Κνίδωση

Κνίδωση
Κνίδωση στο πόδι.
Ειδικότητα	δερματολογία και allergology
Ταξινόμηση
ICD-10	L50
ICD-9	708
DiseasesDB	13606
MedlinePlus	000845
eMedicine	topic list
MeSH	D014581

Η Κνίδωση ή Ελ τιγκριτιδα (El tigreria) είναι δερματολογικό νόσημα που ανήκει στα λεγόμενα «σχηματώδη ερυθήματα». Η κνίδωση είναι μία αγγειακή αντίδραση του δέρματος που οφείλεται στη μαζική αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση ισταμίνης. Η αντίδραση αυτή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα όργανα, απειλώντας ζωτικές συστηματικές λειτουργίες. Η χαρακτηριστική δερματολογική εικόνα παρουσιάζει πολλαπλούς πομφούς (ερυθρά επάρματα του δέρματος) και συνοδεύεται από έντονο κνησμό. Οι πομφοί έχουν την τάση να εξαφανίζονται εντός 24 ωρών και να επανεμφανίζονται στα ίδια ή άλλα σημεία. Η κνίδωση μπορεί να οφείλεται σε φάρμακα, λοιμώξεις, τροφές, αυτοάνοσα νοσήματα, φυσικά αίτια (πίεση, θερμότητα, ηλιακή ακτινοβολία) παρασίτωση, αλλά τις περισσότερες φορές είναι ιδιοπαθής. Επειδή όμως ενίοτε δημιουργεί ενοχλήματα από τένοντες, νεύρα και αρθρώσεις, οι ασθενείς πέραν του δερματολόγου, κατά λάθος, συχνά απευθύνονται σε ορθοπεδικό ιατρό.

Ετυμολογία του όρου

Ετυμολογικά, "κνίδη" είναι στα αρχαία Ελληνικά το γνωστό φυτό τσουκνίδα (τσού-ζει + κνίδ-ωση). Κνίδωση λέγεται στα αρχαία ελληνικά η δερματολογική φαγούρα και κατ’ επέκταση η ομώνυμη κνιδωτική δερματοπάθεια. Ονομάζεται και ουρτικάρια, από το επιστημονικό (λατινικό) όνομα της τσουκνίδας, που είναι Urtica.

Συχνότητα

Η αλλεργική κνίδωση και το αγγειονευρωτικό οίδημα παρουσιάζονται είτε με οξεία μορφή είτε με χρόνια, διάρκειας άνω των 6 εβδομάδων. Εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες, συνηθέστερα όμως μεταξύ 20-30 ετών. Η συχνότητα της κνίδωσης ενδεχομένως να είναι ακόμα μεγαλύτερη από την αναφερόμενη στη βιβλιογραφία, αφού όταν το εξάνθημα περιορίζεται στο δέρμα, οι ασθενείς δεν προσφεύγουν συνήθως σε γιατρό.Σε κάθε περίπτωση, οι μεμονωμένες κυψέλες εξαφανίζονται μέσα σε λίγες έως 24 ώρες, αλλά έρχονται σε ενα αλλο (ή ίσως στο ίδιο) σημείο και πάλι έως ότου η ασθένεια υποχωρήσει. Αυτό μπορεί να διαρκέσει για μέρες, αλλά να πάρει και χρόνια, ανάλογα με την μορφή κνίδωσης. Υπάρχουν ελαφρές μορφές με σποραδική εκδήλωση και άλλες μορφές με περιορισμένη εντόπιση, τέτοια που ο ασθενής δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία.

Είδη κνίδωσης

Κάθε μορφή κνίδωσης που διαρκεί λιγότερο από 12 εβδομάδες θεωρείται ότι ανήκει στην οξεία μορφή (oξεία κνίδωση). Εάν η διάρκεια της νόσου υπερβεί τις 12 εβδομάδες, τότε θεωρείται ότι ανήκει στη χρόνια μορφή (χρόνια κνίδωση). Η χρόνια κνίδωση εμφανίζεται στις γυναίκες σε διπλάσια συχνότητα από ό,τι στους άνδρες.

