Χάιμ Ρουμκόφσκι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Χάιμ Ρουμκόφκσι)
Χάιμ Ρουμκόφκσι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Mordechai Chaim Rumkowski (Πολωνικά)
Γέννηση27  Φεβρουαρίου 1877[1][2]
Ρωσική Αυτοκρατορία
Θάνατος28  Αυγούστου 1944[1][2]
Στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς[3]
Αιτία θανάτουΛυντσάρισμα
Χώρα πολιτογράφησηςΔεύτερη Πολωνική Δημοκρατία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓίντις
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χάιμ Μορντέχαϊ Ρουμκόφσκι (πολωνικά: Chaim Mordechaj Rumkowski) (27 Φεβρουαρίου 1877 - 28 Αυγούστου 1944) ήταν ο επικεφαλής του Γιούντενρατ (Εβραϊκού Συμβουλίου των Πρεσβύτερων) στο Γκέτο του Λοτζ, ο οποίος διορίστηκε από τη ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Πολωνία.

Ο Ρουμκόφσκι συγκέντρωσε μεγάλη δύναμη μετατρέποντας το γκέτο σε μια βιομηχανική βάση που κατασκεύαζε πολεμοφόδια για τη Βέρμαχτ με την εσφαλμένη πεποίθηση ότι η παραγωγικότητα ήταν το κλειδί για την εβραϊκή επιβίωση μακριά από το Ολοκαύτωμα. Οι Γερμανοί εκκαθάρισαν το γκέτο το 1944. Όλοι οι υπόλοιποι κρατούμενοι στάλθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης μετά από τις στρατιωτικές ήττες στο Ανατολικό Μέτωπο.

Ως επικεφαλής της Γιούντενρατ ο Ρουμκόφσκι μνημονεύεται για την ομιλία του «Δώστε μου τα παιδιά σας», που έγινε σε μια εποχή που οι Γερμανοί ζήτησαν τη συμμόρφωσή του με την απέλαση 20.000 παιδιών στο στρατόπεδο εξόντωσης του Χέλμνο. Τον Αύγουστο του 1944 ο Ρουμκόφσκι και η οικογένειά του μπήκαν στην τελευταία μεταφορά στο Άουσβιτς[4]. Εκεί ο Ρουμκόφσκι ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου, στις 28 Αυγούστου 1944, από Εβραίους κρατούμενους Ζόντερκομαντο, για το ρόλο του στο Ολοκαύτωμα. Αυτή η αναφορά των τελευταίων στιγμών του επιβεβαιώθηκε από μάρτυρες στις δίκες του Άουσβιτς.[5][6]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν από τον πόλεμο, ο Ρουμκόφσκι ήταν διευθυντής σε ένα εβραϊκό ορφανοτροφείο στο Λοτζ.

Ο Ρουμκόφσκι γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1877 από Εβραίους γονείς στο Ιλίινο, ένα στετλ στο Κυβερνείο Βίτεμπσκ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.[7] Το 1892 ο Ρουμκόφσκι μετακόμισε στο Βασίλειο της Πολωνίας. Έγινε Πολωνός πολίτης μετά την ίδρυση της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας το 1918.

Πριν από τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία ο Ρουμκόφσκι ήταν ασφαλιστικός πράκτορας στο Λοτζ, μέλος της Κάχαλ, και το 1925-1939 επικεφαλής ενός εβραϊκού ορφανοτροφείου, στην οδό Κραγιόβα 15. Σύμφωνα με τον Δρ. Έντουαρντ Ράιχερ, επιζών του Ολοκαυτώματος από το Λοτζ, ο Ρουμκόφσκι είχε ένα ανθυγιεινό ενδιαφέρον για τα παιδιά.[8] Το Λοτζ προσαρτήθηκε από τους Γερμανούς στο Τρίτο Ράιχ και έγινε μέρος του εδάφους του νέου Ράιχσγκαου Βάρτελαντ, ξεχωριστό από το Γενικό Κυβερνείο που δημιουργήθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της κατεχόμενης Πολωνίας. Μικρότερες εβραϊκές κοινότητες διαλύθηκαν και μεταφέρθηκαν βίαια σε μητροπολιτικά γκέτο. Η κατοχική αρχή διέταξε τη δημιουργία των νέων Εβραϊκών Συμβουλίων, γνωστών ως Judenräte, που λειτουργούσαν ως γέφυρες μεταξύ των Ναζί και των κρατουμένων των γκέτο. Εκτός από τη διαχείριση βασικών υπηρεσιών, όπως κοινόχρηστες κουζίνες, ιατρεία, ταχυδρομεία και σχολεία κατάρτισης, τα κοινά καθήκοντα των Judenräte περιελάμβαναν την παροχή καταναγκαστικής εργασίας στο ναζιστικό καθεστώς και τη συγκέντρωση ποσοστώσεων Εβραίων για «επανεγκατάσταση στην Ανατολή», έναν ευφημισμό για απελάσεις σε στρατόπεδα εξόντωσης στη θανατηφόρα φάση του Ολοκαυτώματος.

