Χοσέ Ναζάτσι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χοσέ Ναζάτσι
Προσωπικές πληροφορίες
Πλήρες όνομαΧοσέ Ναζάτσι Γιάρζα
Ημερ. γέννησης24 Μαΐου 1901
Τόπος γέννησηςΜοντεβιδέο, Ουρουγουάη
Ημερ. θανάτου17 Ιουνίου 1968 (67 ετών)
Τόπος θανάτουΜοντεβιδέο, Ουρουγουάη
Ύψος1,82 μ.
ΘέσηΑμυντικός
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1916–1920Λίτο150(6)
1921–1922Ρόναλντ Μουρ38(3)
1922–1933Μπέλα Βίστα333(17)
1933–1937Νασιονάλ220(10)
Σύνολο641(36)
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1923–1936Ουρουγουάη41(0)
Προπονητική καριέρα
ΠερίοδοςΟμάδα
1941Μπέλα Βίστα
1944–1945Ουρουγουάη
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Ο Χοσέ Ναζάτσι Γιάρζα (ισπανικά: José Nasazzi Yarza, 24 Μαΐου 1901 – 17 Ιουνίου 1968) ήταν Ουρουγουανός ποδοσφαιριστής που αγωνιζόταν ως αμυντικός. Ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της γενιάς του και από τους καλύτερους αμυντικούς όλων των εποχών,[1][2][3] ήταν αρχηγός της εθνικής του ομάδας που κατέκτησε το εναρκτήριο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1930 και ο μόνος αμυντικός που κέρδισε τον τίτλο του καλύτερου παίκτη της διοργάνωσης.[4]

Η σταδιοδρομία του σε συλλόγους άρχισε και στο μεγαλύτερο μέρος της προχώρησε σε μικρές ομάδες ξεκινώντας από την τρίτη κατηγορία, ενώ μετά το 1933 αγωνίστηκε με τη Νασιονάλ κατακτώντας τίτλους. Κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 και του 1928, ήδη αρχηγός της ομάδας με την εθνικής Ουρουγουάης από την πρώτη διοργάνωση, την πρώτη μεγάλη ομάδα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου και από τις καλύτερες όλων των εποχών, καθώς και στο Πρωτάθλημα της Νότιας Αμερικής τέσσερις φορές.[5][6][7] Προσωποποίησε τον Ουρουγουανό ποδοσφαιριστή όσο κανένας άλλος αποτελώντας διαχρονικά το σύμβολο της νίκης για την ομάδα.[8]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην περιοχή Πενιαρόλ του Μοντεβιδέο με γονείς έναν Ιταλό μετανάστη από μικρή πόλη το Εσίνο Λάριο, κοντά στο Μιλάνο και μητέρα από τη Χώρα των Βάσκων της Ισπανίας. Ο θάνατος του πατέρα του όταν ο μικρός ήταν επτά ετών οδήγησε την οικογένεια να αλλάξει κατοικία στη Μπέλα Βίστα.[5][9] Οι γονείς του του έδωσαν το παρατσούκλι El Terrible, όταν ήταν ακόμη παιδί και είχε λαμπερά, προεξέχοντα μάτια και τη δύναμη ενός μικρού ταύρου. Μεγάλωσε ως εξαιρετικός αθλητής, με ύψος έως 1,82 μέτρα και βάρος 85 κιλά, ιδιαίτερα σωματώδης για την εποχή.[10] Μέχρι το 1924 εργάστηκε ως εργάτης πέτρας και μαρμάρου εγκαταλείποντας νωρίς το σχολείο, δραστηριότητα που σφυρηλάτησε τον χαρακτήρα του.[8]

Ξεκίνησε την καριέρα του για έξι χρόνια στην εφηβεία του στο Μίνας, όπου αγωνίστηκε με μια μικρή ερασιτεχνική ομάδα, στην οποία βρέθηκε με άλλους παίκτες που αργότερα θα θριάμβευαν στην πρωτεύουσα.[11]