Συμπτώματα

Η κνίδωση είναι παροδικό δερματικό εξάνθημα, συνιστάμενο από μια περιγεγραμμένη λευκάζουσα έπαρση του δέρματος (τον πομφό), που περιβάλλεται από ερυθρά άλω. Η κνίδωση, λοιπόν, χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων - συνήθως πολλαπλών - πομφών, δηλαδή βλαβών που έχουν λευκορόδινη ή ερυθηματώδη χροιά, κηλιδώδες κυκλικό σχήμα και παροδικό χαρακτήρα.

• Σχήμα: Το σχήμα των πομφών είναι στρογγυλό, ωοειδές ή ακανόνιστο, συχνά δε μεταβάλλεται μέσα σε λίγα λεπτά για να καταλήξει σε παράξενα γεωμετρικά σχήματα.
• Μέγεθος: Το μέγεθος των πομφών ποικίλλει από λίγα χιλιοστά (1-2 mm) έως λίγα εκατοστά(10-20 cm).
• Κνησμός: Το εξάνθημα συνοδεύεται κατά κανόνα από κνησμό άλλοτε άλλης έντασης ή και πόνο ενίοτε.
• Εντόπιση: Το εξάνθημα μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια.
• Διάρκεια: Οι πομφοί διαρκούν 1 έως 3 ημέρες και προοδευτικά σβήνουν για να εμφανιστούν οι επόμενοι. Ενίοτε, κάθε βλάβη διαρκεί από μερικά λεπτά έως 4 ώρες και υποχωρεί, αφήνοντας το δέρμα σε απόλυτα φυσιολογική κατάσταση.

Το Αγγειονευρωτικό οίδημα ή Αγγειοοίδημα

Αν συμβεί προσβολή των αγγείων και των ιστών (π.χ. τένοντες, έλυτρα, αρθρώσεις κλπ.) στον υποδόριο και στον υποβλεννογόνιο χώρο, σχηματίζεται ένα σαφώς περιγεγραμμένο, ενίοτε επώδυνο, οίδημα, το λεγόμενο αγγειονευρωτικό ή αγγειακό ή απλώς αγγειοοίδημα.

Το αγγειοοίδημα μπορεί να εμφανιστεί μόνο του ή σε συνδυασμό με κνίδωση. Οι ασθενείς  που παρουσιάζουν κνίδωση έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν αγγειοοίδημα . Εκτός από τα οιδήματα στο δέρμα μπορεί να φουσκώσουν η γλώσσα και ο λάρυγγας του ασθενή οπότε κινδυνεύει η ζωή του από ασφυξία και είναι απαραίτητη η άμεση μεταφορά του σε νοσοκομείο.

Αίτια της κνίδωσης

Η αιτιολογία της κνίδωσης δεν είναι ενιαία. Ενοχοποιούνται ανοσολογικοί (αλλεργικοί) ή μη ανοσολογικοί μηχανισμοί. Η πιο δραματική μορφή κνίδωσης, η oξεία αλλεργική κνίδωση, οφείλεται στην κινητοποίηση μιας αλλεργικής αντίδρασης μέσω της ανοσοσφαιρίνης IgE. Η IgE προσκολλάται στα σιτευτικά κύτταρα και τα διεγείρει προς έκκριση ουσιών οι οποίες προκαλούν την αλλεργική αντίδραση (π.χ. ισταμίνη). Οι περισσότεροι από τους ασθενείς με αυτή την αντίδραση, είναι άτομα με ατοπική προδιάθεση (αλλεργικοί). Η ανωτέρω ανοσοσφαιρίνη Εψιλον (ΙgE) μπορεί να εμφανιστεί σε κληρονομικώς προδιατεθειμένα (ατοπικά) άτομα ή να προκληθεί από την επαφή ή είσοδο μιας ξένης ουσίας, με την οποία συνήθως το άτομο δεν είναι εξοικειωμένο (γύρη, οικιακή σκόνη, μύκητες, χημικές ουσίες, φάρμακα, κ.λπ.).

Οξεία αλλεργική κνίδωση

• Αλλεργιογόνα εισπνεόμενα (γύρη, σκόνη σπιτιού, σπόροι μυκήτων, κομμάτια από τρίχωμα ή φτερά ζώων κ.λπ.)
• Δήγματα εντόμων
• Παράγωγα αίματος
• Τροφές (ψάρι, ξηροί καρποί, οστρακοειδή, αυγά, σοκολάτα, γάλα κ.ά.).
• Φάρμακα (πενικιλίνη, ακετυλοσαλικυλικά κ.ά.)
• ιοί, βακτηρίδια, παράσιτα.
• Νοσήματα του θυρεοειδούς.
• Συντηρητικά τροφίμων, ξηρών καρπών, γαρίδων, ψαριών, σνακς, κλπ.

