Ήτα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ὴͅ)
Καλλιτεχνική γραφή
Μέγα Ετυμολογικόν, 1499
Ελληνικό αλφάβητο
Αα Άλφα Νν Νι
Ββ Βήτα Ξξ Ξι
Γγ Γάμμα Οο Όμικρον
Δδ Δέλτα Ππ Πι
Εε Έψιλον Ρρ Ρω
Ζζ Ζήτα Σσς Σίγμα
Ηη Ήτα Ττ Ταυ
Θθ Θήτα Υυ Ύψιλον
Ιι Ιώτα Φφ Φι
Κκ Κάππα Χχ Χι
Λλ Λάμδα Ψψ Ψι
Μμ Μι Ωω Ωμέγα
Ιστορία
Αρχαϊκές τοπικές παραλλαγές
  • Δίγαμμα
  • Ήτα
  • Σαν
  • Τσαν
  • Κόππα
  • Σαμπί
Σημεία στίξης Συμπλέγματα
Αριθμοί
ϛ (6) ϟ (90) ϡ (900)
Σε άλλες γλώσσες
Σχετικά λήμματα


π  σ  ε

Το γράμμα ήτα (κεφαλαίο Η, πεζό η) είναι το έβδομο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Στο ευκλείδειο αλφάβητο κατείχε την όγδοη θέση.

Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία η´=8.

Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προέρχεται από το φοινικικό γράμμα χεθ και σε ορισμένα τοπικά αλφάβητα της αρχαίας Ελλάδας διατήρησε και την μορφή αυτήν. Στα περισσότερα αλφάβητα συμβόλιζε τον δασύ ήχο του πνεύματος της δασείας και προφερόταν ως ἦτα (ēta). Στο ιωνικό αλφάβητο όμως, επειδή η ιωνική διάλεκτος απώλεσε τον αρχικό δασύ φθόγγο στις λέξεις («ψίλωση»), κατέληξε να προφέρεται ως ἦτα (ēta) και να συμβολίζει το μακρόχρονο φωνήεν [ē]. Όταν όμως καθιερώθηκε το ιωνικό αλφάβητο σε πολλές περιοχές της αρχαίας Ελλάδας, προέκυψε η ανάγκη να αποδίδεται με κάποιον τρόπο ο δασύς φθόγγος, μια και το ήτα ήταν πλέον [ē]. Έτσι κατέληξαν να χρησιμοποιούνται τα δύο μισά του Η, το μεν αριστερό ἧτα (├) ως δασύς φθόγγος, το δε δεξιό για να αποδώσει την έλλειψη δασύτητας ἦτα (┤). Τα πνεύματα δασεία ( ) και ψιλή (᾿) όπως τα ξέρουμε σήμερα προέκυψαν από το αριστερό και το δεξί μισό του Η αντίστοιχα.[1]

Προφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη σύγχρονη προφορά ταυτίζεται με το ι. Η εξέλιξη αυτή στην προφορά πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο της κοινής ελληνικής και ονομάστηκε ιωτακισμός).[2]

Το Η αντιστοιχεί στο λατινικό H h, όταν συμβολίζει τον ήχο της δασείας (π.χ. Ελλάς → Hellas), αλλά στο E e (π.χ. Άρης → Ares) ή στο I i, όταν συμβολίζει φωνήεν (π.χ. Αθήνα → Athina).

Το Η συμβόλιζε σε ένα αρχαιότερο ελληνικό σύστημα αρίθμησης, το ακροφωνικό σύστημα αρίθμησης, τον αριθμό 100, από το πρώτο γράμμα της λέξης ἑκατό που γράφονταν ΗΕΚΑΤΟΝ → ἑκατόν (όπου το αρχικό Η αντικαταστάθηκε τελικά από το πνεύμα της δασείας).

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Jeffery, Lilian H. (1961). The local scripts of archaic Greece. Oxford: Clarendon, p. 28.
  2. G. Horrocks (1997): Greek: A History of the Language and Its Speakers. London: Addison Wesley

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]