Καριέρα σε συλλόγους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγωνίστηκε αρχικά με τη Λίτο με την οποία κατέκτησε το πρωτάθλημα τρίτης κατηγορίας (División Extra) το 1919 και στη συνέχεια τη δεύτερη κατηγορία (Division Intermedia) το 1920.[12][13] Ίδρυσε το 1920 το σύλλογο της περιοχής του, το Κλουμπ Ατλέτικο Μπέλα Βίστα (Club Atlético Bella Vista) αλλά αντιμετώπισε την άρνηση του σωματείου του, και έτσι έμεινε εκτός δράσης για ένα χρόνο χωρίς να παίζει, ενώ στη συνέχεια αγωνίστηκε με την ερασιτεχνική ομάδα Ρόναλντ Μουρ.[11][14] Στη Μπέλα Βίστα το 1922 πέτυχε άνοδο στην πρώτη κατηγορία, έχοντας εξαιρετικές παρουσίες στην υψηλότερη κατηγορία, με κυριότερο τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα του 1923, την τρίτη την επομένη χρονιά και το πρωτάθλημα σειράς Β του τουρνουά Laudo Serrato. Ξεκίνησε ως κεντρικός επιθετικός, σημείωσε το πρώτο γκολ στην πρώτη κατηγορία το 1923 και στις 5 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, αλλά μετά από τραυματισμό συμπαίκτη του, πέρασε οριστικά στην άμυνα.[15] Με την καθοδήγησή του η Μπέλα Βίστα έφτασε να συγκαταλέγεται στις ισχυρές ομάδες του πρωταθλήματος φθάνοντας στη δεύτερη θέση το 1924 πίσω από τη Νασιονάλ.[16]

Στη Νασιονάλ έκανε το ντεμπούτο του το 1933 και στα τέσσερα χρόνια που έμεινε έως το τέλος της καριέρας του κατέκτησε το Πρωτάθλημα Ουρουγουάης του 1933 και του 1934. Η Νασιονάλ είχε κατακτήσει το τελευταίο πρωτάθλημα το 1924, και η παρουσία του Ναζάτσι ισχυροποίησε την άμυνα σε βαθμό που δεν δέχθηκε γκολ για ενάμιση γύρο, παρά την απουσία του για έξι μήνες λόγω τιμωρίας.[17][18] Σε διαδοχικούς αγώνες κατάταξης με την ισόπαλη στο πρωτάθλημα Πενιαρόλ, η Νασιονάλ κατέκτησε τελικά τον τίτλο του 1933. Πρωτύτερα, αν και παίκτης της Μπέλα Βίστα, συμμετείχε στην ευρωπαϊκή περιοδεία που πραγματοποίησε η Νασιονάλ το 1925, που θεωρείται από πολλούς ως η πιο επιτυχημένη στην ιστορία του ποδοσφαίρου, όχι μόνο για το επίπεδο των συναντήσεων αλλά και για τη σημασία της καθώς έδειξε ξεκάθαρα το υψηλό επίπεδο των ομάδων της Νότιας Αμερικής οδηγώντας στη συνέχεια ευρωπαϊκούς σύλλογος να μεταβούν στην ήπειρο για δικές τους περιοδείες αποκομίζοντας εμπειρία. Η περιοδεία οδηγεί το σύλλογο στην Ισπανία, τις Κάτω Χώρες, την Τσεχοσλοβακία, τη Γαλλία, την Αυστρία, και την Πορτογαλία. Ο Ναζάτσι αγωνίστηκε συνολικά σε 15 συναντήσεις, σημειώνοντας 10 γκολ, καθώς σε πολλά παιχνίδια έπαιξε ως προωθημένος επιθετικός, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορά επιπέδου. Σε συνολικά 38 παιχνίδια, η Νασιονάλ κερδίζει 26 και έχασε 5.[19][20]