Δυστυχώς, σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων , δεν μπορεί να εντοπισθεί το αίτιο αυτής της μορφής της κνίδωσης, ακόμα και σε ασθενείς πού γίνονται εκτεταμένα αλλεργικά δερματικά Tests.

Χρόνια αλλεργική κνίδωση

Όσον αφορά τη χρόνια κνίδωση, τα αίτια στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εντοπίζονται. Εν τούτοις, οι ανωτέρω αναφερθέντες φυσικοί παράγοντες (τριβή, κρύο, ήλιος κ.λπ.) είναι δυνατόν να αποτελούν το έναυσμα για τη χρόνια κνίδωση και πρέπει να διερευνηθούν προσεκτικά.

Μη αλλεργική κνίδωση

Η μη αλλεργική κνίδωση οφείλεται σε διάφορα αίτια όπως είναι το ψύχος, το ηλιακό φως (και οι δύο αυτές μορφές μπορεί να εμφανιστούν στα μπάνια της καλοκαιρινής περιόδου), η επαφή με μια χημική ουσία ή η συνεχής πίεση στο δέρμα π.χ. από μια τσάντα ή ζώνη κ.ά.

Χολινεργική κνίδωση

Ιδιαίτερη μορφή κνίδωσης είναι η χολινεργική κνίδωση. Αυτή εμφανίζεται μετά από πυρετό ή ζεστό ντους ή νευρικό stress και χαρακτηρίζεται από μικρό πομφό και μεγάλο ερύθημα.

Η κνίδωση τέλος, μπορεί μερικές φορές να αποτελεί μια από τις εκδηλώσεις κάποιου γενικευμένου, συστηματικού νοσήματος (μελαγχρωστική κνίδωση, υπερθυρεοειδισμός, νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.ά.).

Κνίδωση από φυσικά αίτια

Μια μορφή κνίδωσης, είναι η κνίδωση από φυσικά αίτια. Τα φυσικά αίτια που ενοχοποιούνται για την παραπάνω μορφή της κνίδωσης, είναι τα εξής:

• Μηχανικά: από πίεση ή τριβή (Κνιδωτικός Δερμογραφισμός)
• Θερμικά: ζέστη, κρύο (Κνίδωση εκ Ψύχους)
• Ηλιακό φως: (Ηλιακή κνίδωση)
• Νερό (Κνίδωση εξ ύδατος)
• Κνίδωση από φυτά ή ουσίες (π.χ. τσουκνίδα)

Οι διάφορες μορφές της κνίδωσης από φυσικά αίτια εμφανίζονται σε συνδυασμό με την κοινή κνίδωση ή και μεταξύ τους. Αποτελούν το 20% περίπου όλων των μορφών κνίδωσης.

Κνίδωση εκ ψύχους

Πρόκειται για μια μορφή κνίδωσης, είτε οικογενή είτε ιδιοπαθή, στην οποία οι ασθενείς λίγα λεπτά (συνήθως 30 λεπτά) μετά από έκθεση σε κρύο νερό, πάγο, ή κρύο αέρα, εμφανίζουν πομφούς κνίδωσης. Έχουν αναφερθεί σπάνιες μορφές θανάτου από κολύμβηση σε κρύα νερά, μέσω αλλεργικού αναφυλακτικού σόκ και καλό είναι να είναι ενημερωμένοι αυτοί οι ασθενείς. Σε μερικές περιπτώσεις η κνίδωση εκ ψύχους συσχετίζεται με λήψη του μυκητοκτόνου φαρμάκου γκριζεοφουλβίνη, και άλλοτε σχετίζονται με τη νόσο κρυοσφαιριναιμία, άλλοτε δε αποτελούν επιπλοκή υπάρχουσας σύφιλης. Πάντως οι περισσότερες περιπτώσεις είναι αγνώστου αιτιολογίας. Ένα καλό τεστ για την τεκμηρίωση της διάγνωσης είναι η τοποθέτηση πάγου στο αντιβράχιο για λίγα λεπτά και μετά από αφαίρεσή του παρακολουθείται το δέρμα για την εμφάνιση πομφών κνίδωσης για τα επόμενα 10 λεπτά. Το πλέον κατάλληλο φάρμακο για την κνίδωση εκ ψύχους είναι η κυπροεπταδίνη σε δόση 16-32mg την ημέρα σε κατανεμημένες δόσεις (κυκλοφορεί σε δισκία 4mg), και ενίοτε συγχορηγείται και τερβουταλίνη σε δόση 5mg, 3 φορές την ημέρα και θεοφυλλίνη 150mg, 3 φορές την ημέρα επίσης.

