Κολιμά (ποταμός)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κολιμά
ΕκβολέςΑνατολική Σιβηριανή Θάλασσα
ΧώραΡωσία, Ρωσική Αυτοκρατορία και Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Μήκος2.129 χλμ
Μέση εκροή3.800 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
ΠαραπόταμοιPopovka River, Yasachnaya, Zyryanka, Ozhogina River, Sededema River, Bakhapcha, Buyunda, Balygychan, Sugoy, Korkodon, Beryozovka River, Anyuy River, Omolon, Ayan-Yuryakh, Kulu, Kamenka, Taskan, Seymchan, Debin, Ankudinka, Bol'shoy Tyllakh, Bol'shoy Khatynnakh, Detrin, Irelyakh-Siene, Krestovka, Necha, Obo, Orotukan, Panteleikha River, Slezovka, Syapyakine, Tenke, Shamanikha, Ukhamyt, Elgen, Zapyataya, Utinaya, Kongo και Kyuel-Sien
Χάρτης
Γέφυρα στον ποταμό Κολιμά
Κολιμά (ποταμός) is located in Ρωσία
Κολιμά (ποταμός)
Θέση στον χάρτη της Ρωσίας

Ο Κολιμά[Σημ 1], (Ρωσικά:Колыма́, προφορά ΔΦΑ: [kəlɨˈma]) είναι ποταμός της βορειοανατολικής Σιβηρίας, στην Περιφέρεια Μαγκαντάν και στη Γιακουτία της Ρωσίας. Έχει μήκος 2.129 χλμ. και έκταση λεκάνης 643.120 τετραγωνικά χλμ. Είναι ο έκτος μεγαλύτερος ποταμός της Ρωσίας.

Η διαδρομή του Κολιμά στη Σιβηρία

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κολιμά πηγάζει βόρεια των ακτών της Οχοτσκικής θάλασσας, σχηματίζεται από τη συμβολή των ποταμών Αγιάν-Γιουριάκ και Κούλου, περιρρέει το ανατολικό άκρο της οροσειράς Τσέρσκι και χύνεται στην Ανατολική Σιβηρική θάλασσα[1], στη δυτική πλευρά του κόλπου[Σημ 2]της Κολιμά, σχηματίζοντας ένα πολύ μεγάλο Δέλτα, μήκους 100 χλμ. γεμάτο από νησιά (Μιχάλκινο, Σουκάρνιι, Ναζαρόφσκι, Στορμοβόι, Πιατ Παλτσέβ κ.ά.).

Κύριοι παραπόταμοι του Κολιμά είναι οι Ντετρίν ,Μποχάπτσα, Μπουγιούντα, Τασκάν, Σουγκόν, Κορκοντόν, Ζυριάνκα, Μεγάλος και Μικρός Ανιούι κ.ά. Στις όχθες του απλώνεται τούνδρα[1] και Τάιγκα. Η τροφοδοσία του γίνεται από τα χιόνια (47%), τη βροχή (42%) και υπόγεια (11%)[2]. Ελευθερώνεται από τους πάγους στο άνω ρου του κατά το τέλος Μαΐου και στο κάτω ρου στο πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου. Παγώνει στα μέσα Οκτωβρίου και λιγότερο συχνά στα τέλη Σεπτεμβρίου. Είναι πλωτός για 3-3,5 μήνες σε μήκος 2.000 χλμ., αρχίζοντας από το σημείο που δέχεται τον παραπόταμο Μποχάπτσα ως τις εκβολές του. Το καλοκαίρι, η στάθμη των υδάτων του Κολιμά πέφτει και μόνο κατά τη διάρκεια της εποχής των βροχών υπάρχει άνοδος των υδάτων και σχηματισμός σύντομων πλημμυρών. Η θερμοκρασία του νερού στο ποτάμι είναι χαμηλή -10 έως -15° C, και μόνο στα τέλη Ιουλίου-αρχές Αυγούστου φθάνει τους 20-22°C. Η ετήσια ροή στην εκβολή του είναι 123 κ.χλμ. (3900 m³/s)[3].Στις όχθες του βρίσκονται οι πόλεις Τσέρσκι, Οροτουκάν, Σεϊμτσάν, Ζυριάνκα κ.ά.[1]

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν είναι ξεκάθαρη η ετυμολογική προέλευση του ονόματος του Κολιμά. Το πιθανότερο είναι να σχετίζεται με τη λέξη ψυχρός των Τσούκτσι και των Κοριάκων[2], τοπικών πληθυσμών που μιλούσαν συγγενικές μεταξύ τους Παλαιοσιβηρικές γλώσσες.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1640 ο Ρώσος εξερευνητής Ντιμίτρι Ζυρυάν πέρασε τον ποταμό της Γιακουτίας Ιντιγκίρ και το 1641 προχώρησε ακόμη πιο ανατολικά πέρα από τον ποταμό Αλάζιε σε εξερεύνηση προς ανατολάς νέων περιοχών. Εδώ έμαθε για τον ποταμό Κολιμά και ήρθε σε πρώτη επαφή με τον λαό των Τσούκτσι. Τον χειμώνα του 1641-42 ο Μιχαήλ Σταντούχιν, συνοδευόμενος από τον Σεμιόν Ντισνιόφ, έφτασε στον Ιντιγκίρ. Πέρασαν τον επόμενο χειμώνα εκεί, κατασκεύασαν βάρκες και έπλευσαν τον Ιντιγκίρ και ανατολικά τον Αλάζιε, όπου συναντήθηκαν με τον Ζυριάν και μαζί έπλευσαν τον Κολιμά το καλοκαίρι του 1643. Ο Ντισνιόφ, το 1648, ξεκινώντας από τις εκβολές του Κολιμά έπλευσε τον Αρκτικό ωκεανό και έφτασε στις εκβολές του ποταμού Ανάντιρ[Σημ 3]. Από το Δέλτα του Κολιμά επανειλημμένα πραγματοποιήθηκαν αποστολές θαλάσσης και ξηράς για να ανακαλύψουν και να καταγράψουν τις ακτές και τα γύρω νησιά.