Στις 13 Οκτωβρίου 1939, ο Ναζί Amtsleiter στο Λοτζ διόρισε τον Ρουμκόφσκι ως τον Judenältester («Αρχηγό των Εβραίων»), επικεφαλής της Γιούντενρατ («Συμβούλιο των Πρεσβύτερων»). Σε αυτή τη θέση ο Ρουμκόφσκι έδινε αναφορά απευθείας στη ναζιστική διοίκηση του γκέτο, με επικεφαλής τον Χανς Μπίεμποφ.[9] Όταν ο ραβίνος σκοτώθηκε ο Ρουμκόφσκι τελούσε γάμους. Τα χρήματα ή τα σκριπ του γκέτο, το λεγόμενο Rumki (μερικές φορές Chaimki), προήλθε από το όνομά του, αφού ήταν δική του ιδέα. Το πρόσωπό του ήταν τοποθετημένο στα γραμματόσημα και το νόμισμα του γκέτο, που οδήγησε στο σαρκαστικό ψευδώνυμό του «Βασιλιά Χάιμ».[10]

Με την εκβιομηχάνιση του Γκέτο του Λοτζ, ήλπιζε να κάνει την κοινότητα απαραίτητη για τους Γερμανούς και να σώσει τους ανθρώπους του Λοτζ. Στις 5 Απριλίου 1940 ο Ρουμκόφσκι ικέτευσε τους Γερμανούς να τους δώσει αντικείμενα από τους Εβραίους σε αντάλλαγμα για τα απαραίτητα τρόφιμα και χρήματα. Μέχρι το τέλος του μήνα οι Γερμανοί συμφώνησαν, εν μέρει, να παράσχουν φαγητό αλλά όχι χρήματα.[11] Αν και ο Ρουμκόφσκι και άλλοι «Εβραίοι πρεσβύτεροι» της ναζιστικής εποχής θεωρήθηκαν συνεργάτες και προδότες, οι ιστορικοί επανεκτίμησαν αυτήν την απόφαση από τα τέλη του 20ού αιώνα υπό το φως των φοβερών συνθηκών της εποχής. Ένας επιζών του γκέτο του Λοτζ, ο Άρνολντ Μοτσόβιτς, σημείωσε στα απομνημονεύματα του ότι ο Ρουμκόφσκι έδωσε σε ένα ποσοστό του λαού του την ευκαιρία να επιβιώσει δύο χρόνια περισσότερο από τους Εβραίους του Γκέτο της Βαρσοβίας, που σκοτώθηκαν στην εξέγερση του γκέτο.[12] Ωστόσο, όπως σημείωσε ο Λούτσιαν Ντομπροσίτσκι, η τελική απόφαση για το μέλλον δεν ήταν δική του για να την πάρει.[13]

Ιστορικό γκέτο πριν από την «Τελική Λύση»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γκετοποίηση του Λοτζ αποφασίστηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, με εντολή του Όμπερφυρερ Φρίντριχ Ούμπελχερ. Το απόρρητο έγγραφό του ανέφερε ότι το γκέτο ήταν μόνο μια προσωρινή λύση στο «εβραϊκό ζήτημα» στο Λοτζ. Ο Ούμπελχερ δεν υπονόησε ποτέ τη μακροπρόθεσμη επιβίωση.[14] Το γκέτο σφραγίστηκε στις 30 Απριλίου 1940, με 164.000 άνθρωποι μέσα.[15] Στις 16 Οκτωβρίου 1939, ο Ρουμκόφσκι επέλεξε 31 δημόσια πρόσωπα για τη σύσταση του Συμβουλίου. Ωστόσο, λιγότερο από τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 11 Νοεμβρίου, είκοσι από αυτούς εκτελέστηκαν και οι υπόλοιποι εξαφανίστηκαν, επειδή τους κατήγγειλε στις γερμανικές αρχές «επειδή αρνήθηκαν να σφραγίσουν τις πολιτικές του». Αν και διορίστηκε επίσημα μία νέα Γιούντενρατ μερικές εβδομάδες αργότερα, οι άνδρες δεν ήταν τόσο διακεκριμένοι και παρέμειναν πολύ λιγότερο αποτελεσματικοί από τους αρχικούς ηγέτες της. Αυτή η αλλαγή παραχώρησε περισσότερη δύναμη στον Ρουμκόφσκι και δεν άφησε κανέναν να αμφισβητήσει ή να περιορίσει τις αποφάσεις του. Ο Ρουμκόφσκι είχε επίσης τον έλεγχο της Εβραϊκής Αστυνομίας του Γκέτο.[16]

Οι Γερμανοί εξουσιοδότησαν τον Ρουμκόφσκι ως το «μοναδικό πρόσωπο εξουσίας στη διαχείριση και οργάνωση της εσωτερικής ζωής στο γκέτο».[17] Ο Ρουμκόφσκι κέρδισε δύναμη από την κυρίαρχη προσωπικότητά του, όπως και από τα λόγια και τις πράξεις του. Ο Μπίεμποφ από την αρχή έδωσε στον Ρουμκόφσκι πλήρη δύναμη στην οργάνωση του γκέτο, αρκεί να μην παρέμβαινε στους κύριους στόχους του: απόλυτη τάξη, δήμευση εβραϊκών περιουσιακών στοιχείων, καταναγκαστική εργασία και προσωπικά κέρδη του Μπίεμποφ.[18] Η σχέση τους φάνηκε να λειτουργεί αποτελεσματικά. Ο Ρουμκόφσκι είχε το περιθώριο να οργανώσει το γκέτο σύμφωνα με τα δικά του φώτα, ενώ ο Μπίεμποφ καθόταν πίσω και αποκόμιζε τα βραβεία. Προσπαθώντας να κρατήσει τον Μπίεμποφ ευτυχισμένο, ο Ρουμκόφσκι υπάκουε σε κάθε διαταγή χωρίς ερωτήσεις και του παρείχε δώρα και προσωπικές εύνοιες. Ο Ρουμκόφσκι λέγεται ότι καυχιόταν για την προθυμία του να συνεργαστεί με τις γερμανικές αρχές: «Το σύνθημά μου είναι να είμαι πάντα τουλάχιστον δέκα λεπτά μπροστά από κάθε γερμανική απαίτηση».[19] Πίστευε ότι μένοντας μπροστά από τη σκέψη των Γερμανών, θα μπορούσε να τους κρατήσει ικανοποιημένους και να διατηρήσει ζωντανούς τους Εβραίους. Το Λοτζ ήταν το τελευταίο γκέτο στην Κεντρική Ευρώπη που εκκαθαρίστηκε.[20] Ωστόσο, μόνο 877 κάτοικοι επέζησαν στην πόλη μέχρι την απελευθέρωση κρυμμένοι με Πολωνούς διασώστες, και ο Ρουμκόφσκι δεν είχε καμία σχέση με αυτό.

Διαχείριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρουμκόφσκι στο γκέτο του Λοτζ, όπου δοκιμάζει σούπα.

Λόγω της κατάσχεσης μετρητών και άλλων αντικειμένων, ο Ρουμκόφσκι πρότεινε να χρησιμοποιηθεί ένα νόμισμα ειδικά στο γκέτο - το έζατς. Αυτό το νέο νόμισμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως χρήμα και μόνο με αυτό ένα άτομο θα μπορούσε να αγοράσει φαγητό και άλλα είδη.[21] Αυτή η πρόταση θεωρήθηκε αλαζονική και απεικόνιζε την επιθυμία του Ρουμκόφσκι για εξουσία. Το νόμισμα, επομένως, πήρε το ψευδώνυμο από τους κατοίκους του γκέτο ως «Rumkin».[22] Απέτρεπε τους λαθρέμπορους να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους για να μπουν και να βγουν από το γκέτο με αγαθά καθώς οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να τους πληρώσουν με κανονικό νόμισμα. Ο Ρουμκόφσκι πίστευε ότι το λαθρεμπόριο τροφίμων «θα αποσταθεροποιήσει το γκέτο σε σχέση με τις τιμές των βασικών προϊόντων» και το εμπόδιζε από το να πραγματοποιηθεί.

Ο Ρουμκόφσκι δεν επέτρεψε δημόσιες διαμαρτυρίες για έκφραση διαφωνίας. Με τη βοήθεια της εβραϊκής αστυνομίας διέκοψε βίαια τις διαδηλώσεις. Περιστασιακά θα ζητούσε από τους Ναζί να έρθουν και να διαλύσουν την αναταραχή, η οποία συνήθως είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν διαδηλωτές. Οι ηγέτες αυτών των ομάδων τιμωρήθηκαν με το να μην του επιτραπεί να κερδίσουν τα προς το ζην, πράγμα που σήμαινε ότι αυτοί και οι οικογένειές τους ήταν καταδικασμένοι στη λιμοκτονία. Μερικές φορές οι απεργοί και οι διαδηλωτές συλλαμβάνονταν, φυλακίζονταν ή στέλνονταν σε στρατόπεδα εργασίας.[23] Μέχρι την άνοιξη του 1941, σχεδόν όλοι οι αντιτιθέμενοι στον Ρουμκόφσκι είχαν εξαφανιστεί. Στην αρχή οι Γερμανοί δεν ήταν σαφείς για τα δικά τους σχέδια για το γκέτο καθώς οι ρυθμίσεις για την «Τελική Λύση» ήταν ακόμη υπό ανάπτυξη. Συνειδητοποίησαν ότι το αρχικό σχέδιο εκκαθάρισης του γκέτο έως τον Οκτώβριο του 1940 δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί οπότε άρχισαν να παίρνουν στα σοβαρά την εργατική ατζέντα του Ρουμκόφσκι.[24] Η καταναγκαστική εργασία έγινε το βασικό στοιχείο της ζωής του γκέτο, με τον Ρουμκόφσκι να τρέχει τις καταστάσεις. «Σε άλλα τρία χρόνια - είπε - το γκέτο θα λειτουργεί σαν ρολόι».[25] Αυτή η αισιοδοξίας ωστόσο αντιμετώπισε μια καταδικαστική αξιολόγηση από τον Μαξ Χορν από την Ostindustrie, ο οποίος είπε ότι το γκέτο είχε κακή διαχείριση, δεν ήταν κερδοφόρο και είχε λανθασμένα προϊόντα.[26]

Απελάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιανουάριο του 1942 περίπου 10.000 Εβραίοι στάλθηκαν με τρένα του Ολοκαυτώματος στο Χέλμνο με βάση τις επιλογές της Γιούντενρατ. Επιπλέον 34.000 θύματα στάλθηκαν στο Χέλμνο έως τις 2 Απριλίου, με 11.000 περισσότερα τον Μάιο και πάνω από 15.000 τον Σεπτέμβριο του 1942, συνολικά 71.000 για το 1942. Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι καθώς και οποιοσδήποτε θεωρούνταν «ακατάλληλος για εργασία» στα μάτια της Γιούντενρατ θα τους ακολουθούσε.[27]

Ο Ρουμκόφσκι συνεργάστηκε ενεργά με τα γερμανικά αιτήματα ελπίζοντας να σώσει την πλειονότητα των κρατουμένων του γκέτο. Μια τέτοια συμπεριφορά τον έβαλε σε αντίθεση με τους Ορθόδοξους Εβραίους γιατί δεν υπήρχε δικαιολογία για την παράδοση κάποιου σε βέβαιο θάνατο. Μετά τη δημιουργία του στρατοπέδου εξόντωσης στο Χέλμο το 1941, οι Ναζί διέταξαν τον Ρουμκόφσκι να οργανώσει πολλά κύματα απελάσεων. Ο Ρουμκόφσκι ισχυρίστηκε ότι προσπάθησε να πείσει τους Γερμανούς να μειώσουν τον αριθμό των Εβραίων που απαιτούνταν για απέλαση αλλά απέτυχε.[28]

Δώστε μου τα παιδιά σας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρουμκόφσκι δίνει λόγο στο γκέτο, 1941-42.

Ύστερα από γερμανικές διαταγές ο Ρουμκόφσκι εξέδωσε ομιλία στις 4 Σεπτεμβρίου 1942, παρακαλώντας τους Εβραίους στο γκέτο να παραδώσουν τα παιδιά ηλικίας 10 ετών και κάτω καθώς και τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών έτσι ώστε άλλοι να επιβιώσουν. «Φρικτός, τρομακτικός θρήνος μεταξύ του συγκεντρωμένου πλήθους» μπορούσε να ακουστεί, διαβάζοντας το σημείωμα των Γερμανών στην ομιλία του που συχνά αναφέρεται ως: «Δώστε μου τα παιδιά σας».[28] Ορισμένοι σχολιαστές βλέπουν αυτήν την ομιλία ως παραδειγματικές διαστάσεις του Ολοκαυτώματος.

Ένα οδυνηρό πλήγμα έπληξε το γκέτο. [Οι Γερμανοί] μας ζητούν να εγκαταλείψουμε το καλύτερο που έχουμε - τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Ήμουν ανάξιος να έχω ένα δικό μου παιδί, γι 'αυτό έδωσα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου στα παιδιά. Έχω ζήσει και αναπνεύσει με παιδιά, όμως ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα αναγκαζόμουν να κάνω αυτήν τη θυσία στο βωμό με τα χέρια μου. Στα γηρατειά μου, πρέπει να απλώσω τα χέρια μου και να ικετεύσω: Αδελφοί και αδελφές! Παραδώστε τα σε μένα! Πατέρες και μητέρες: Δώσε μου τα παιδιά σας! - Χάιμ Ρουμκόφσκι, 4 Σεπτεμβρίου 1942.[29]

Προσωπικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρουμκόφσκι ήταν αδίστακτος, χρησιμοποιώντας τη θέση του ως επικεφαλής της Γιούντενρατ για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων και επιχειρήσεων που εξακολουθούσαν να διευθύνονται από τους νόμιμους Εβραίους ιδιοκτήτες τους στο γκέτο. Ίδρυσε πολλά τμήματα και ιδρύματα που ασχολήθηκαν με όλες τις εσωτερικές υποθέσεις του γκέτο, από τη στέγαση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων έως τη διανομή μερίδων τροφίμων.[30] Δημιουργήθηκαν επίσης συστήματα ευημερίας και υγείας. Για ένα διάστημα, η διοίκησή του διατηρούσε επτά νοσοκομεία, επτά φαρμακεία και πέντε κλινικές που απασχολούσαν εκατοντάδες γιατρούς και νοσοκόμες. Παρά την προσπάθειά τους, πολλοί άνθρωποι δεν μπορούσαν να βοηθήσουν λόγω της έλλειψης ιατρικών προμηθειών.

Ο Ρουμκόφσκι βοήθησε στη συντήρηση σχολικών εγκαταστάσεων. 47 σχολεία παρέμειναν σε λειτουργία σχολείο, όπου πήγαινε το 63% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Δεν υπήρχε εκπαίδευση σε κανένα άλλο γκέτο τόσο προηγμένη όσο στο Λοτζ.[31] Βοήθησε να δημιουργηθεί ένα «Πολιτιστικό Σπίτι» όπου θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως θεατρικά έργα, ορχηστρικά έργα και άλλες παραστάσεις. Συμμετείχε πολύ στα στοιχεία αυτών των εκδηλώσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσληψης και της απολύσεως εκτελεστών και της επεξεργασίας του περιεχομένου των παραστάσεων.[32] Εντάχθηκε πλήρως στη θρησκευτική ζωή. Αυτή η ένταξη ενοχλούσε βαθιά το θρησκευτικό κοινό. Για παράδειγμα, από τη στιγμή που οι Γερμανοί κατήργησαν το αξίωμα του ραβίνου τον Σεπτέμβριο του 1942, ο Ρουμκόφσκι ξεκίνησε να διεξάγει γαμήλιες τελετές και να αλλάζει τη σύμβαση γάμου (κέτουμπα).[33] «Αντιμετώπισε τους Εβραίους του γκέτο σαν προσωπικά αντικείμενα. Τους μιλούσε αλαζονικά και με αγένεια και μερικές φορές τους χτυπούσε».[34]

Λόγω της σκληρής μεταχείρισης του Ρουμκόφσκι και της αυστηρής, αλαζονικής προσωπικότητας, οι Εβραίοι άρχισαν να τον κατηγορούν για την κακή τους κατάσταση και εξαπέλυσαν την αγανάκτησή τους σε αυτόν αντί για τους Γερμανούς, οι οποίοι ήταν πέραν των δυνατοτήτων τους.[35] Η πιο σημαντική εμφάνιση αυτής της απογοήτευσης και αντίστασης ήταν μια σειρά απεργιών και διαδηλώσεων μεταξύ Αυγούστου 1940 και άνοιξης του 1941. Με επικεφαλής ακτιβιστές και αριστερά κόμματα εναντίον του Ρουμκόφσκι, οι εργάτες εγκατέλειψαν τους σταθμούς τους και βγήκαν στους δρόμους μοιράζοντας φυλλάδια:

Αδελφοί και αδελφές! Ελάτε μαζικά για να εξαλείψουμε επιτέλους, με κοινή και ενοποιημένη δύναμη, την τρομερή φτώχεια και τη βάρβαρη συμπεριφορά των εκπροσώπων της Κέχιλα προς το άθλιο, εξαντλημένο, λιμοκτονούμενο κοινό... Το σύνθημα: ψωμί για όλους!!! Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας στον πόλεμο ενάντια στο καταραμένο παράσιτο Κεχίλα... - Φυλλάδιο επίδειξης[36]

Θάνατος στα χέρια της Sonderkommando[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν συγκρουόμενες αναφορές σχετικά με τις τελευταίες στιγμές του Ρουμκόφσκι. Σύμφωνα με μια σύγχρονη πηγή, δολοφονήθηκε κατά την άφιξή του στο Άουσβιτς από τους Εβραίους του Λοτζ είχαν μεταφερθεί προηγουμένως εκεί.[37] Αυτή η εκδοχή των γεγονότων, ωστόσο, έχει αμφισβητηθεί από τους ιστορικούς. Μια άλλη έκθεση, που υποβλήθηκε από ένα μέλος Ζόντερκομαντο από την Ουγγαρία, τον Ντοβ Παϊσικόβιτς, δηλώνει ότι οι Εβραίοι του Λοτζ πλησίασαν κρυφά τους Εβραίους Ζόντερκομαντο και τους ζήτησαν να σκοτώσουν τον Ρουμκόφσκι για τα εγκλήματα που διέπραξε στο Γκέτο του Λοτζ, οπότε τον χτύπησαν μέχρι θανάτου στην πύλη του Κρεματόριου Αρ. 2 και παρέδωσαν το πτώμα του.[5]

Συζήτηση για το ρόλο του Ρουμκόφσκι στο Ολοκαύτωμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συμβατικό χαρτονόμισμα στο γκέτο με την υπογραφή του Ρουμκόφσκι.

Στα απομνημονεύματά του, ο Γιεχούντα Λέιμπ Γκερστ περιέγραψε τον Ρουμκόφσκι ως ένα περίπλοκο άτομο: «Αυτός ο άντρας είχε άρρωστε κλίσεις που συγκρούονταν. Προς τους συνπατριώτες του Εβραίους, ήταν ένας ασύγκριτος τύραννος που συμπεριφέρθηκε όπως ο Φύρερ και έδινε θανάσιμο τρόμο σε όποιον τολμούσε να αντιταχθεί στους χαμηλούς τρόπους του. Προς τους δράστες, ωστόσο, ήταν τόσο τρυφερός όσο ένα αρνί και δεν υπήρχε κανένα όριο στη βασική του υποταγή σε όλες τις απαιτήσεις τους, ακόμη και αν ο σκοπός τους ήταν να μας εξαλείψουν εντελώς. Σε κάθε περίπτωση, δεν κατάλαβε σωστά την κατάσταση και τη θέση του και τα όριά τους».[5]

Ο ιστορικός Μίχαλ Ούνγκερ στην επανεκτίμηση του Reassessment of the Image of Mordechai Chaim Rumkowski (2004) εξερεύνησε τα υλικά που οδήγησαν σε όσα λέγονται γι' αυτόν. Ο Ρουμκόφσκι περιγράφεται «από τη μία πλευρά, ένα επιθετικό, κυρίαρχο άτομο, διψασμένο για τιμή και εξουσία, άγριο, χυδαίο και αδαής, ανυπόμονο (και) στενόμυαλο, παρορμητικό και άπληστο. Από την άλλη πλευρά, απεικονίζεται ως ένας άνθρωπος εξαιρετικής οργανωτικής ικανότητας, γρήγορος, πολύ ενεργητικός και πιστός στα καθήκοντα που έθεσε για τον εαυτό του.»[38] Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον Άιζαϊα Τρανκ για το βιβλίο Judenrat, προσπάθησε να αναθεωρήσει την επικρατούσα άποψη του Ρουμκόφσκι ως προδότη και συνεργάτη.[39]

Ο Ρουμκόφσκι ανέλαβε ενεργό ρόλο στις απελάσεις Εβραίων. Μερικοί ιστορικοί και συγγραφείς τον περιγράφουν ως προδότη και ως συνεργάτη των ναζί. Ο Ρουμκόφσκι στόχευε στην εκπλήρωση των ναζιστικών απαιτήσεων με τη βοήθεια της δικής τους Αστυνομικής Ασφάλειας Όρπο, εάν χρειαζόταν.[40] Ο κανόνας του, σε αντίθεση με τους ηγέτες άλλων γκέτο, χαρακτηρίστηκε από κακοποίηση του λαού του σε συνδυασμό με φυσική εκκαθάριση πολιτικών αντιπάλων. Αυτός και το συμβούλιο του είχαν άνετες μερίδες φαγητού και τα δικά τους ειδικά καταστήματα. Ήταν γνωστός για την απαλλαγή από εκείνους που προσωπικά δεν του άρεσε στέλνοντάς τους στα στρατόπεδα. Επιπλέον, κακοποίησε σεξουαλικά ευάλωτα κορίτσια υπό την ευθύνη του.[41] Η μη υποταγή σε αυτόν σήμαινε θάνατο για το κορίτσι. Η επιζούσα του Ολοκαυτώματος Λουσίλ Άιχενγκριν, η οποίος ισχυρίστηκε ότι την κακοποιούσε για μήνες ως νεαρή γυναίκα που εργαζόταν στο γραφείο του, έγραψε: «Ένιωσα αηδιασμένη και ένιωσα θυμωμένη, αχ, αλλά αν έφευγα, θα με είχε απελάσει, αυτό ήταν πολύ σαφές».

Ο Πρίμο Λέβι, επιζών του Άουσβιτς, στο βιβλίο του «The Drown and the Saved», καταλήγει στο συμπέρασμα: «Αν είχε επιβιώσει από τη δική του τραγωδία… κανένα δικαστήριο δεν θα τον απάλλασε, ούτε, βεβαίως, δεν μπορούμε να τον απαλλάξουμε στο ηθικό επίπεδο. Υπάρχουν όμως ελαφρυντικές περιστάσεις: μια κακή τάξη όπως ο Εθνικός Σοσιαλισμός ασκεί μια τρομακτική δύναμη διαφθοράς κατά της οποίας είναι δύσκολο να προστατευτείς. Για να αντισταθείς απαιτείται ένας πραγματικά σταθερός ηθικός οπλισμός, και αυτό που διέθεται ο Χάιμ Ρουμκόφσκι ... ήταν εύθραυστος». Στην καλύτερη περίπτωση, ο Λέβι θεωρούσε τον Ρουμκόφσκι ως ηθικά διφορούμενο και αυτοεξαπατούμενο. Η Χάνα Άρεντ, στο βιβλίο της Eichmann in Jerusalem, τοποθέτησε τον εγωισμό του Ρουμκόφσκι στο χαμηλό άκρο του φάσματος των παραδειγμάτων ηγεσίας των γκέτο του πολέμου.[42]