Ανεύρεση της αιτίας

Η αναζήτηση του αιτίου της κνίδωσης απαιτεί μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους του γιατρού και αρκετά χρήματα εκ μέρους του ασθενούς. Επειδή η νόσος είναι συνήθως οξεία και αυτοπεριοριζόμενη, στα περισσότερα περιστατικά βοηθά και αρκεί η λήψη ενός καλού ιστορικού και η κλινική εξέταση. Διαφορετική είναι βέβαια η περίπτωση της χρόνιας κνίδωσης που μπορεί να είναι ιδιοπαθής, ενδέχεται όμως να υποκρύπτει (και) μια γενικευμένη πάθηση. Για παράδειγμα άτομα πού ταλαιπωρήθηκαν επί καιρό από αλλεργική κνίδωση, βρέθηκε μετά από έλεγχο αργότερα ότι έπασχαν από αρχικό στάδιο λευχαιμίας ή λεμφώματος Hodgkin ή Non Hodgkin. Γι αυτό καλό είναι σε μια επιμένουσα περίπτωση ασθενούς με αλλεργική κνίδωση πού αποτυγχάνει να την αντιμετωπίσει ο δερματολόγος, καλό είναι ο ασθενής να παραπέμπεται σε κάποιο ειδικό παθολόγο ή αιματολόγο, ώστε να διερευνηθεί με εξετάσεις αίματος και μαγνητική τομογραφία θώρακος και κοιλίας, μήπως τυχόν ανευρεθούν ύποπτα ευρήματα λεμφώματος. Εφόσον ανευρεθεί το υπεύθυνο αίτιο, η ριζικότερη θεραπεία συνίσταται όπως είναι φυσικό, στην απομάκρυνσή του.

Διάγνωση

Η διάγνωση της κνίδωσης, τόσο της oξείας όσο και της χρόνιας, τίθεται με τη βοήθεια της κλινικής εικόνας και του ιστορικού. Η εμφάνιση των πομφών είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική, όπως επίσης και η συζήτηση με τον ασθενή, από την οποία εύκoλα προκύπτει ο παροδικός, φευγαλέoς και υποτροπιάζων χαρακτήρας των βλαβών. Εάν από το ιστορικό του ασθενούς προκύπτει υποψία για μια από τις μορφές της κνίδωσης από φυσικό αίτιο, η δοκιμασία πρόκλησης συνήθως θέτει τη σωστή διάγνωση. Όταν δεν προκύπτει κάποια σαφής αιτία από το ιστορικό του ασθενούς, συνιστάται η διενέργεια εξετάσεων αίματος για αποκλεισμό συστηματικής νόσου:.

Εξετάσεις για τη διερεύνηση της χρόνιας κνίδωσης

Γίνεται γενική αίματος (ελέγχουμε τα ηωσινόφιλα κύτταρα, πού συχνά είναι αυξημένα πάνω από 5%) και γενική εξέταση ούρων, έλεγχος της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών (ΤΚΕ), ουρία, κρεατινίνη, γλυκόζη, CRP, RF, ANA. Στην κνίδωση εκ ψύχους γίνονται συνήθως διαφορετικές εξετάσεις και αντιπυρηνικά αντισώματα αλλά σπάνια αποφαίνονται χρήσιμα στη διάγνωση. Εχουν, τέλος, αναφερθεί περιπτώσεις ενός πρόδρομου συνδρόμου Ηπατίτιδας Β πού εκδηλώνεται με κνίδωση και καλό είναι να γίνονται ηπατικά τεστ. Σπάνια, οι παθήσεις του θυρεοειδούς, ιδίως ο υπερθυρεοειδισμός, εκδηλώνονται και με κνίδωση και καλό είναι να γίνονται και οι κατάλληλες εξετάσεις. Τέλος, τα τελευταία χρόνια καλό είναι οι ασθενείς να ελέγχονται για αντισώματα AIDS (ΗIV Test) νόσος κατ εξοχήν διαταραχής του ανοσοποιητικού συστήματος.

Θεραπεία

Η μόνιμη θεραπεία της Κνίδωσης όπου δεν έχει βρεθεί το αίτιο, με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα είναι ανέφικτη. Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών πού αυτοϊώνται κάποτε αυτόματα. Καμία μέθοδος της κλασσικής ιατρικής, αλλά και καμία μέθοδος εναλλακτικών μορφών ιατρικής, όπως είναι η ομοιοπαθητική ή ο βελονισμός, δεν απέδειξε τεκμηριωμένα ότι μπορεί μόνιμα να θεραπεύσει την κνίδωση. Η σημερινή θεραπεία της κλασσικής ιατρικής για την κνίδωση είναι καθαρά συμπτωματική. Πρακτικά όμως, εφ' όσον προκύψει η ύπαρξη κάποιου εκλυτικού παράγοντα κνίδωσης από το ιστορικό του ασθενούς, συνιστάται η αποφυγή του (π.χ. σοκολάτα, γαριδάκια, ξηροί καρποί, στρές, αλκοόλ, συντηρητικά, κλπ.). Ιδιαίτερα, συνιστάται η αποφυγή των παραγόντων εκείνων που προκαλούν κνίδωση από φυσικά αίτια, έτσι:

• Δερμογραφισμός: Αποφυγή τριβής, πίεσης, ξεσμού, στενών ρούχων.
• Κνίδωση εκ ψύχους: Αποφυγή κρύου λουτρού, εισόδου σε κρύα θάλασσα, παραμονής σε κρύο περιβάλλον, επαφής με παγωμένα αντικείμενα.
• Ηλιακή κνίδωση: Αποφυγή του ήλιου χωρίς αντιηλιακό κ.λπ.
• Χημική κνίδωση: Συνιστάται η αποφυγή των φαρμάκων (κυρίως ασπιρίνης), συντηρητικών και χρωστικών των τροφίμων και η αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων, εφ' όσον αποδεδειγμένα θεωρούνται υπεύθυνα. Πολλά χημικά πρόσθετα τροφίμων, ακόμα και εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (φέρονται με κωδικούς π.χ. Ε140, Ε420 κλπ) μολονότι έχουν ελεγχθεί για τοξικότητα, ποτέ δεν είσαι σίγουρος ότι σε ορισμένα άτομα θα προκαλέσουν αλλεργική κνίδωση. Εφόσον από το ιστορικό δεν προκύψει κάποιο προφανές αίτιο, οι εκτεταμένες και εξαντλητικές εργαστηριακές εξετάσεις δεν είναι απαραίτητες. Οι ασθενείς που εμφανίζουν κνίδωση καλό είναι να χρησιμοποιούν Latex γάντια όταν έρχονται σε επαφή με χημικές ουσίες όπως είναι τα απορρυπαντικά, κλπ.

