Πεσκαντρίτσα
| Πεσκαντρίτσα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Πεσκαντρίτσα σε ψαραγορά
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Lophius piscatorius Λινναίος, 1758 | ||||||||||||||
 |
Η πεσκαντρίτσα (Lophius piscatorius), γνωστή και ως πεσκανδρίτσα, βατραχόψαρο, φλάσκα, φανάρι, σκλεμπού και σκερπελέτσο, είναι ψάρι το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Λοφιιδών (Lophiidae). Απαντάται στον βορειοανατολικό Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ζει σε αμμώδεις και λασπώδεις βυθούς και σπανιότερα σε βραχώδεις σε βάθος από 20 μέχρι 1000 μέτρα. Έχει χαρακτηριστικό σχήμα με μεγάλο, επίπεδο κεφάλι και πλακουτσωτό σώμα. Έχει μήκος περίπου 1 μέτρο και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2 μέτρα και μέγιστο βάρος 57 κιλά. Τρέφεται με ψάρια και σπανιότερα με θαλασσοπούλια. Περιμένει μισοθαμμένη στον πυθμένα χρησιμοποιώντας ως δόλωμα μια νηματοειδή απόφυση.
Ονομασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα ιταλικά η πεσκαντρίτσα αναφέρεται ως rana pescatrice (βατραχόψαρο)[1] και από αυτή τη γλώσσα έχει πάρει το όνομά της στα ελληνικά, αναφερόμενη σπανιότερα και μπεσκαντρίτσα[2][3]. Στα ιταλικά pescatrice σημαίνει «γυναίκα ψαράς» και πιθανότατα πήρε το όνομά της από την προεξοχή που έχει για στο κεφάλι της και τη χρησιμοποιεί ως δόλωμα για να «ψαρεύει» ψάρια.[4] Παρόλο που αναφέρεται σε λεξικά ως πεσκαντρίτσα[5], στον τύπο αναφέρεται συχνά (λανθασμένα[6]) ως πεσκανδρίτσα[7]. Στην Ελλάδα είχε το όνομα μπράσκα στο Βόλο[7], φλάσκα στη Χαλκίδα, σκλεμπού στην Πάτρα και στη Λευκάδα, και στην Κέρκυρα φανάρι και σκερπελέτσο.[8]
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πεσκαντρίτσα έχει ασυνήθιστη εμφάνιση. Έχει ένα πολύ μεγάλο κεφάλι το οποίο είναι πλατύ, επίπεδο και πλακουτσωμένο. Το υπόλοιπο σώμα φαίνεται να είναι μια απλή απόφυση. Το πλατύ στόμα καταλαμβάνει όλο το πρόσθιο τμήμα του κεφαλιού. Οι δύο σιαγόνες είναι οπλισμένες με σειρές από μακριά μυτερά δόντια. Αυτά είναι κεκλιμένα προς τα μέσα, και όταν κλείνουν επιτρέπουν σε ένα αντικείμενο να γλιστρήσει προς το στομάχι, αλλά να εμποδίζει την έξοδό του από το στόμα.
Τα θωρακικά και τα κοιλιακά πτερύγια είναι αρθρωτα έτσι ώστε να εκτελεί τις λειτουργίες των ποδιών, έτσι ώστε τα ψάρια να είναι σε θέση να περπατούν κατά μήκος του πυθμένα της θάλασσας, όπου κρύβονται σε γενικές γραμμές στην άμμο ή ανάμεσα σε φύκια. Σε όλο το κεφάλι του, αλλά και κατά μήκος του σώματος φέρει αποφύσεις που μοιάζουν με μικρά φύλλα από φύκια, μια δομή η οποία, σε συνδυασμό με την εξαιρετική ικανότητα να προσαρμόζει το χρώμα του σώματος με το περιβάλλον του, βοηθά αυτό το ψάρι σε μεγάλο βαθμό στο να κρύβεται στους χώρους που επιλέγει με βάση την αφθονία θηραμάτων. Δεν έχει λέπια.
Το ψάρι έχει ογδόντα μακριές ίνες κατά μήκος της μεσότητας του κεφαλιού του, τα οποία είναι, στην πραγματικότητα, αποσπασμένα και τροποποιημένα τα πρώτα τρία αγκάθια του πρόσθιου ραχιαίου πτερυγίου. Η πιο σημαντική από αυτές είναι η πρώτη, η οποία είναι η μεγαλύτερη, έχει ένα διακοσμητικό διπλό πτερύγιο στην άκρη της, και μπορεί να κινείται σε κάθε κατεύθυνση.
Το χρώμα του είναι μεταβλητό σε μεγάλο βαθμό, είτε ομοιόμορφο είτε με στίγματα, φωτεινό έως πολύ σκούρο καφέ στη ράχη και λευκό στην κοιλιά. Η ραχιαία επιφάνεια των θωρακικών πτερυγίων πιο κεντρικά έχει το ίδιο χρώμα με το σώμα, αλλά στην περιφέρεια είναι πιο σκούρα. Η κοιλιακή επιφάνεια είναι λευκή και έχει μια σκούρα καφέ γραμμή κοντά στην άκρη. Τα πυελικά πτερύγια είναι λευκά με σκοτεινή μεμβράνη ανάμεσα στις ακτίνες.
Έχει συνήθως μήκος περίπου 1 μέτρο και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2 μέτρα μήκος. Το μέγιστο βάρος που έχει καταγραφεί είναι 57,7 κιλά.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, τόμος 51, 1977, σελ. 586
- ↑ Λεξικογραφικόν δελτίον, τόμος 11, Ακαδημία Αθηνών, 1969, σελ. 110
- ↑ Ο "Τσαφ" στη Χαλκίδα Ιούνιος 2001 - Το flash.gr στην Ελλάδα της γεύσης, Ο Θέμης Λιβεριάδης ταξιδεύει και σας προτείνει
- ↑ Το φράκο της πεσκαντρίτσας Νίκος Σαραντάκος (2007)
- ↑ Ορθογραφικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Κέντρο Λεξικολογίας, 2008, σελ. 647
- ↑ «Πεσκαντρίτσα με φράκο». Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία. 2009-07-27. https://sarantakos.wordpress.com/2009/07/27/peskandritsa/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-27.
- ↑ 7,0 7,1 Μοναδικές προτάσεις για το τραπέζι σας με τη σφραγίδα του Ηλία Μαμαλάκη, Μπουκίτσες πεσκανδρίτσας με κρεμμύδι, κάπαρη και θυμάρι, Πρώτο Θέμα, 5/06/2013
- ↑ Ελληνική ωκεανολογία και λιμνολογία, Hellenic oceanology and limnology, τόμος 11, Ινστιτούτο Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Μελετών, 1973, σελ. 551
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Lophius piscatorius Fish Base
- Lophius piscatorius (Linnaeus, 1758) Species Fact Sheets, ΦΑΟ
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lophius piscatorius στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του πεσκαντρίτσα στο Βικιλεξικό
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Βιολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |