Χαντίτζα Μεχμέντοβιτς
| Χαντίτζα Μεχμέντοβιτς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1952 |
| Θάνατος | 22 Ιουλίου 2018 Σαράγιεβο |
| Τόπος ταφής | Βοσνία και Ερζεγοβίνη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βοσνία και Ερζεγοβίνη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων |
Η Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς (1952 - 22 Ιουλίου 2018) ήταν Βόσνια ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, επιζήσασα της σφαγής της Σρεμπρένιτσα και ιδρύτρια της οργάνωσης Μητέρες της Σρεμπρένιτσα, μίας ένωσης των γυναικών των οποίων οι συγγενείς σκοτώθηκαν στη σφαγή Ιουλίου 1995 στη Σρεμπρένιτσα. [1] Μετά τη σφαγή περισσότερων από 8.000 μουσουλμάνων Βοσνίων ανδρών και αγοριών, συμπεριλαμβανομένου του συζύγου της και των δύο γιων της, η Μεχμέντοβιτς έγινε ενεργή υπέρμαχος για την προσαγωγή των δραστών της σφαγής στη Σρεμπρένιτσα.[2] [3]
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
H Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς γεννήθηκε το 1952. [2] Κατά το ξέσπασμα του Πολέμου της Βοσνίας, η Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς ήταν νοικοκυρά με πρωτοβάθμια εκπαίδευση. [1] Ζούσε με τον σύζυγό της, τον Αμπντουλάχ και τους γιους τους, Αζμίρ 21 ετών και Αλμίρ 18 ετών (ο οποίος ονομάστηκε Λάλο), στο Βίντοκοβατς, λίγο έξω από τη Σρεμπρένιτσα στην ανατολική Βοσνία και Ερζεγοβίνη. [3]
Σφαγή της Σρεμπρένιτσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μέχρι το 1995, οι σερβικές δυνάμεις είχαν καταλάβει μεγάλο μέρος της ανατολικής Βοσνίας και απέλασαν τον τοπικό βοσνιακό πληθυσμό σε μία εκστρατεία εθνοκάθαρσης. Στόχος τους ήταν να προσαρτήσουν τις Σερβικές ελεγχόμενες περιοχές στη γειτονική Σερβία.[1]Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι, κυρίως Βόσνιοι, κατέφυγαν στη Σρεμπρένιτσα, έναν από τους τελευταίους θύλακες της περιοχής εκτός του Σερβοβόσνιου ελέγχου. Ωστόσο, η πόλη κατακτήθηκε από δυνάμεις με επικεφαλής τον Σερβοβόσνιο στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς Οι γυναίκες της Σρεμπρένιτσα απομακρύνθηκαν, αλλά μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού της Σρεμπρένιτσα θα δολοφονούνταν από παραστρατιωτικούς υπό την ηγεσία του Μλάντιτς.
Η Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς είδε για τελευταία φορά τον σύζυγό και τους γιους της στους δασικούς λόφους που περιβάλλουν τη Σρεμπρένιτσα πριν από το χωρισμό τους.[1][2] Περιέγραψε το τελευταίο της χωρισμό από την οικογένειά της σε μια συνέντευξη τον Νοέμβριο του 2017 σε έναν βοσνιακό τηλεοπτικό σταθμό, "Στεκόμασταν εκεί και ο νεαρός μου, ο Λάλο - έτσι τον λέγαμε, αν και το όνομά του ήταν Αλμίρ- έλεγε: 'Συνέχισε, μητέρα, φύγε, φύγε, επιτέλους' καθώς με τραβούσε πιο κοντά και δεν με άφηνε να φύγω . . Σκεφτήκαμε ότι θα δούμε ο ένας τον άλλον σε δύο, τρεις ημέρες. Δεν ξέραμε ότι θα τους σκότωναν όλους."
Η Μεχμέντοβιτς μεταφέρθηκε στο σχετικά ασφαλές Κλαντάντζ, μία πόλη κοντά στην Τούζλα.[1] Αξιωματούχοι του Ερυθρού Σταυρού την ενημέρωσαν αργότερα ότι αγνοούνταν ο σύζυγος και οι γιοι της. Περισσότεροι από 8.000 Βόσνιοι άνδρες και αγόρια σκοτώθηκαν στη σφαγή. Μεταξύ των θυμάτων ήταν ο σύζυγος της Μεχμέντοβιτς, οι γιοι και τα δύο αδέλφια της, ο Έντεμ και ο Χάμεντ.
Ακτιβισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα λείψανα του συζύγου και των γιων της ανακτήθηκαν αργότερα ανάμεσα στους περισσότερους από 100 μαζικούς τάφους που αποκαλύφθηκαν στην περιοχή γύρω από τη Σρεμπρένιτσα.[1] Τα σώματά τους ταυτοποιήθηκαν οριστικά. Το 2010, η Μεχμέντοβιτς τους ξανά έθαψε στο νεκροταφείο μνήμης για τα θύματα της σφαγής της Σρεμπρένιτσα στο κοντινό χωριό Ποτοκάρι.
Η Μεχμέντοβιτς έζησε σε ένα προάστιο του Σεράγεβο από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 έως το 2002.[2] Το 2002, επέστρεψε στο προπολεμικό της σπίτι στο Βιντίκοβατς, που βρίσκεται λίγο έξω από τη Σρεμπρένιτσα στο δρόμο προς το Ποτοκάρι, παρά τις αναμνήσεις του πολέμου και της σφαγής. [3] Η Μεχμέντοβιτς, που ήταν μία από τους πρώτους Βόσνιους που επέστρεψε μόνιμα στην περιοχή μετά τον πόλεμο της Βοσνίας, ήθελε να δείξει ότι οι Βόσνιοι και οι Σερβοβόσνιοι θα μπορούσαν να ζήσουν δίπλα-δίπλα. Επέστρεψε σε μία πολύ διαφορετική περιοχή. Δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου ηλεκτρική ενέργεια το 2002 και λίγοι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι στην περιοχή. Ο μόνος γείτονας της τότε ήταν ένας ηλικιωμένος Σέρβος άνδρας, τον οποίο βοηθούσε με μικροδουλειές και ψώνια. Τόνισε ότι δεν κατηγορούσε τους Σέρβους ούτε είχε συλλογική ενοχή εναντίον τους. Αντ' αυτού, η Μεχμέντοβιτς άρχισε να υποστηρίζει τη σύλληψη και τις καταδίκες μεμονωμένων δραστών της σφαγής στη Σρεμπρένιτσα.
Το 2002, την ίδια χρονιά που επέστρεψε στη Σρεμπρένιτσα, η Μεχμέντοβιτς ίδρυσε τις Μητέρες της Σρεμπρένιτσα, μία ένωση γυναικών και επιζώντων των οποίων οι συγγενείς σκοτώθηκαν στη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα. [2] Οι Μητέρες της Σρεμπρένιτσα υποστήριξαν τη δικαιοσύνη για τα θύματα και συγκέντρωσαν δωρεές για επιζώντες και τις οικογένειές τους. Υπηρέτησε επίσης ως ηγέτης και πρόεδρος του οργανισμού. [1]
Η Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς έγινε ισχυρή υποστηρικτής της δικαιοσύνης για την οικογένειά της και τα άλλα θύματα της γενοκτονίας.[1]Απευθυνόταν τόσο στο βοσνιακό όσο και στο διεθνές κοινό, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, μαθητών σχολείων, ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γειτόνων και πολιτικών. Σε μία συνέντευξη πριν από το θάνατό της, επανέλαβε την υποστήριξή της στη δικαιοσύνη για τα θύματα, «Δεν μπορούμε να αφήσουμε όσους είχαν σκοτώσει, να γίνουν οι ίδιοι με εκείνους που είχαν σκοτωθεί. Δεν πρέπει να είμαι η μόνη που φοβάται το μέλλον στο οποίο δεν θα γνωρίζουμε ποιος ήταν ο δράστης και ποιος ήταν το θύμα."
Πιο πρόσφατα, η Μεχμέντοβιτς είχε αντιταχθεί ενεργάστον αυξανόμενο εθνικισμό στη Βοσνία.[1] Καταδίκασε δημοσίως τους πολιτικούς σε όλα τα Βαλκάνια που αρνήθηκαν την ύπαρξη της σφαγής στη Σρεμπρένιτσα ή υποστήριξαν εθνοτικές ή σεχταριστικές διαιρέσεις στην περιοχή.
Τον Νοέμβριο του 2017, η Μεχμέντοβιτς ταξίδεψε στη Χάγη, όπου ήταν παρούσα στην αίθουσα του δικαστηρίου για την καταδίκη του Ράτκο Μλάντιτς σε ισόβια κάθειρξη για τον ρόλο του στις σφαγές στη Σρεμπρένιτσα. [2] Σε συνέντευξή της στην Deutsche Welle (DW) μετά την ένοχη απόφαση του Μλάντιτς και την καταδίκη, η Μεχμέντοβιτς είπε: «Η ισόβια ποινή για τον Μλάντιτς είναι απλώς μία σταγόνα στον ωκεανό». Ως πρόεδρος των μητέρων της Σρεμπρένιτσα, επεσήμανε ότι, ακόμη και με την ετυμηγορία, «Εμείς, οι μητέρες, ζούμε μόνο μέσω των αναμνήσεων των παιδιών μας». Ενώ ο Μλάντιτς διώχθηκε με επιτυχία, υπενθύμισε στους παρατηρητές λίγο μετά την ετυμηγορία ότι εξακολουθούν να υπάρχουν δράστες άλλων βοσνιακών εγκλημάτων πολέμου ενάντια στην ανθρωπότητα εν γένει, οι οποίοι έπρεπε επίσης να προσαχθούν στη δικαιοσύνη, λέγοντας στη DW, «Λυπούμαστε που [Μλάντιτς] καταδικάστηκε μόνο για τη Σρεμπρένιτσα και όχι επίσης για γενοκτονία σε άλλες Βοσνιακές κοινότητες. Οι σφαγείς δικάζονται, αλλά η οντότητα που δημιουργήθηκε από αυτά τα εγκλήματα (η Σερβική Δημοκρατία στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Δημοκρατία Σέρπσκα ) εξακολουθεί να υπάρχει. Οι ηγέτες τους θέλουν να το κάνουν κράτος ή να το προσαρτήσουν με τη Σερβία. Δεν θα το αποδεχτούμε ποτέ."
Το σπίτι της Μεχμέντοβιτς κοντά στη Σρεμπρένιτσα, το οποίο ξαναπήρε στην κατοχή της το 2002, έγινε μνημείο για τα θύματα της σφαγής. [2] Φρόντιζε τρία πεύκα στην αυλή της που είχε φυτέψει ο γιος της, ο Αλμίρ πριν από τον Πόλεμο της Βοσνίας. [3] Διατήρησε επίσης ένα διάδρομο από τσιμέντο που οδηγούσε στο σπίτι της, στον οποίο ο γιος της, ο Αλμίρ, είχε γράψει το όνομά του σε φρέσκο χυμένο τσιμέντο κοντά στην μπροστινή πόρτα.
Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Χατζίτζα Μεχμέντοβιτς πέθανε από επιπλοκές καρκίνου του μαστού σε νοσοκομείο στο Σεράγεβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στις 22 Ιουλίου 2018, σε ηλικία 65 ετών.[1] Ο θάνατός της επιβεβαιώθηκε από την Καμίλ Ντουράκοβιτς, τον φίλο της και πρώην δήμαρχο της Σρεμπρένιτσα, η οποία την χαρακτήρισε «σκληρή, δυνατή γυναίκα, μία απίστευτη ηγέτιδα στην ευρέως πατριαρχική κοινωνία στην οποία οι γυναίκες παραμένουν ως επί το πλείστον στο παρασκήνιο.»
Εκατοντάδες άνθρωποι παρακολούθησαν την κηδεία της στη Σρεμπρένιτσα. [4] [5] Θάφτηκε στο κοντινό χωριό Σουτσέκα.
Ο Μίκαελ Μπραντ, γερμανός πολιτικός και μέλος του Γερμανικού Κοινοβουλίου που συνεργάστηκε στενά με την Μεχμέντοβιτς, σημείωσε ότι "πολεμούσε σαν λέαινα" για λογαριασμό των θυμάτων της σφαγής και των οικογενειών τους, αλλά "η δικαιοσύνη ήταν η αποστολή της, όχι η εκδίκηση ". [2] Την ονόμασε «αγκάθι στο πλευρό των ανθρώπων που μέχρι σήμερα προσπαθούν να σκουπίσουν τα πιο σοβαρά εγκλήματα πολέμου κάτω από το χαλί και να ξαναγράψουν την ιστορία» και επανέλαβε ότι χωρίς την Μεχμέντοβιτς πολλές λεπτομέρειες και δράστες των επιθέσεων στη Σρεμπρένιτσα δεν θα είχαν αποκαλυφθεί ποτέ.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Surk, Barbara (2018-07-27). «Hatidza Mehmedovic, 65, Dies; Spoke Out for Bosnia Massacre Victims». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-07-30. https://web.archive.org/web/20180730064116/https://www.nytimes.com/2018/07/27/obituaries/hatidza-mehmedovic-65-dies-spoke-out-for-bosnia-massacre-victims.html. Ανακτήθηκε στις 2018-08-21.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Rose, Jasmina (2018-07-24). «'Mothers of Srebrenica' justice advocate Hatidza Mehmedovic dies». Deutsche Welle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-07-25. https://web.archive.org/web/20180725112743/https://www.dw.com/en/mothers-of-srebrenica-justice-advocate-hatidza-mehmedovic-dies/a-44798537. Ανακτήθηκε στις 2018-08-21.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Rodic, Adnan (2018-07-24). «Hatidza Mehmedovic, head of Mothers of Srebrenica, dies at 65». Al Jazeera English. https://www.aljazeera.com/blogs/europe/2018/07/hatidza-mehmedovic-head-mothers-srebrenica-dies-65-180724120357761.html. Ανακτήθηκε στις 2018-08-21.
- ↑ «Hundreds Attend Funeral for Mothers of Srebrenica Leader». Associated Press (Voice of America). 2018-07-25. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-07-26. https://web.archive.org/web/20180726105454/https://www.voanews.com/a/hundreds-attend-funeral-mothers-of-srebrenica-leader/4499799.html. Ανακτήθηκε στις 2018-08-22.
- ↑ «Funeral For Mothers of Srebrenica Leader Attended By Hundreds». Radio Free Europe/Radio Liberty. 2018-07-25. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-08-21. https://web.archive.org/web/20180821060953/https://www.rferl.org/a/funeral-for-mothers-of-srebrenica-leader-attended-by-hundreds/29390717.html. Ανακτήθηκε στις 2018-08-22.