Φαρμακευτική αγωγή

Από την πλευρά των φαρμάκων, σήμερα, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται τα αντιαλλεργικά αντιισταμινικά φάρμακα και κυρίως εκείνα της νεώτερης γενιάς (Λορατιδίνη, Δεσλορατιδίνη). Η δράση τους στηρίζεται στην εξουδετέρωση των υποδοχέων Η1, που βρίσκονται στην επιφάνεια των ενδοθηλιακών κυπάρων των αγγείων. Τo αποτέλεσμα είναι η παρεμπόδιση της ισταμινικής δράσης, εξυπηρετώντας και το σκοπό της αγωγής, που είναι η υποχώρηση του κνησμού, του πόνου, καθώς και του αριθμού, του μεγέθους και της διάρκειας των πομφών. Συνεπώς τα αντιισταμινικά δεν δρουν αιτιολογικά αλλά συμπτωματικά. Και συνεπώς δεν θεραπεύουν μόνιμα το πρόβλημα. Δεδομένου ότι η ανταπόκριση κάθε ασθενούς σε καθένα από τα αντιισταμινικά είναι διαφορετική, είναι πιθανό να είναι απαραίτητη η αντικατάσταση ενός με κάποιο άλλo ή και ο συνδυασμός δύο αντιισταμινικών, ή δοσολογία μεγαλύτερη από αυτή που συνιστά η φαρμακευτική εταιρεία. Από πλευράς φαρμάκων, τα πιο αποτελεσματικά είναι τα παλιά αντιισταμινικά όπως για παράδειγμα η υδροξυζίνη σε δόση 12,5-25 mg (μισό έως ένα δισκίο) δύο έως 3 φορές την ημέρα ή εφάπαξ 50 mg το βράδυ από την κατάκλιση, η Κετιριζίνη 10 mg ημερησίως, η κυπροεπταδίνη 4mg 3-4 φορές ημερησίως κ.ά. Θα πρέπει να τονιστεί ότι μερικά από τα νεότερα αντιισταμινικά με μικροτερη κατευναστική δράση, απαιτούν προσοχή. Σαν παράδειγμα, η ταυτόχρονη χορήγηση τερφεναδίνης ή αστεμιζόλης μαζί με ερυθρομυκίνη ή διάφορες αζόλες (λ.χ. κετοκοναζόλη), μπορεί να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες ενίοτε πολύ σοβαρές.

Νεότερα φάρμακα

Η νεώτερη σχετικά ουσία Λοραταδίνη και η σετιριζίνη δεν εμφανίζει τέτοιου είδους αλληλεπιδράσεις και χρησιμοποιείται πιο πολύ την εποχή 1995-2000. Από τα νεώτερα αντιισταμινικά, η πλέον σύγχρονη δραστική ουσία που κυκλοφόρησε το 2000 ταυτόχρονα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, είναι η μιζολαστίνη. Η Μιζολαστίνη (Mizolastine) αποτελεί έναν πολύ ισχυρό και εκλεκτικό ανταγωνιστή των Η1 υποδοχέων της ισταμίνης και εμφανίζει την υψηλότερη χημική συγγένεια με αυτούς. Εμφανίζει επίσης τη μοναδική ιδιότητα αναστολής της 5-λιποξυγενάσης και έτσι αποκτά ιδιότητες αντιλευκοτριενικές, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στην αντιμετώπιση της αλλεργικής φλεγμονής. Η αποτελεσματικότητα της μιζολαστίνης εμφανίζεται ιδιαίτερα υψηλή στην αντιμετώπιση της κνίδωσης, ακόμη και στις φυσικές κνιδώσεις, χωρίς κατασταλτική ή αντιχολινεργική δράση, και χωρίς εμφάνιση αθροιστικών φαινομένων. Ένα καλό αντιϊσταμινικό νέας γενιάς είναι η λεβοσετριζίνη που δεν προκαλεί υπνηλία. Εάν κριθεί απαραίτητο και εφόσον κάποια καταστολή είναι επιθυμητή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φαρμακευτική αγωγή κάποιο αντιισταμινικό πρώτης γενεάς. Σε περιπτώσεις χρόνιας κνίδωσης ανθιστάμενης στη θεραπεία με Η1 αντιισταμινικά, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ο συνδυασμός Η1 και Η2 αντιισταμινικών. Στα H2 αντιϊσταμινικά ανήκει η Ρανιτιδίνη φάρμακο για το έλκος δωδεκαδακτύλου και τη γαστρίτιδα. (Χαράλαμπος Γκούβας, 2007)

Τοπική θεραπεία (στο δέρμα)

Η τοπική θεραπεία με διάφορες λ.χ. αλοιφές κορτικοειδών, παρέχει ποικίλα αποτελέσματα αλλά δεν τυγχάνει ευρείας εφαρμογής. Οι περισσότερες αλοιφές που περιέχουν αντιϊσταμινικά, οι οποίες επιπλέον ενδέχεται να προκαλέσουν φαινόμενα φωτοευαισθησίας. Πιο αποτελεσματικές είναι οι διάφορες αντικνησμώδεις αλοιφές που περιέχουν κάμφορα, μινθόλη, φαινόλη κλπ. Μπορούμε να παραγγείλουμε στο φαρμακείο μια λοσιόν με 0.5% camphor, 0.5% menthol, και 0.5% Phenol και η οποία θα επαλείφεται στις βλάβες.

