10η χιλιετία π.Χ.

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

11η χιλιετία π.Χ. | 10η χιλιετία π.Χ. | 9η χιλιετία π.Χ.

Η 10η χιλιετία π.Χ. διήρκεσε τα έτη 10000 έως 9001 π.Χ. Σηματοδοτεί την αρχή της Μεσολιθικής και της Επιπαλαιολιθικής περιόδου, η οποία είναι το πρώτο μέρος της εποχής του Ολόκαινου. Η γεωργία, βασισμένη στην καλλιέργεια πρωτόγονων μορφών κριθαριού και ρυζιού, εμφανίστηκε στη Νοτιοδυτική Ασία. Αν και η γεωργία αναπτύχθηκε στη Γόνιμη Ημισέληνο, δεν θα εφαρμοζόταν ευρέως για άλλα 2.000 χρόνια.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυτή τη στιγμή ήταν περισσότερο ή λιγότερο σταθερός στο μεσολιθικό επίπεδο που επιτεύχθηκε κατά το τελευταίο παγετωνικό μέγιστο. Ο πληθυσμός υπολογίζεται σε περίπου πέντε εκατομμύρια, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν κοινότητες κυνηγών-συλλεκτών διασκορπισμένες σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική και τη Νέα Ζηλανδία. Ο παγετώνας του Βουρμ στις Άλπεις έλιωσε και η αρχίζει η μεσοπαγετωνική περίοδος, η οποία διαρκεί μέχρι σήμερα.

Χρονολόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γκεμπεκλί Τεπέ, Τουρκία, 2011
  • περίπου στο 10.000 π.Χ.: Τέλος των πιο πρόσφατων παγετώνων.
  • περίπου στο 10.000 π.Χ.: Εμφανίζονται οι πρώτες ζωγραφιές της μεσολιθικής περιόδου, με πολεμικές και θρησκευτικές σκηνές.
  • περίπου στο 9700 π.Χ.: Τέλος της εποχής του Πλειστόκαινου και αρχή της εποχής του Ολόκαινου.
  • περίπου στο 9500 π.Χ.: Υπάρχουν ενδείξεις για συγκομιδή, αν και όχι απαραίτητα, με καλλιέργεια άγριων γρασιδιών στη Μικρά Ασία αυτή τη φορά.
  • περίπου στο 9500 π.Χ.: Πρώτη οικοδομική φάση του συγκροτήματος των ναών στο Γκιομπεκλί Τεπέ.
  • περίπου στο 9300 π.Χ.: Προφανώς καλλιεργήθηκαν φυτά στην κοιλάδα του ποταμού Ιορδάνη.[1]
  • περίπου στο 9100 π.Χ.: Τα παλαιότερα γνωστά μεγαθήλια δημιουργούνται στα συγκροτήματα των ναών Γκεμπεκλί Τεπέ, με μερικά να φτάνουν μέχρι τους 20 τόνους.
  • περίπου στο 9000 π.Χ.: Η νεολιθική κουλτούρα ξεκίνησε στην Αρχαία Εγγύς Ανατολή.
  • περίπου στο 9000 π.Χ.: Εγγύς Ανατολή: Κατασκευάζονται οι πρώτες πέτρινες κατασκευές στην Ιεριχώ.

Παλαιός κόσμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ασία: Τοποθεσίες των σπηλαίων κοντά στην Κασπία Θάλασσα κατοικούνται από ανθρώπους.
  • Αφρική: Τοιχογραφίες που βρέθηκαν στην Αιθιοπία και την Ερυθραία περιγράφουν ανθρώπινη δραστηριότητα. Μερικές από τους παλαιότερες τοιχογραφίες θεωρούνται ότι χρονολογούνται γύρω στο 10.000 π.Χ[2].
  • Ευρώπη: Οι Αζιλάνοι καταλαμβάνουν τη νότια Ισπανία και τη νότια Γαλλία.
  • Ευρώπη: Ο Μαγδαληνιανός πολιτισμός ανθίζει και δημιουργεί σπηλαιώδεις πίνακες στη Γαλλία.
  • Ευρώπη: Ο Σολουτρεανός πολιτισμός αρχίζει το κυνήγι αλόγων.
  • Αίγυπτος: Εμφανίζονται οι πρώτες πέτρες άλεσης σιτηρών[3].
  • Ιορδανία: Ουάντι Φαϊνάν (WF16): μεγάλο κτίριο οβάλ σχήματος. Οι πρώτοι αγρότες έζησαν εδώ μεταξύ των ετών 9.600 και 8.200 π.Χ.. Καλλιέργησαν άγρια φυτά όπως άγριο κριθάρι, φιστίκι και συκιές, και κυνήγησαν ή εξέτρεφαν άγριες κατσίκες, βοοειδή και γαζέλα.[4]
  • Κουρδιστάν στο Ιράν: Στο ορεινό Ζάγκρος κοντά στο Κερμανσάχ εμφανίζεται πολύ πρόωρη γεωργία (σιτάρι, κριθάρι)..[5]
  • Συρία: Το Τζερφ αλ-Αχμάρ καταλήφθηκε μεταξύ των ετών 9200 και 8700 π.Χ.
  • Ιαπωνία: Οι Τζόμον χρησιμοποιούν αγγεία, ψάρια, κυνηγούν και συγκεντρώνουν καρύδια και σπέρματα. Υπάρχουν 10.000 γνωστοί χώροι τους.
  • Μεσοποταμία: Οι άνθρωποι αρχίζουν να μαζεύουν άγριο σιτάρι και κριθάρι πιθανώς να κάνουν βύνη και στη συνέχεια μπύρα.
  • Νορβηγία: Εμφανίζονται τα πρώτα ίχνη κατοίκησης στο Ράνταμπεργκ.
  • Περσία: Η κατσίκα εξημερώνεται.
  • Σαχάρα: Περίοδος Μπούμπαλους.

Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βόρεια Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Παλαιοινδιανικές κοινωνίες κυνηγών-συλλεκτών ζουν νομαδικά στην ύπαιθρο.
  • Οι άνθρωποι Φόλσομ ανθίζουν σε όλες τις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες.
  • Αρχίζει ο εποικισμός στην περιοχή Τάνου στη σύγχρονη Βρετανική Κολομβία, ξεκινώντας τη μακρύτερη συνεχή κατοχή σε επικράτεια που τώρα ανήκει στον Καναδά.
  • Πιθανότατα αυτή την εποχή σκαλίστηκαν πετρογλυφικά στη λίμνη Ουινεμούκα στη σημερινή βορειοδυτική Νεβάδα, πιθανότατα μέχρι το 8500 π.Χ.

Αυστραλασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ιθαγενείς αυστραλιανές φυλές τροφοσυλλεκτών ζουν νομαδικά στην ύπαιθρο.
  • Η γέφυρα του Άρνεμ πλημμυρίζει και η Βόρεια Αυστραλία χωρίζεται από την Παπούα Νέα Γουινέα
  • Η Αβοριγινική διατροφή και γη μετατοπίζεται μετά από μεγάλες πλημμύρες. Πολλοί Αβορίγινες μετακινούνται από το κυνήγι της γης και αρχίζουν να αλιεύουν στις νέες προσιτές ακτές. Τα ψάρια και χελώνες εισάγονται σε αυτόχθονες τέχνες
  • Το πολυχρηστικό μπούμερανγκ σταματά να χρησιμοποιείται στη γη του Άρνεμ και τις βορειοανατολικές κοινότητες.

Περιβαλλοντικές αλλαγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

περίπου στο 10.000 π.Χ.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βόρεια Αμερική: Πολλά ζώα όπως αμερικάνικες καμήλες, αμερικάνικα άλογα και αμερικανικά λιοντάρια εξαφανίζονται.
  • Τα μάλλινα μαμούθ εξακολουθούν να επιβιώνουν σε μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς νησιών, κυρίως στο νησί Βράνγκελ και στο νησί Αγίου Παύλου.
  • Το Λονγκ Άιλαντ γίνεται νησί όταν τα νερά διαπερνούν τη δυτική άκρη στην εσωτερική λίμνη
  • Βερίγγειος Θάλασσα: Η Βερίγγεια χερσαία γέφυρα που συνδέει τη Σιβηρία με τη Βόρεια Αμερική βυθίζεται.
  • Ευρώπη: Μόνιμες οικολογικές αλλαγές.
  • Κόσμος: Τα επίπεδα της θάλασσας αυξάνονται απότομα και μαζικές πλημμύρες στην ενδοχώρα συμβαίνουν λόγω του λιωσίματος των παγετώνων.
  • περίπου στο 9700 π.Χ.: Σχηματισμός της λίμνης Αγκασίζ.
  • περίπου στο 9700 π.Χ.: Η κρύα περίοδος του Νεότερου Δρυάς τελειώνει. Η εποχή του Πλειστόκαινου τελειώνει και αρχίζει η εποχή του Ολόκαινου. Η παλαιολιθική εποχή τελειώνει και αρχίζει η μεσολιθική. Μεγάλες ποσότητες που καλύπτονταν από πάγο γίνονται κατοικήσιμες ξανά.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Kislev et al. (2006a, b), Lev-Yadun et al. (2006)
  2. Pankhurst, Richard (1998). The Ethiopians. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. σελ. 5. ISBN 978-0-631-18468-3. 
  3. Midant-Reynes, Béatrix. The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Kings. Oxford: Blackwell Publishers
  4. "First Buildings May Have Been Community Centers", Science, 2 May 2011.
  5. "Farming Got Hip In Iran Some 12,000 Years Ago, Ancient Seeds Reveal", 5 July 2013