Ήταν δυνατός αμυντικός, γρήγορος, με εξαιρετική τοποθέτηση, άψογος στο υψηλό και το χαμηλό παιχνίδι. Συνήθως αγωνιζόταν ως δεξιός πλάγιος αλλά ήταν δυνητικά και κεντρικός. Ξεχώριζε για τη σπουδαία προσωπικότητά του, για την έμφυτη ικανότητα διοίκησης, για το θάρρος του, για τη μεγάλη υπευθυνότητά του. Ήταν ο καλύτερος εκπρόσωπος του ποδοσφαιριστή που δεν θέλει να χάνει. Είχε ηγετικές ικανότητες που αναδεικνόνταν περισσότερο στα κρίσιμα παιχνίδια, γι' αυτό και του δόθηκε το προσωνύμιο «ο μεγάλος στρατηγός».[11][21]

Διεθνής καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έκανε το ντεμπούτο του στην εθνική ομάδα της με αντίπαλο την Παραγουάη στις 4 Νοεμβρίου 1923, στη διοργάνωση του πρωταθλήματος Νότιας Αμερικής (μετέπειτα Κόπα Αμέρικα) εκείνης της χρονιάς, που έληξε με κατάκτηση του τίτλου και τη δική του καθιέρωση, καθώς εκλέχθηκε καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης.[22][23][24] Ήταν αρχηγός της ομάδας από την έναρξη της διεθνούς καριέρας του.[14] Πριν τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1924, έδωσε εννέα φιλικά παιχνίδια με συλλόγους της Ισπανίας έχοντας ισάριθμες νίκες και η ο Ναζάτσι παρατήρησε ότι οι Ευρωπαίοι έκαναν κατάχρηση του οφσάιντ. Αποφάσισε να κινηθεί περισσότερο στο κέντρο του γηπέδου στο Ολυμπιακό τουρνουά με αποτέλεσμα οι προσπάθειες οφσάιντ των αντιπάλων να ναυαγούν συχνά και η Ουρουγουάη επικράτησε με τρόπο που διήρκησε στο χρόνο. Η παρουσία του στον τελικό με αντίπαλο την Ελβετία ήταν σημαντική συμβάλλοντας στη διατήρηση του ανέπαφου της εστίας (αποτέλεσμα 3–0).[25][26][27] Ο Ναζάτσι συμπεριλήφθηκε στην καλύτερη ομάδα της διοργάνωσης.[28] Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο περιέγραψε την κατάκτηση του τίτλου με τα εξής λόγια: «Παιχνίδι μετά παιχνίδι το πλήθος έτρεξε για να δει εκείνους τους άντρες, γλιστερούς σαν σκίουρους, που έπαιζαν σκάκι με μια μπάλα».[29][30] Η αντίδραση των παικτών μετά τη νίκη τους στον τελικό της 9ης Ιουνίου έμεινε στην ιστορία. Σε ευγνωμοσύνη για την αναγνώριση του κοινού, η ομάδα της Ουρουγουάης έκανε ένα γύρο στο γήπεδο και να επικροτήσει τους φιλάθλους. Έτσι γεννήθηκε ο ολυμπιακός γύρος που δίνουν οι πρωταθλητές μετά την επίτευξη των νικών τους.[31][32] Περισσότερα από 100.000 άτομα σε μια χώρα 1,5 εκατομμυρίου υποδέχθηκαν τους θριαμβευτές στην πατρίδα τους.[33]

Η ομάδα της Ουρουγουάης στον ιστορικό πρώτο γύρο μετά τη λήξη του τελικού των Ολυμπιακών Αγώνων του 1924. Ο Ναζάτσι είναι δεύτερος από αριστερά.

Κατά τη διάρκεια των επτά ετών της συνύπαρξης των βασικών στελεχών της, η ομάδα έφερε επανάσταση στο ποδόσφαιρο και θα κυριαρχούσε στο παιχνίδι στα υψηλότερα επίπεδά του. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι αυτό που θεωρούμε σήμερα ως ισπανικό και γαλλικό στυλ παιχνιδιού διαμορφώθηκε στα πρότυπα της ομάδας της Ουρουγουάης του 1924.[34] Η επικράτηση στο Κόπα Αμέρικα του 1924, λίγο μετά την Ολυμπιάδα, είχε και ιστορική συνέχεια: με την κατάκτηση του Πρωταθλήματος άνοιξε μια σειρά 17 συνεχόμενων νικών. Στις τρεις νίκες που σημειώθηκαν στη διοργάνωση, προστέθηκαν αρχικά οι εννέα νίκες στην Ισπανία απέναντι σε συλλόγους. Η Ουρουγουάη έγινε η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που έπαιξε ποδόσφαιρο στην Ευρώπη.[35] Η απουσία του Ναζάτσι από το Κόπα Αμέρικα του 1927 κόστισε τον τίτλο με την εθνική Ουρουγουάης να χάνει τον καθοριστικό αγώνα από την Αργεντινή με αυτογκόλ. Πριν τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1928 ο Ναζάτσι είχε δηλώσει: «Πιστεύω στον θρίαμβο των Νοτιοαμερικανών και η πιο διακαής μου επιθυμία θα ήταν να μπορέσω να φτάσω στον τελικό με τους αδελφούς μας τους Αργεντινούς και να μπορέσω να δείξω στους Ευρωπαίους ότι, στη μακρινή Αμερική, ένα έξυπνο και τίμιο άθλημα είναι που παίζεται».[36] Οι Ουρουγουανοί αντιμετωπίστηκαν σκληρά στους δύο πρώτους αγώνες με αντιπάλους τη γηπεδούχο Ολλανδία και την Γερμανία που έληξαν με νίκες της Ουρουγουάης και ο Ναζάτσι αποβλήθηκε για αντιαθλητικό παιχνίδι, ενώ παράλληλα τραυματίστηκε. Δεν συμμετείχε στον επόμενο αγώνα αλλά ο τελικός που είχε επιθυμήσει πραγματοποιήθηκε και με νίκη των Ουρουγουανών. [37][38]

