.[7]

Το Europa Europa έλαβε ευρεία αναγνώριση από τους κριτικούς. Έχει βαθμολογία έγκρισης 95% στον ιστότοπο Rotten Tomatoes, με βάση 21 αναθεωρήσεις, και μέση βαθμολογία 7,8/10.[8]

Γράφοντας για τους Los Angeles Times, ο κριτικός Μάικλ Ουίλμινγκτον επαινεί την πολυδιάστατη δομή της ταινίας, αποκαλώντας το Europa Europa «μια έντονη ιστορία αγωνίας, μια ειρωνική ρομαντική ιστορία και μια πραγματικά μαύρη κωμωδία - όπου όλα οδηγούν προς μια σκοτεινή κρίση ταυτότητας».[9]

Σε μια θετική κριτική, η Τζάνετ Μάσλιν των The New York Times είπε ότι «κάνει αυτό που κάθε ταινία για το Ολοκαύτωμα επιδιώκει να επιτύχει: Φέρνει νέα άμεση σημασία στην οργή εντοπίζοντας συγκεκριμένες, οδυνηρές λεπτομέρειες που υπερβαίνουν τα κλισέ».[10]

Η Χαλ Χίνσον, της The Washington Post, επαίνεσε την σκηνοθεσία, λέγοντας: «Η Χόλαντ δεν είναι μια σκληρή ηθική καθοδηγήτρια. Είναι μία ειρωνίστρια με μια επιδέξια ικανότητα να συλλαμβάνει τις παράλογες πτυχές του υλικού της και να τις κρατάει σε ισορροπία με το τραγικό στοιχείο».[11] Ο Χίνσον επαίνεσε την ταινία για την «συνειδητοποίηση» του κόσμου που επιβάλλουν οι συμβιβασμοί που μεταβάλλουν το σχήμα του Σόλεκ.[11] Ο Ντέσον Χάου, επίσης από την The Washington Post, ήταν πιο επικριτικός, αναφέροντας την «αισθηματική απόσταση» της ταινίας[12] και, όπως και ο Μάσλιν, είπε ότι η ταινία δεν διερευνά πλήρως τη συνείδηση του Σόλεκ.[12]

Διαμάχη για την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς κέρδισε τέσσερα μεγάλα βραβεία «καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας» από τις ομάδες Αμερικανών κριτικών της χρονιάς απονομής των βραβείων του 1991, το Europa Europa θεωρήθηκε έντονα ως υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσση Ταινία για την 64η Τελετή Απονομής Βραβείων της Ακαδημίας.[9] Ωστόσο, η Γερμανική Ένωση Εξαγώμενων Ταινιιών, η οποία επέβλεπε την επιτροπή επιλογής του Όσκαρ για γερμανικές ταινίες, αρνήθηκε να υποβάλει την ταινία για υποψηφιότητα.[13] Η επιτροπή θεωρούσε ότι η ταινία δεν πληροί ορισμένα κριτήρια επιλεξιμότητας, όπως η μη επιλογή ως γερμανική ταινία.[9][13] Ωστόσο, η ταινία ήταν συμπαραγωγή μεταξύ Γερμανίας, Πολωνίας και Γαλλίας.[9] Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας είναι στα γερμανικά, ενώ ο παραγωγός της ταινίας και το μεγαλύτερο μέρος των ηθοποιών και του πληρώματος είναι Γερμανοί.[13] Τα μέλη της επιτροπής εξαγωγών ταινιών φέρεται να χαρακτήρισαν την ταινία «σκουπίδι» και «ντροπιαστική».[13][14] Η μη συμβατική χρήση της μαύρης κωμωδίας στην ταινία, σε αντίθεση με την πλήρη τραγωδία, σε μια ταινία του Ολοκαυτώματος έχει υποτιμηθεί ότι είναι η κύρια αιτία της παράλειψης της επιτροπής.[15][16][17] Η παράλειψη προκάλεσε τους κορυφαίους Γερμανούς κινηματογραφιστές να γράψουν μια δημόσια επιστολή υποστήριξης για την ταινία και την σκηνοθέτη της, Αγκνιέσκα Χόλαντ.[18][19] Οι υπογράφοντες της επιστολής περιλάμβαναν τον Βέρνερ Χέρτζογκ, τον Βόλφγκανγκ Πέτερσεν και τον Βιμ Βέντερς.[9][18]

Παρά την παράλειψη της ταινίας, έγινε κριτική και εμπορική επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες,[9] όπου έγινε η δεύτερη πιο επιτυχημένη γερμανική ταινία, μετά το Das Boot του 1981,[18] και έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου.[20]

Η ταινία κυκλοφόρησε σε DVD από την MGM Home Entertainment στις 4 Μαρτίου 2003.[21] Η Συλλογή Criterion κυκλοφόρησε μια ειδική έκδοση Blu-ray της ταινίας στις 9 Ιουλίου 2019.[22]

  1. www.imdb.com/title/tt0099776/. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 www.filmaffinity.com/en/film858826.html. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=6145.html. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 www.imdb.com/title/tt0099776/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
  6. (Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins.
  7. Europa Europa at Box Office Mojo
  8. «Europa, Europa», Rotten Tomatoes, https://www.rottentomatoes.com/m/europa_europa, ανακτήθηκε στις 2022-12-12 
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Wilmington, Michael (18 Φεβρουαρίου 1992). «"Europa" at Center of Oscar Storm: Commentary: Debate over why the film won't be a foreign-language nominee reveals inequities of process». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2021. 
  10. Maslin, Janet (28 June 1991). «Reviews/Film; A Boy Confronts His Jewish Heritage as a Hero of Hitler Youth» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1991/06/28/movies/reviews-film-a-boy-confronts-his-jewish-heritage-as-a-hero-of-hitler-youth.html. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  11. 11,0 11,1 Hinson, Hal (9 August 1991). «'Europa Europa'». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/europaeuroparhinson_a0a6d7.htm. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  12. 12,0 12,1 Howe, Desson (9 August 1991). «'Europa Europa'». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/europaeuroparhowe_a0b314.htm. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 Weinraub, Bernard (14 January 1992). «The Talk of Hollywood; "Europa" Surfaces in Oscar Angling» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1992/01/14/movies/the-talk-of-hollywood-europa-surfaces-in-oscar-angling.html. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  14. Fisher, Marc (20 February 1992). «A MESSAGE ON "EUROPA"» (στα αγγλικά). The Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1992/02/20/a-message-on-europa/d6b5ae37-df0a-41d3-bf6f-e35e093400f8/. Ανακτήθηκε στις 14 December 2021. 
  15. Iannone, Pasquale (Οκτωβρίου 2011). «Europa Europa». Senses of Cinema (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2021. 
  16. Taubin, Amy (9 Ιουλίου 2019). «Europa Europa: Border States». The Criterion Collection (στα Αγγλικά). 
  17. Hornaday, Ann (5 December 1993). «FILM; For Foreign Films, the Rules For an Oscar Are Set in Sand» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1993/12/05/movies/film-for-foreign-films-the-rules-for-an-oscar-are-set-in-sand.html. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  18. 18,0 18,1 18,2 Weinraub, Bernard (28 January 1992). «German Film-Makers Express Support for "Europa"» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1992/01/28/movies/german-film-makers-express-support-for-europa.html. Ανακτήθηκε στις 5 December 2021. 
  19. Thomas, Kevin (29 Ιανουαρίου 1992). «Germany Divided on "Europa": Movies: German film-makers protest the German Export Film Union's decision not to enter "Europa Europa" for best foreign-language film in the Academy Awards». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2021. 
  20. «The 64th Academy Awards (1992) Nominees and Winners». Academy of Motion Picture Arts and Sciences. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  21. «Europa Europa DVD». Amazon. 4 Μαρτίου 2003. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2021. 
  22. Lybarger, Dan (26 July 2019). «Europa Europa deserving of its Criterion status». Arkansas Democrat-Gazette. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 February 2021. https://web.archive.org/web/20210214225202/https://www.arkansasonline.com/news/2019/jul/26/europa-europa-deserving-of-its-criterio/. Ανακτήθηκε στις 14 December 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]