Κροταλίας
| Κροταλίας | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Κροταλίας ο στυγερός (Crotalus atrox)
| ||||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||||||||
|
27 είδη | ||||||||||||||||||
Ο Κροταλίας είναι γένος ιοβόλων φιδιών, το οποίο ανήκει στην τάξη των Λεπιδωτών ή Φολιδωτών και στην οικογένεια των Κροταλιδών. Εκτός από το γένος Crotalus υπάρχει και το γένος Sistrurus. Χαρακτηριστικό τους είναι το «κρόταλο» που φέρουν στην άκρη της ουράς τους, με το οποίο προειδοποιούν τους εχθρούς τους και απομακρύνουν τον κίνδυνο. Η όρασή τους είναι οξύτατη, σε αντίθεση με την ακοή. Υπάρχουν γύρω στα 50 είδη κροταλία, με πολυάριθμα υποείδη. Τα περισσότερα ζουν στη Βόρεια Αμερική.
Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όνομά του προέρχεται από το κρόταλο που έχουν στην άκρη της ουράς τους. Η επιστημονική ονομασία Crotalus προέρχεται από την ελληνική λέξη κρόταλον. Το Sistrurus είναι εκλατινισμένος τύπος για το Σείστρουρος, που σημαίνει αυτός που κουνά (=σείει) την ουρά του. Η ονομασία προέρχεται από το σείστρο, αρχαίο αιγυπτιακό μουσικό όργανο.
Πήρε αυτή την ονομασία από το κρόταλο, που βρίσκεται στην ουρά του και με τον χαρακτηριστικό ήχο προειδοποιεί τους εχθρούς του. Το κρόταλο της ουράς παράγει αυτό τον ήχο λόγω των 14 φολίδων κερατίνης, οι οποίες χτυπούν μεταξύ τους σε κάθε κίνηση.
Τροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα ζώα αυτά τρώνε τρωκτικά, όπως λαγούς, αρουραίους και ποντίκια, τα οποία ακινητοποιούν δαγκώνοντάς τα με τα δηλητηριώδη δόντια τους, σε αντίθεση με άλλα φίδια που τα σφίγγουν μέχρι πνιγμού. Συγκεκριμένα, οι κροταλίες κυνηγούν με τη μέθοδο της ενέδρας. Ο εντοπισμός των θυμάτων τους μπορεί να γίνει ακόμα και στο σκοτάδι, λόγω της θερμότητας που το θύμα εκπέμπει. Την τελευταία ο κροταλίας αντιλαμβάνεται με ένα ειδικό αισθητήριο όργανο, το οποίο βρίσκεται μεταξύ των οφθαλμών και των ρουθουνιών του φιδιού και με το οποίο αντιλαμβάνονται τις μεταβολές της θερμοκρασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το δάγκωμα του θύματος, το παρακολουθούν μέχρι να πεθάνει και έπειτα το καταπίνουν ολόκληρο. Όταν είναι μικρά, τα φίδια τρέφονται με σαύρες και βατράχους, ενώ όταν μεγαλώσουν, τρώνε τρωκτικά.
Εχθροί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ζώα όπως άλλα φίδια, τα πτηνά δρομείς, γουρούνια, γεράκια και αετοί είναι οι κυριότεροι εχθροί του κροταλία[1] Αρκετά είδη είναι εδώδιμα και από τον άνθρωπο σε ορισμένες χώρες.
Αναπαραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι περισσότεροι κροταλίες ζευγαρώνουν την άνοιξη, όταν ξυπνούν από τη χειμερία νάρκη. Είναι ωοζωοτόκα και τα αυγά του θηλυκού επωάζονται μέσα στους γεννητικούς αγωγούς. Τα μικρά γεννιούνται ζωντανά και είναι αυτάρκη από τη γέννησή τους. Η φροντίδα των γονέων για τα μικρά είναι πολύ μικρή ή και ανύπαρκτη.
Το κρόταλο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κρόταλο είναι ένα όργανο από κερατίνη και αποτελείται από (μέχρι 14) φολίδες, οι οποίες συνδέονται χαλαρά μεταξύ τους. Οι υπόλοιπες καταστρέφονται εξαιτίας της τριβής στη γη. Τρεις φορές το χρόνο γίνεται αλλαγή του δέρματος στον κροταλία. Ωστόσο, το άκρο της ουράς δεν αλλάζει και παραμένει ως μέρος ενός κροτάλου. Οι νεογέννητοι κροταλίες δεν έχουν λειτουργικό κρόταλο. Το κρόταλο δεν μπορεί να κάνει θόρυβο αν απορροφήσει πολύ νερό. Ο ρόλος του κροτάλου είναι να προειδοποιεί τα οπληφόρα θηλαστικά για την ύπαρξή του κροταλία, ώστε να μην τον πατήσουν.
Παλαιοντολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το αρχαιότερο απολίθωμα από κροταλία ανακαλύφθηκε στο Ντρίφτγουντ Κρικ στη Νεμπράσκα των ΗΠΑ. Γενικά, έχουν βρεθεί λιγοστά απολιθώματα από τα φίδια αυτά με αποτέλεσμα η εξελικτική τους πορεία στο χρόνο να παραμένει σχεδόν άγνωστη.[2]
Δήγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από τη γέννησή τους, οι κροταλίες έχουν δηλητηριώδη δόντια, με τα οποία εγχέουν δηλητήριο στο θύμα τους. Έχουν την ικανότητα να καθορίζουν την ποσότητα δηλητηρίου που θα αφήσουν να χυθεί κατά το δάγκωμα. Έτσι, δαγκώνουν με μεγάλη ποσότητα δηλητηρίου όταν πρόκειται για τροφή, ενώ για άμυνα δαγκώνουν αφήνοντας να χυθεί ελάχιστο ή και καθόλου δηλητήριο. Όταν το φίδι είναι φοβισμένο ή τραυματισμένο δεν μπορεί να ελέγξει αυτόν τον καθορισμό. Τα νεαρά φίδια θεωρούνται γενικά πιο επικίνδυνα, καθώς έχουν μικρότερο έλεγχο της ποσότητας δηλητηρίου που εγχέουν στο θύμα.