Μαζί με κορυφαίους συμπαίκτες, όπως ο Έκτορ Σκαρόνε και Χοσέ Λεάντρο Αντράντε ήταν πρωταγωνιστής και τροπαιούχος στο Πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1930. Σε ατομικό επίπεδο, επιλέχθηκε ως καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης και στην καλύτερη ενδεκάδα.[4][39][40] Κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, η Ουρουγουάη δεν ήταν στο επίπεδο των προηγούμενων παγκόσμιων διοργανώσεων αλλά οι μόνοι σοβαροί αντίπαλοί της ήταν οι γείτονές τους, η Αργεντινή, όπως είχε συμβεί και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928 με τις δύο ομάδες να φαντάζουν ως οι επικρατέστερες για τον τελικό.[41][42] Αφού νίκησαν το Περού και τη Ρουμανία στην πρώτη φάση, η Ουρουγουάη νίκησε εύκολα τη Γιουγκοσλαβία με 6–1 στον ημιτελικό για να φτάσει στον τελικό εναντίον της Αργεντινής. Την ημέρα του τελικού, η ένταση ήταν αισθητή σε όλο το Μοντεβιδέο. Δεκάδες χιλιάδες Αργεντινοί ξεχύθηκαν πέρα ​​από τα σύνορα για να δουν την αγαπημένη τους πατρίδα να προσπαθεί να κερδίσει το τρόπαιο σε αντίπαλο έδαφος, αν και δεν τα κατάφεραν όλοι. Ένα κοινό 93.000 οπαδών μαζεύτηκε στο Στάδιο Σεντενάριο για να παρακολουθήσει τον τελικό, ο οποίος εξακολουθεί να παραμένει ως ένα από τα μεγαλύτερα πλήθη στην ιστορία των τελικών διοργανώσεων Παγκοσμίου Κυπέλλου. Παρόλο που η ομάδα του ήταν με 2–1 πίσω στο ημίχρονο, ο Ναζάτσι συγκέντρωσε τους συμπαίκτες του εμψυχώνοντάς τους πριν αρχίσει το δεύτερο ημίχρονο και οδηγώντας τους στη νίκη με 4–2. Ο εκνευρισμός του με χειρονομίες, όπως γροθιές στους τοίχους φαίνεται να στήριξε το ηθικό της ομάδας σε αποτελεσματικό βαθμό. Η καλή ομαδική συνεργασία αποδείχθηκε σημαντική με την Αργεντινή να πιέζει στο δεύτερο ημίχρονο μετά την ισοφάριση στο 67ο λεπτό, αλλά η άμυνα με επικεφαλής το Ναζάτσι άντεξε. Έτσι έγινε ο πρώτος αρχηγός που σήκωσε το τρόπαιο.[43][44][45] Ο πρώτος γύρος του θριάμβου για τους παγκόσμιους πρωταθλητές έγινε με ένα αργυρό κύπελλο, ενώ τα μετάλλια των παικτών δόθηκαν το Νοέμβριο του ίδιου έτους σε εκδήλωση στο Μοντεβίδεο.[46] Στην Ουρουγουάη η 31η Ιουλίου (επομένη του τελικού) κηρύχθηκε εθνική εορτή και σε κάθε μέλος της ομάδας δόθηκε ένα σπίτι.[47][48][49] Αν και η Ουρουγουάη αρνήθηκε να υπερασπιστεί τον τίτλο της το 1934, ο Ναζάτσι συνέχισε τις διεθνείς επιτυχίες του και κατέκτησε ξανά το Πρωτάθλημα της Νότιας Αμερικής το 1935. Με την αποχώρηση όλων των υπολοίπων βασικών παικτών της δεκαετίας του 1920, η Ουρουγουάη σε εκείνη τη διοργάνωση διέπρεψε με την αμυντική της γραμμή δεχόμενη μόνο ένα γκολ σε τρεις αγώνες. Στην κρίσιμη αναμέτρηση με την Αργεντινή, οι δεύτεροι είχαν το προβάδισμα στα προγνωστικά με την ισχυρή επιθετική γραμμή να την χαρακτηρίζει στον τρόπο παιχνιδιού της. Όμως, στον τελικό δεν τα κατάφεραν χάνοντας με 3–0.[50][51] Επιλέχθηκε για δεύτερη φορά καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης[24] και αποχώρησε το 1936 με 41 διεθνείς εμφανίσεις.[52]

Ο Χοσέ Ναζάτσι δεξιά με τον αρχηγό της Αργεντινής Μανουέλ Φερέιρα στο Κόπα Αμέρικα του 1929

Θεωρούμενος ως ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της χώρας και ο καλύτερος αμυντικός της προπολεμικής εποχής του ποδοσφαίρου.[1][53] Είναι ο πιο επιτυχημένος σε επίπεδο εθνικών ομάδων όλων των εποχών μαζί τον Σκαρόνε. Οι δύο νίκες με το χρυσό στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1924 και το 1928, αναγνωρίστηκαν ως διοργανώσεις ισάξιες με το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA.[54][55] Η άνοδος του στην καλύτερη ομάδα του κόσμου ήταν αδιαμφισβήτητη, όπως και ο ιπποτισμός του, δεδομένου ότι συμπεριφερόταν πάντα σωστά, τόσο έξω, όσο και μέσα - πέρα ​​από τη σκληρότητα που επιδείκνυε στο γήπεδο. Ήταν, χωρίς αμφιβολία, ο πρώτος μεγάλος αρχηγός στην ιστορία του παγκοσμίου ποδοσφαίρου.[26][43]