Ο καθηγητής Γιεχούντα Μπάουερ επισημαίνει ότι εάν οι Ρώσοι συνέχιζαν την καλοκαιρινή τους επίθεση το 1944, το Λοτζ θα ήταν το μοναδικό γκέτο που θα απελευθερώνοταν με σημαντικό αριθμό κατοίκων του να είναι ακόμα ζωντανός και ο Ρουμκόφσκι μπορεί να μνημονεύοταν με πολύ διαφορετικό τρόπο.[43]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w63j3x11. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ psb.27163.1.
  4. ↑ Ντομμπρόφσκα, Ντανούτα (2007). «Chaim Mordechai Rumkowski». Στο: Μπέρενμπαουμ, Μάικλ. Encyclopaedia Judaica (2nd έκδοση). Ντιτρόιτ: Macmillan Reference USA. ελεύθερο, μέσω της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Κομητείας Φέρφαξ.  Η παράμετρος |access-date= χρειάζεται |url= (βοήθεια)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Ούνγκερ, Μίχαελ (2004). Reassessment of the Image of Mordechai Chaim Rumkowski. Ιερουσαλήμ: Keterpress Enterprises. ISBN 978-3-8353-0293-8. Για τη μαρτυρία του Ντοβ Παϊσικόβιτς για τους θαλάμους αερίων δείτε τα έγγραφα στη Δίκη του Άουσβιτς του 1965. 
  6. ↑ Έλεν Άρονσον (21 Νοεμβρίου 2011). Nazi Collaborators: Hitler's Inside Man. American Heroes Channel. Συμβαίνει στα 58:29.  © MMX, World Media Rights Limited
  7. ↑ "Władca getta" ("Lord of the Ghetto"), από τις σειρές του Λέσεκ Πιέτζακ, "Forbidden Histories"
  8. ↑ Δρ. Έντουαρντ Ράιχερ (2013). Country of Ash: A Jewish Doctor in Poland, 1939–1945. σελίδες 47–48. ISBN 978-1-934137-45-1. 
  9. ↑ "Rumkowski, Mordechai Chaim". Γιαν Βασσέμ Σχολή Σπουδών του Ολοκαυτώματος. Ανακτήθηκε την 1η Οκτωβρίου 2011.
  10. ↑ «Scholars: Polish PM distorts history by saying Jews participated in Holocaust» (στα αγγλικά). https://www.timesofisrael.com/scholars-polish-pm-distorts-history-by-saying-jews-participated-in-holocaust/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12. 
  11. ↑ «The Lodz Ghetto». Εβραϊκή Εικονική Βιβλιοθήκη. 
  12. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 11.
  13. ↑ Ντομπροσίτσκι 1984, The Chronicle of the Lodz Ghetto, σελ. 61.
  14. ↑ Documents, p. 194
  15. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 22.
  16. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 19.
  17. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 22.
  18. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 23.
  19. ↑ Χίμα Βόλιτζερ (Σεπτέμβριος–Οκτώβριος 2011). «The Final Fantasy». Moment Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2011. https://web.archive.org/web/20111011080629/http://momentmag.com/moment/issues/2011/10/book_lies.html. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2011. 
  20. ↑ Τρανκ, Άιζαϊα (1972). Judenrat: the Jewish councils in Eastern Europe under Nazi occupation. Νέα Υόρκη: Macmillan. σελ. 413. ISBN 978-0-8032-9428-8. 
  21. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 27.
  22. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 28.
  23. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 34-35.
  24. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 36.
  25. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 38.
  26. ↑ Λούτσιαν Ντομπροσίτσκι (1984), The Chronicle of the Lodz Ghetto, σελ. lxi. Google Books.
  27. ↑ Σίρλεϊ Ρόμπεϊν Φλάουμ (2007). «Lodz Ghetto Deportations and Statistics». Timeline. JewishGen Home Page. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. Source: Εγκυκλοπαίδεια του Ολοκαυτώματος (1990), Μπαρανόφκσι, Ντομπροσίτσκι, Βιέσενταλ, Χρονολόγιο του Ολοκαυτώματος του Γιαντ Βασσέμ, άλλοι. 
  28. ↑ 28,0 28,1 "Transcript for "Give Me Your Children"". Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ουάσινγκτον, 6 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε την 1η Οκτωβρίου 2011.
  29. ↑ Σιμόνε Σβέμπερ, Ντέμπι Φάιντλινγκ (2007). Teaching the Holocaust (Google Book, preview). Ghettoization. Torah Aura Productions. σελ. 107. ISBN 978-1891662911. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2015. 
  30. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 30.
  31. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 30-31.
  32. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 31-32.
  33. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 32.
  34. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 33.
  35. ↑ Reassessment, σελ. 33
  36. ↑ Ούνγκερ 2004, Reassessment, σελ. 34.
  37. ↑ «Commentary Magazine May 1979 "How Rumkowski Died" by Lodz Ghetto/Auschwitz survivor Michael Cheniski». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2022. 
  38. ↑ Ούνγκερ (2004), "Reassessment," σελ. 13.
  39. ↑ Ούνγκερ (2004), "Reassessment", σελ. 9.
  40. ↑ Άιζαϊα Τρανκ (2008), Łódź Ghetto: A History, σελ. 52.(ISBN 0253347556).
  41. ↑ Ρες, Λάουρενς."Auschwitz: Inside the Nazi state". BBC/KCET, 2005. Ανακτήθηκε την 1η Οκτωβρίου 2011.
  42. ↑ Χάνα Άρεντ (22 Σεπτεμβρίου 2006). Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil. σελ. 119. ISBN 978-1-101-00716-7. 
  43. ↑ Bauer 2002.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χάιμ_Ρουμκόφσκι&oldid=10524685"