Το 1741 ο Ρώσος εξερευνητής και θαλασσοπόρος Ντμίτρι Λάπτε χαρτογράφησε τις ακτές της Σιβηρίας από τον ποταμό Λένα μέχρι τον Κολιμά και όλο το κομμάτι της Σιβηρίας βόρεια της Οχοτσκικής θάλασσας.

Το 1892-94 ο βαρόνος Έντουαρντ φον Τολλ διενήργησε γεωλογικές έρευνες στη λεκάνη του Κολιμά (μεταξύ άλλων ποταμών της Σιβηρίας) για λογαριασμό της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Κατά τη διάρκεια ενός έτους και δύο ημερών η αποστολή κάλυψε 25.000 χιλιόμετρα εκ των οποίων τα 4.200 χιλιόμετρα ήταν εν πλω, πραγματοποιώντας γεωδαιτικές έρευνες καθ' οδόν.

Η λεκάνη του ποταμού είναι πλούσια σε κοιτάσματα χρυσού, η εκμετάλλευση των οποίων έγινε εφικτή, παρά τις αντίξοες κλιματικές συνθήκες, τη σταλινική εποχή, με την εγκατάσταση στην περιοχή ενός μεγάλου αριθμού στρατοπέδων εργασίας(Γκουλάγκ), στα οποία πέθαναν περισσότερα από ένα εκατομμύριο εξόριστοι μεταξύ του 1932 και του 1954[4]. Γλαφυρή περιγραφή της ζωής στα γκούλαγκ αυτά έδωσε ο συγγραφέας και για 17 χρόνια εξόριστος Βαρλαάμ Σαλάμοφ στο έργο του Ιστορίες από την Κολιμά. Μετά το κλείσιμο των στρατοπέδων, οι κρατικές επιχορηγήσεις και οι τοπικές βιομηχανίες μειώθηκαν σχεδόν στο ελάχιστο. Πολλοί άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν, όσοι παραμένουν στην περιοχή ζουν από την αλιεία και το κυνήγι.

Τον Φεβρουάριο του 2012, ανακοινώθηκε ότι οι επιστήμονες κατάφεραν να καλλιεργήσουν σπόρους ηλικίας 30.000 ετών του φυτού Silene stenophylla, οι οποίοι είχαν θαφτεί από σκίουρους κοντά στις όχθες του ποταμού Κολιμά και διατηρήθηκαν στο μόνιμα παγωμένο έδαφος.[5]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα νερά του Κολιμά ζουν 33 είδη ιχθύων. Διαδεδομένη είναι η αλιεία λευκόσαρκων ιχθύων (όπως ο κορέγονος) και κάποιων ειδών σολομοειδών[2].

Υπάρχει υδροηλεκτρική μονάδα στο Σινεγκόριε στο άνω μέρος του ποταμού, περίπου 280 χλμ. βορειοδυτικά της περιφερειακής πρωτεύουσας Μαγκαντάν. Το έργο ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 στην αριστερή όχθη του Κολιμά κοντά στη συμβολή του με τον Μποχάπτσα. Ο σταθμός παρέχει το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας στην περιφέρεια Μαγκαντάν[2]. Το φράγμα στον Κολιμά είναι ένα πήλινο φράγμα με ύψος περίπου 150 πόδια. Οι σωλήνες κυκλοφορίας αέρα μεταφέρουν ψυχρό χειμερινό αέρα στον πυρήνα του φράγματος όπου η παγωμένη γη σταθεροποιεί τη δομή. Σύμφωνα με δήλωση των αρχών είναι το μεγαλύτερο φράγμα που κατασκευάστηκε ποτέ σε μόνιμα παγωμένο έδαφος. Ένα νέο εργοστάσιο υδροηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται υπό κατασκευή στην δεξιά όχθη του ποταμού.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. παλαιότερη ελληνική γραφή: Κολυμά
  2. Ο κόλπος έχει πλάτος πάνω από 300 χλμ. και η ακτογραμμή του είναι γεμάτη λίμνες και βάλτους. Τα ύδατα του κόλπου είναι παγωμένα για πάνω από 9 μήνες το χρόνο. Διοικητικά, το δυτικό τμήμα του κόλπου ανήκει στην Γιακουτία και το ανατολική στην Τσουκότκα, αμφότερα Ομοσπονδιακά Υποκείμενα της Ρωσίας
  3. Ο Ντισνιόφ ήταν στην ουσία ο πρώτος που διέσχισε τον Βερίγγειο πορθμό που χωρίζει Αμερική και Ασία, ο άθλος του όμως ξεχάστηκε και το πέρασμα πήρε το όνομά του από τον Δανό Βίτους Μπέρινγκ που τον διέσχισε στα 1725-1730

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Κολύμα». Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 15. Αθήνα: Εκδ. οίκος Χάρη Πάτση. σελ. 827. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «The River Kolyma». Russian geography. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2018. 
  3. «Колыма». Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2018. 
  4. «Kolyma River». Encyclopaedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2018. 
  5. «Μετά από 30.000 χρόνια παγωμένο λουλούδι αποκτά ξανά ζωή». Ναυτεμπορική. 21 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2018. [νεκρός σύνδεσμος]