Πρότυπο:Συνοπτική πολιτική και κανόνες της Βικιπαίδειας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
  Συνοπτική πολιτική και κανόνες 
Εγκυκλοπαιδικότητα

Στη Βικιπαίδεια δεν χωρούν τα πάντα. Πολλά πρόσωπα, γεγονότα κ.λ.π. δεν μπορούν να είναι μέρος της εγκυκλοπαίδειας, ως μη άξια αναφοράς. Η αναφορά από έγκριτες πηγές, οι βραβεύσεις και διακρίσεις, καθώς και η διαχρονικότητα των αναφορών παίζουν ρόλο στο τι έχει θέση στην εγκυκλοπαίδεια. Για κάποιες κατηγορίες λημμάτων έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένα κριτήρια εγκυκλοπαιδικότητας.

Χρήση αξιόπιστων πηγών

Στη Βικιπαίδεια η συγγραφή του περιεχομένου γίνεται βάσει δημοσιευμένων, έγκριτων και κατά κύριο λόγο δευτερογενών & ανεξάρτητων πηγών. Κάθε συντάκτης μπορεί να συνεισφέρει ανώνυμα και επί ίσοις όροις με όλους και δεν μπορεί να επιβάλλεται ατεκμηρίωτα μια άποψη ή θέση με την επίκληση ειδικότητας επί του θέματος. Ατεκμηρίωτα μέρη ενός λήμματος μπορούν να αφαιρούνται από τον καθένα, αν το περιεχόμενο δεν συνοδεύεται από εμβόλιμη τεκμηρίωση.

Επαληθευσιμότητα

Στη Βικιπαίδεια τα θέματα παρουσιάζονται σε πλαίσιο που τεκμηριώνεται από αξιόπιστες πηγές, όχι ως αληθή, καθώς η αλήθεια είναι πολλές φορές αμφιλεγόμενη σε προσωπικό, φιλοσοφικό, θρησκευτικό, επιστημονικό κλπ επίπεδο. Το Big Bang είναι η επικρατούσα επιστημονική θεωρία για την προέλευση του κόσμου, όχι η προέλευση του κόσμου. Ένα βιβλικό πρόσωπο δεν παρουσιάζεται ως το πρόσωπο που αναστήθηκε αλλά ως αυτό που σύμφωνα με τον Χριστιανισμό, ή την Καινή Διαθήκη, αναστήθηκε.

Ουδέτερη οπτική γωνία

Η πολιτική για την ουδέτερη οπτική γωνία στη Βικιπαίδεια απαιτεί τα θέματα να αντιμετωπίζονται λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις κρατούσες απόψεις, χωρίς να λαμβάνεται θέση υπέρ ή κατά κάποιας από αυτές, αλλά αναλόγως της βαρύτητάς τους (βάσει των πηγών) να αποδίδεται δίκαια και ισορροπημένα το περιεχόμενο. Ταυτόχρονα το ύφος γραφής οφείλει να είναι αχρωμάτιστο και χωρίς σχολιασμούς, σε αντίθεση πχ με αυτό που συναντάται στον δημοσιογραφικό λόγο. Ένα παράδειγμα αντιμετώπισης λημμάτων υπό ουδέτερη οπτική γωνία είναι πως τα ιστορικά θέματα δεν πρέπει να παρουσιάζονται εθνοκεντρικά.

Όχι πρωτότυπη έρευνα

Ο τρίτος πυλώνας που καθορίζει το περιεχόμενο των λημμάτων, μαζί με την επαληθευσιμότητα και την ουδέτερη οπτική γωνία, είναι η μη αποδοχή πρωτότυπης έρευνας. Οτιδήποτε δεν αναφέρεται ρητά σε έγκριτη δημοσίευση (αξιόπιστη πηγή), αλλά εξάγεται ως συμπέρασμα ή αποτέλεσμα μαθηματικών ή λογικών πράξεων, ακόμα και πολύ απλών, από τον συντάκτη, δεν έχει θέση στη Βικιπαίδεια. Ομοίως δεν έχουν θέση ως καταξιωμένη γνώση, δημοσιευμένες καινοφανείς θεωρίες που δεν έχουν γίνει ακόμη αποδεκτές από την επιστημονική κοινότητα.

Προστασία δικαιωμάτων

Η άδεια χρήσης του περιεχομένου της Βικιπαίδειας είναι η CC BY-SA (αν δεν αναγράφεται διαφορετικά), σύμφωνα με την οποία μπορεί να γίνεται ελεύθερη χρήση του υλικού αυτού, ακόμη και εμπορική, αρκεί να γίνεται μνεία των δημιουργών του. Το περιεχόμενο αυτό μπορεί να παραλλάσσεται και να αναμειγνύεται, χωρίς όμως να μπορεί να τεθεί το παράγωγο έργο σε διαφορετική άδεια χρήσης που να αξιώνει περισσότερα ή λιγότερα δικαιώματα σε αυτό.