Άλλες θεραπείες

Στις χρόνιες μορφές κνίδωσης δοκιμάζονται και πάλι οι παραπάνω αντιισταμινικές ουσίες, πολλές φορές σε εναλλάξ χορήγηση. Στις επίμονες και ανθεκτικές περιπτώσεις μπορεί να δοκιμαστούν: 1) Η λεγόμενη δίαιτα αποκλεισμού κατά την οποία αποφεύγονται για 3 περίπου μήνες τα προϊόντα γάλακτος, τα οινοπνευματώδη, τα μανιτάρια, τα οστρακοειδή, η σοκολάτα, οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, οι χυμοί τομάτας σε κονσέρβα και τα καπνιστά κρέατα, και 2) Η αποφυγή σαλικυλικών ουσιών όχι μόνο της ασπιρίνης αλλά και άλλων σαλικυλικών αλάτων που περιλαμβάνονται σε διάφορους φαρμακευτικούς συνδυασμούς ή τρόφιμα. Τέλος, έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία διάφορα φάρμακα άλλων κατηγοριών όπως ο αναστολέας των διαύλων ασβεστίου, νιφεδιπίνη, το αντικαταθλιπτικό δοξεπίνη και ο διεγέρτης των αδρενεργικών υποδοχέων τερβουταλίνη. (Χαράλαμπος Γκούβας, 2008).

Χρήση κορτιζόνης

Τα συστηματικά κορτικοστεροειδή δεν συνιστώνται στην αντιμετώπιση της κνίδωσης, παρά μόνο σε μεμονωμένες περιπτώσεις και για βραχύ χρονικό διάστημα. Η κορτιζόνη και τα παράγωγα (πρεδνιζόνη) δεν είναι φάρμακα εκλογής στην κνίδωση, μπορεί όμως να χορηγηθούν σε επιλεγμένες περιπτώσεις εάν και έχουν αστοχήσει τα προηγούμενα φάρμακα και εφόσον δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χορήγησή τους. Δρουν τόσο στην οξεία όσο και τη χρόνια κνίδωση, η διακοπή τους όμως ακολουθείται αρκετά συχνά από υποτροπή του εξανθήματος. Σε αυτές τις δύσκολες και ανθεκτικές περιπτώσεις, κρίνεται συνεπώς ενδεδειγμένη η παρέμβαση δερματολόγου ή αλλεργιολόγου γιατρού. Πιθανόν ο ασθενής να χρειασθεί να υποβληθεί σε δερματολογικά αλλεργικά τεστ με σκοπό την ανεύρεση του υπεύθυνου αλλεργιογόνου και στη συνέχεια να γίνει θεραπεία απευαισθητοποίησης.

Πρόγνωση

Η κνίδωση διαρκεί συνήθως από λίγες μέρες έως 6 εβδομάδες. Το 50% των ασθενών πού η κνίδωσή τους διαρκεί πάνω από 6 εβδομάδες θα την έχουν για πολλά χρόνια, εφόσον όμως είναι καλά ενημερωμένοι δεν αποτελεί επικίνδυνη πάθηση.

Βιβλιογραφία

Άλλες πηγές

• Φερτάκης Αριστομένης: Urticaria: Περιοδικό «TΟ ΙΑΤΡΕΙΟ» , Σεπτέμβριος 1998 / τεύχος 9, σελ. 22. και Περιοδικό «ΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ» / Μάρτιος 1998 / Τεύχος 3 / Σελ. 14: από τον Δρ.Αριστομένη Φερτάκη, Καθηγητή Παθοφυσιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών.
• Kanwar AJ: Approach to the patient with chronic Urticaria. Hosp. Pract. 1996 Mar. 15, 31 : 175, 183, 187.
• Greaves MW: Chronic Urticaria. New England Journal of Medicine 1995; 332:1767
• Fox RW: Uptade on Urticaria and Angioedema: A clinical spectrum.. Allergy Proc. 1995;16:289
• Ιωαννίδης Δημήτριος, Καθηγητής Δερματολογίας Α.Π.Θ., «Αλλεργικές Δερματοπάθειες – Κνίδωση», Ιούνιος 2022