Μετά την αποχώρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής σταδιοδρομίας του ακολούθησε σύντομη καριέρα προπονητή στην εθνική ομάδα της πατρίδας του για ένα χρόνο (1944–45). Αργότερα στη ραδιοφωνική δημοσιογραφία, ενώ ο θάνατος τον βρήκε ως γενικό διευθυντή καζίνο.[5][19] Ο Ντιέγκο Λουσέρο, ο Ουρουγουανός χρονικογράφος που ήταν παρών και στους δεκαπέντε παγκόσμιους τελικούς μέχρι το 1994, έγραψε: «Μπορούμε να πούμε γι' αυτόν αυτό που είπε ο Ναπολέων για τον Αλέξανδρο: «Ήταν ο μεγαλύτερος αρχηγός της ιστορίας».[10] Η Μπέλα Βίστα έδωσε το όνομά του στο στάδιό της. Το περιοδικό World Soccer τον συμπεριέλαβε στους 100 καλύτερους ποδοσφαιριστές του 20ού αιώνα.[56] Στο τέλος του 20ού αιώνα η Ένωση Αθλητικών Δημοσιογράφων της Ουρουγουάης τον επέλεξε ως «τον καλύτερο αθλητή του 20ού αιώνα» της Ουρουγουάης.[15] Το 2011 η ΚΟΝΜΕΜΠΟΛ τον συμπεριέλαβε στην καλύτερη ενδεκάδα στην ιστορία των Κόπα Αμέρικα.[57]

Τίτλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίτο

  • Πρωτάθλημα τρίτης κατηγορίας ((División Extra) : 1919
  • Πρωτάθλημα δεύτερης κατηγορίας (Division Intermedia) : 1920

Μπέλα Βίστα

  • Πρωτάθλημα δεύτερης κατηγορίας : 1922

Νασιονάλ

  • Πρωτάθλημα Ουρουγουάης (2) : 1933 , 1934

Ουρουγουάη

  • Παγκόσμιο Κύπελλο : 1930
  • Χρυσό μετάλλιο στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες (2) : 1924 , 1928
  • Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής (μετέπειτα Κόπα Αμέρικα - 4) : 1923 , 1924 , 1926 , 1935

Ατομικές διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Καλύτερος παίκτης στο Νοτιοαμερικανικό Πρωτάθλημα (2) : 1923 , 1935
  • Καλύτερη ομάδα Ολυμπιακού τουρνουά : 1924
  • Καλύτερος παίκτης στο Παγκόσμιο Κύπελλο : 1930
  • Καλύτερη ομάδα Παγκοσμίου Κυπέλλου : 1930
  • IFFHS : Οι καλύτεροι ποδοσφαιριστές της Νότιας Αμερικής του 20ού αιώνα : 26ος
  • World Soccer περιοδικό : Οι 100 μεγαλύτεροι ποδοσφαιριστές του 20ού αιώνα
  • CONMEBOL : Καλύτερη ενδεκάδα στην ιστορία των Κόπα Αμέρικα, 2011