Στη Βικιπαίδεια δεν επιτρέπεται η ακριβής αντιγραφή περιεχομένου πηγών με πνευματικά δικαιώματα πιο περιορισμένα από το CC BY-SA. Απαγορεύεται και η αντιγραφή της δομής (άρθρωσης) στην οποία αναπτύσσεται ο λόγος σε μια τέτοια πηγή. Δεν αρκεί να αλλάζει κανείς τις λέξεις με συνώνυμες αλλά πρέπει να αφομοιώνει τη γνώση και να την επανασυνθέτει με δικό του, διαφορετικό λόγο, στα λήμματα, ώστε να προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα της πηγής.


Ομοίως προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα εικόνων, βίντεο και ήχων ενώ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ίδια ή παράγωγα έργα στη Βικιπαίδεια χωρίς άδεια, για ως και 70 έτη από τον θάνατο του δημιουργού τους.


Δεν επιτρέπεται να αναρτάται στη Βικιπαίδεια, ως ελεύθερο περιεχόμενο, πολυμεσικό υλικό από κτίρια, αγάλματα, έργα τέχνης κλπ που βρίσκονται εκτεθειμένα σε δημόσιο χώρο στην Ελλάδα, καθώς οι νόμοι της δεν επιτρέπουν την ελευθερία πανοράματος, προστατεύοντας τον δημιουργό ακόμα και για έργα του που εκτίθενται σε δημόσιους χώρους.


Τα μνημεία στην Ελλάδα πριν από το έτος 1830 εντάσσονται στον αρχαιολογικό νόμο στον οποίο αναφέρεται ρητά η ισχύς του και για την διάδοση απεικονίσεων μνημείων στο κοινό μέσω διαδικτύου. Η δημοσίευση φωτογραφιών και πολυμεσικού υλικού μνημείων στο διαδίκτυο υπόκειται σε τέλη που πρέπει καταβάλλονται σύμφωνα με άδεια που λαμβάνεται για τον σκοπό αυτό, η οποία διαρκεί από ένα ως και πέντε χρόνια. Ο τελευταίος όρος είναι ασύμβατος με τις ελεύθερες άδειες χρήσης της Wikipedia και των Wikimedia Commons.

Κανόνες αλληλεπίδρασης

Στη Βικιπαίδεια εμφανίζονται συχνά θέματα τα οποία είναι αμφιλεγόμενα ως προς το περιεχόμενο. Η πολιτική στη Βικιπαίδεια ορίζει κανόνες ευγενείας που οφείλουν να ακολουθούν οι συντάκτες όταν οι απόψεις τους διίστανται. Υπάρχουν κανόνες απεμπλοκής από αδιέξοδα και υποχρέωση ανταλλαγής επιχειρηματολογίας με βάση το αντικείμενο και όχι επί προσωπικού. Επίσης οφείλει κανείς, καταρχήν, να λειτουργεί με καλή πίστη ως προς τις προθέσεις των υπολοίπων συντακτών.

Συναίνεση

  • Κάθε επεξεργασία που παραμένει σε μια σελίδα σε βάθος χρόνου και δεν αμφισβητείται σε σελίδα συζήτησης, θεωρείται πως έχει τη συναίνεση των υπολοίπων συντακτών.
  • Κάθε νέα επεξεργασία που αναιρείται τεκμηριωμένα στην προηγούμενη σταθερή έκδοση μιας σελίδας, δεν έχει συναίνεση.
  • Η συναίνεση πρέπει να επιτυγχάνεται μέσω συζήτησης, όταν δεν προκύπτει κατά τη φυσική αλληλουχία των επεξεργασιών μιας σελίδας.
  • Η συναίνεση επιτυγχάνεται όταν όλοι έχουν συμφωνήσει σε κοινά αποδεκτή λύση για ένα πρόβλημα, παρόλο που η λύση μπορεί να αφήνει δυσαρέσκεια σε μερικούς συντάκτες. Στη Βικιπαίδεια λαμβάνονται κατά καιρούς αποφάσεις και πλειοψηφικά, δηλαδή χωρίς συναίνεση, όταν δημιουργείται πρόβλημα που η συναίνεση δεν μπορεί να επιτευχθεί ή όταν γίνονται ψηφοφορίες για απόδοση ή αφαίρεση δικαιωμάτων σε χρήστες.