Το δηλητήριο των φιδιών είναι τοξικό και καταστρέφει τους ιστούς, παραλύει τα όργανα (και στα τροπικά είδη το νευρικό σύστημα) και καταστρέφει τους θρόμβους του αίματος. Επίσης, στο σημείο του δήγματος προκαλείται ουλή, που μπορεί να είναι και μόνιμη ή να επιφέρει ακρωτηριασμό του μέλους ή και το θάνατο. Για το λόγο αυτό, το δήγμα από κροταλία είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σοβαρή περίπτωση, που μπορεί να φέρει και το θάνατο. Όταν δε χορηγείται ιατρική βοήθεια, τα δήγματα από κροταλία, ιδίως από είδη μεγαλύτερα σε μέγεθος, είναι συχνά θανατηφόρα. Αν όμως χορηγηθεί αντιοφεϊκός ορός, αυτό μειώνει την πιθανότητα θανάτου σε λιγότερο από 4%.
Το φίδι Lampropeltis getula, είναι γνωστό για την ανοσία που έχει στο δηλητήριο του κροταλία και άλλων φιδιών.[3] Για το λόγο αυτό το είδος αυτό τρέφεται κατά κύριο λόγο με κροταλίες.
Πρώτες βοήθειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν κάποιος δαγκωθεί από κροταλία, δεν μπορεί κανείς εύκολα να καθορίσει την ποσότητα δηλητηρίου που εγχύθηκε από το φίδι. Οίδημα και τελικά θάνατος σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν εύκολα να επέλθουν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να περάσουν ώρες μέχρι να εμφανιστούν τα σοβαρά αποτελέσματα. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις μαζί με το οίδημα, εμφανίζονται και συμπτώματα όπως να πρηστούν τα χείλη, ναυτία, αιμορραγία, έμετος και σοκ. Κοινά συμπτώματα αποτελούν επίσης η δύσπνοια και η παράλυση. Για να σταματήσει η καταστροφή των ιστών από το δηλητήριο του φιδιού, θα πρέπει να εφαρμοστεί αντιοφεϊκός ορός. Η περιοχή του δαγκώματος καλό θα είναι να κρατηθεί κάτω από το μέρος που κυκλοφορεί το αίμα. Το θύμα θα πρέπει να είναι ήρεμο, ώστε να αποφευχθεί ταχυκαρδία , που θα είχε ως συνέπεια τη γρήγορη κυκλοφορία του δηλητηρίου στο σώμα. Τα μη εκπαιδευμένα άτομα δε θα πρέπει να χρησιμοποιούν νυστέρια, λάμες κλπ. στα μέλη που δαγκώθηκαν, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει χειρότερα αποτελέσματα από το ίδιο το δήγμα. Κάθε δήγμα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σοβαρό περιστατικό που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό και ως απειλή για τη ζωή του θύματος.
Ως φαγητό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις νοτιοανατολικές και νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ ο κροταλίας είναι δημοφιλές έδεσμα. Μερικές φορές διατίθεται σε ειδικά κρεοπωλεία. Η γεύση του κρέατός του περιγράφεται όπως αυτή του κοτόπουλου ή των βατραχοπόδαρων. Επίσης, στο μάσημα μοιάζει με το κρέας του αλιγάτορα. [4]
Σε αιχμαλωσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το φίδι μπορεί να ζήσει σε αιχμαλωσία, ωστόσο η ιδιωτική κατοχή του εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους δαγκώματος από αυτά, που μπορεί να επιφέρει και το θάνατο.[5] Ορισμένες χώρες έχουν νομοθεσία που απαγορεύει την κατοχή κροταλία. Όπου αυτή είναι νόμιμη, απαιτείται ένα είδος άδειας ή η διαμόρφωση πολιτικής ασφαλείας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Άρθρο για τον κροταλία Αρχειοθετήθηκε 2008-09-28 στο Wayback Machine. σε Εγκυκλοπαίδεια (1911)
- ↑ Klauber, Laurence M. 1956. Rattlesnakes, Their Habits, Life Histories, and Influence on Mankind. Volume I. Second E
- ↑ Common Kingsnake (DesertUSA)
- ↑ «Συνταγές με κρέας κροταλία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2008.
- ↑ «Άρθρο για τα δηλητηριώδη ερπετά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2008.
- Νέα Εγκυκλοπαιδεία, εκδ. Μαλλιάρης- Παιδεία, 2006, τ.13, σελ. 374.
- Manny Rubio; Rattlesnake: A Portrait of a Predator; Smithsonian Institute Press; ISBN 1-56098-808-8 (hardcover, 1998)
- R. Burton, MD; Emergency Medicine. Lectures on Venom and Toxins. 1989.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Εκτροφέας κροταλιών
- J. Jones, MD; Dispelling The Snakebite Myth
- Φωτογραφίες ειδών Αρχειοθετήθηκε 2008-10-05 στο Wayback Machine.
- Κροταλίες της Αριζόνας Αρχειοθετήθηκε 2009-05-08 στο Wayback Machine. Περιγραφές πολλών ειδών
- Crotalus atrox Western Diamondback Αρχειοθετήθηκε 2016-06-02 στο Wayback Machine.
- Περιγραφή δήγματος κροταλία από θύμα - Crotalus horridus