Χεϊντάρ Γκιαΐ

Χέυνταρ Γκιαΐ
Γέννηση	23  Οκτωβρίου 1922 Τεχεράνη
Θάνατος	6  Σεπτεμβρίου 1985 Αντίμπ
Χώρα πολιτογράφησης	Ιράν
Σπουδές	Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού και Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας
Τέκνα	Yves Ghiai
Σημαντικά έργα	Tehranpars Cinema, Radio City Cinema, Senate Palace (Tehran), Parsian Esteghlal International Hotel, Soroush Cinema, Mashhad Railway Station και Tabriz Railway Station
Σχετικά πολυμέσα

Ο Χεϊντάρ Γκιαΐ Σαμλού ή Γιαΐ (1922 – 1985), (Περσικά: حیدر قلی خان غیایی شاملو, Λατινικό αλφάβητο: Heydar Ghiai) είναι Ιρανός αρχιτέκτονας. Αναγνωρίζεται από τις αρχές της δεκαετίας του 50' ως ένας από τους πρωτοπόρους αρχιτέκτονες του μοντέρνου κινήματος στο Ιράν. Τα έργα του παρουσιάζουν πτυχές της μοντέρνας αρχιτεκτονικής της Ευρώπης.

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1922 στην Τεχεράνη, στο Ιράν. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη σχολή καλών τεχνών του Παρισιού, στο École des Beaux-Arts (1948 – 1952). Επιστρέφει στο Ιράν το 1954 και διδάσκει στη σχολή καλών τεχνών. Ο Γκιαΐ κατέχοντας τον τίτλο καθηγητή του πανεπιστημίου της Τεχεράνης, εκπαιδεύει πολλές γενιές νέων αρχιτεκτόνων. Παράλληλα με τη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο, ιδρύει και το αρχιτεκτονικό του γραφείο. Εργάζεται ως αρχιτέκτονας αναλαμβάνοντας ιδιωτικά έργα κυρίως στην πρωτεύουσα του Ιράν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ξενοδοχείο Χίλτον της Τεχεράνης ή το σημερινό Εστεγλάλ όπως ονομάστηκε μετά την ισλαμική επανάσταση, το 1979.

Ο Χεϊντάρ Γκιαΐ αναλαμβάνει το πρώτο του δημόσιο έργο σε συνεργασία με τον περιβόητο συνάδελφό του, τον Μοχσέν Φορουγκί, το κτίριο της βουλής της Τεχεράνης (1954 – 1959). Το έργο αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καριέρα του Γκιαΐ κάνοντάς τον ακόμα πιο ονομαστό αρχιτέκτονα της εποχής του. Η εικόνα του κτιρίου αυτού χρησιμοποιήθηκε κατά του βασιλικού καθεστώτος Παχλαβί στα γραμματόσημα και χαρτονομίσματα της χώρας. Από τα εξίσου σημαντικά δημόσια έργα του αρχιτέκτονα διακρίνεται το κτίριο του υπουργείου υδάτων και ηλεκτρικής ενέργειας (1959), το νοσοκομείο του Μασχάντ (1963) και το κτίριο του υπουργείου γεωργίας (1970).

Διορίζεται ως επίσημος αρχιτέκτονας της βασιλικής αυλής του Σάχη το 1968. Σχεδιάζει τα βασιλικά ανάκτορα στο Φαραχαμπάντ τα οποία δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω μη έγκρισης προϋπολογισμού. Την ίδια χρονιά ο Γκιαϊ συμμετέχει στο σχεδιασμό του ιρανικού οίκου της φοιτητικής εστίας στην πανεπιστημιούπολη του Παρισιού σε συνεργασία με τον Claude Parent και André Bloc.

Tο 1979, μετά την ισλαμική επανάσταση και την επικράτηση του νέου πολιτικού καθεστώτος, εγκαταλείπει το Ιράν και εγκαθίσταται με την οικογένειά του στη Γαλλία. Μετά από μερικά χρόνια ο Γκιαΐ ιδρύει το καινούργιο αρχιτεκτονικό του γραφείο μαζί με τους γιους του στις Η.Π.Α, στο Σαν Φρανσίσκο. Ο 41ος δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο, ο Willie L. Brown διακήρυξε την 26η Οκτωβρίου ημέρα “Γκιαΐ και γιοι” προς τιμήν και αναγνώριση των διεθνών αρχιτεκτονικών επιτευγμάτων του Χεϊντάρ Γκιαΐ και των γιων του.

Ο Χεϊντάρ Γκιαΐ αποβίωσε στις 6 Σεπτεμβρίου 1985 στο Αντίμπ, στη Γαλλία.

Έργα

Χίλτον της Τεχεράνης

1. Βουλή, Τεχεράνη
2. Σιδηροδρομικός σταθμός, Μασχάντ
3. Ιρανικός οίκος, Παρίσι
4. Ξενοδοχείο Χίλτον, Τεχεράνη
5. Βίλα Nautica, Τεχεράνη
6. Κινηματογράφος Radio City, Τεχεράνη

Βιβλιογραφία

• F. Ghiai, " Yady az Heydar Ghiai"
• http://azadamirkhizi.blogfa.com/tag/محسن-فروغي