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «What if they met? Uruguay's world champions, Austria's Wunderteam». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2020. 
  2. «30 Best Defenders of All Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2023. 
  3. «XI's». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2024. 
  4. 4,0 4,1 «World Cup 2014: Fifa announces Golden Ball shortlist». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2020. 
  5. 5,0 5,1 5,2 «1968. EL DÍA QUE SE FUE NASAZZI». Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024. 
  6. «El mejor equipo de la historia». Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2020. 
  7. «As 16 Maiores Seleções do Imortais!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2023. 
  8. 8,0 8,1 «José Nasazzi, el mejor jugador de Uruguay 1930». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2022. 
  9. «L'omaggio di Esino Lario (Lecco) a José Nasazzi, campione del mondo con la "Celeste" nel 1930». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2020. 
  10. 10,0 10,1 «Immortals: José Nasazzi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2022. 
  11. 11,0 11,1 11,2 «José Nasazzi, le grand capitaine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2020. 
  12. «Uruguay - List of Champions División Extra». Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024. 
  13. «Uruguay - List of Champions Third Division (Primera C/Intermedia/Liga Amateur Metropolitana)». Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024. 
  14. 14,0 14,1 «Uruguay sale 9º y 50 años de Nasazzi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2018. 
  15. 15,0 15,1 «José Nasazzi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017. 
  16. «CAMPEONATO URUGUAYO 1924». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2022. 
  17. «JOSÉ NASAZZI». Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2021. 
  18. «CAMPEONATO URUGUAYO 1934». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2021. 
  19. 19,0 19,1 «El "Mariscal" José Nasazzi». Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2024. 
  20. «La gira de 1925». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021. 
  21. «I NOSTRI PALLONI D'ORO DAL 1900 AL 2023». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2024. 
  22. «José Nasazzi». Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2024. 
  23. «Copa América 1923». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  24. 24,0 24,1 «Copa America best players». Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2020. 
  25. «Uruguay y Francia planean un torneo para celebrar el centenario de París 1924». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2022. 
  26. 26,0 26,1 «Nasazzi, el primer balón de oro». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2020. 
  27. «Cuando la trampa del fuera de juego cambió el fútbol para siempre (2ª parte)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023. 
  28. «IV Olympic Football Tournament (Paris 1924)». Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2024. 
  29. «GARRA CHARRÚA AND THE PSYCHOLOGY OF URUGUAYAN FOOTBALL». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020. 
  30. «QUAND L'URUGUAY APPORTE LE FOOTBALL TOTAL EN EUROPE». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2021. 
  31. «FASTER, HIGHER, STRONGER: HOW URUGUAY LIFTED THE FIRST THREE GLOBAL FOOTBALL TOURNAMENTS». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2021. 
  32. «Η ανίκητη ομάδα της εθνικής Ουρουγουάης τη δεκαετία του 20». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2021. 
  33. «LOS CAMPEONES DEL MUNDO DE 1924 Y UN SALUDO PARA EL GRÁFICO». Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2024. 
  34. «A Golden Generation Of Uruguayans Inaugurated The Era Of Global Soccer Competitions». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  35. «Copa del Mundo 1930». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2020. 
  36. «The Story of Uruguay's Olympic Triumphs: Amsterdam 1928». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2020. 
  37. «Juegos Olímpicos 1928». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2023. 
  38. «Soccer at the Olympics-Part 5 (1928-Amsterdam, Holland)». Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024. 
  39. «FIFA World Cup All-Star Team». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2023. 
  40. «FULL INTERNATIONALS OF URUGUAY (1902-1940) - Part 10». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2021. 
  41. «The Dawn of the World Stage: The 1930 FIFA World Cup in Uruguay». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024. 
  42. «I Campeonato "Uruguay 1930"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2007. 
  43. 43,0 43,1 «Quella volta che… Nasazzi divenne "El Caudillo"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023. 
  44. «50 Best Moments in World Cup History». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2022. 
  45. «History of the World Cup: 1930 – Uruguay welcomes the world». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  46. «FIFA MUSEUM : "El Gran Mariscal": when José Nasazzi won the World Cup». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2022. 
  47. «IOC : The first FIFA World Cup and its Antwerp Olympics 1920 connection». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2022. 
  48. «World Cup stunning moments: the Conte Verde's trip to Uruguay in 1930». Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2023. 
  49. «Seleções Imortais – Uruguai 1920-1930». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2022. 
  50. «Copa América 1935». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020. 
  51. «FULL INTERNATIONALS OF URUGUAY (1902-1940) - Part 11». Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2021. 
  52. «Uruguay - Record International Players». Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2020. 
  53. «FIFA World Cup countdown: Top 10 Uruguayan footballers of all time». Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2020. 
  54. «InfoPlus» (PDF). FIFA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2018. 
  55. «CONMEBOL : La primera estrella celeste: Uruguay campeón del Mundo 1930». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2024. 
  56. «World Soccer player of the Century». Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  57. «Foto: Conmebol puso a "Don Elías" en el once histórico de Copa América» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2013. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραβεία
Προκάτοχος
Πολυτιμότερος παίκτης Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου
1930
Διάδοχος
Τζουζέπε Μεάτσα