Φραντς Γιάνοβιτς
| Φραντς Γιάνοβιτς | |
|---|---|
 Ο Φραντς Γιάνοβιτς το 1914 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 28 Ιουλίου 1892[1][2][3] Ποντιέμπραντυ[3][4] |
| Θάνατος | 4 Νοεμβρίου 1917[1][2][3] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά[5][6][7] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συγγραφέας ποιητής |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Gustav Janowitz |
| Αδέλφια | Hans Janowitz |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος |
Ο Φραντς Γιάνοβιτς (τσεχικά:Franz Janowitz) (28 Ιουλίου 1892 – 4 Νοεμβρίου 1917) ήταν Αυστριακός-Τσέχος ποιητής εβραϊκής καταγωγής, μέλος της λογοτεχνικής ομάδας των γερμανόφωνων συγγραφέων της Πράγας.[8]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φραντς Γιάνοβιτς γεννήθηκε το 1892 στο Πόντεμπραντι, μια λουτρόπολη στην Κεντρική Βοημία, τότε περιοχή της Αυστροουγγαρίας, της Τσεχίας. Ήταν ο νεότερος γιος του Γερμανοεβραίου βιομήχανου Γκούσταβ Γιάνοβιτς και της συζύγου του Χέρμιν και είχε μία αδελφή και δύο μεγαλύτερους αδελφούς, εκ των οποίων ο ένας ήταν ο συγγραφέας και σεναριογράφος Χανς Γιάνοβιτς (1890–1954). Αν και η οικογένεια ήταν εβραϊκή, δεν τηρούσε αυστηρά τους θρησκευτικούς κανόνες. Ο πατέρας του έπαιζε πιάνο και ο Φραντς έμαθε επίσης βιολί και πιάνο. Υπήρχε καλλιτεχνικό περιβάλλον στην οικογένεια και ο ενθουσιασμός του για τη λογοτεχνία οφειλόταν κυρίως στη μητέρα του. Στο Πόντεμπραντι, όπου μεγάλωσε και περνούσε αργότερα τις διακοπές του, βίωσε μια εντελώς ξέγνοιαστη παιδική ηλικία μεσοαστικής τάξης, περιτριγυρισμένος από τη φύση. Αυτή η εγγύτητα με τη φύση αντικατοπτρίζεται και στα ποιήματά του.[9]
Το 1903 οι γονείς του τον έστειλαν στην Πράγα, όπου φοίτησε από το 1903 έως το 1911 στο Κρατικό Γυμνάσιο. Σύντομα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική σκηνή της πόλης και έτσι γνώρισε τον Μαξ Μπροντ, τον Βίλι Χάας, τον Φραντς Βέρφελ, τον Φραντς Κάφκα και άλλους συγγραφείς του Κύκλου της Πράγας. Τον Δεκέμβριο του 1910, γνώρισε τον σατιρικό συγγραφέα Καρλ Κράους, ο οποίος επισκέπτονταν την Πράγα και άσκησε σημαντική επιρροή στην περαιτέρω εξέλιξη του νεαρού ποιητή.[10]
Αφού ολοκλήρωσε τις σχολικές του σπουδές το 1911, ο Γιάνοβιτς πήγε αρχικά στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας για να σπουδάσει Χημεία, κατόπιν πιεστικού αιτήματος του πατέρα του που υπολόγιζε στη μελλοντική εργασία του γιου του στην επιχείρηση, αλλά το χειμερινό εξάμηνο του 1912, χωρίς την άδεια της οικογένειάς του, εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Η διδακτορική του διατριβή επρόκειτο να αφιερωθεί στη φιλοσοφία του Όττο Βάινινγκερ. Τα πρώτα του ποιήματα δημοσιεύτηκαν το 1912 και εκτιμήθηκε ως ένα πολλά υποσχόμενο ταλέντο. Ο Μαξ Μπροντ επέλεξε στη συνέχεια και άλλα ποιήματα που εξέδωσε το 1913. Το φθινόπωρο του 1913, πραγματοποίησε ένα ταξίδι στην Ιταλία, όπου είχε ήδη ταξιδέψει αρκετές φορές ως παιδί με την οικογένειά του. [11]
Μετά από μόλις δύο εξάμηνα στη Βιέννη, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του, αρχικά για στρατιωτική θητεία ενός έτους, αλλά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον Αύγουστο του 1914 ουσιαστικά τερμάτισε τις πανεπιστημιακές του σπουδές. Μετά την κήρυξη του πολέμου από την Αυστροουγγαρία στη Σερβία στις 28 Ιουλίου 1914, ο Γιάνοβιτς επιστρατεύτηκε στον Αυστροουγγρικό στρατό και στάλθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο, στη Γαλικία. Εκεί αρρώστησε και επέστρεψε στο σπίτι για να αναρρώσει. Την άνοιξη του 1915, επέστρεψε για λίγο στις σπουδές του, αλλά τον Μάιο του ίδιου έτους κλήθηκε για υπηρεσία σε λόχο στο Ενς. Εκεί συνέθεσε τα περισσότερα από τα πολεμικά του ποιήματα. Τελικά κρίθηκε κατάλληλος για ενεργό υπηρεσία ως αξιωματικός στο νότιο μέτωπο. Κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης στο Μόντε Ρομπόν, στη μάχη του Καπορέτο, τραυματίσθηκε σοβαρά στο στήθος και πέθανε από τα τραύματά του στις 4 Νοεμβρίου 1917, στο στρατιωτικό νοσοκομείο. Ενταφιάσθηκε στο στρατιωτικό νεκροταφείο στο Μπόβετς της σημερινής Σλοβενίας.
Λογοτεχνικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή, ο μακροχρόνιος φίλος του Καρλ Κράους επιμελήθηκε μια μικρή συλλογή με τους στίχους του (τους οποίους είχε επιλέξει ο ίδιος ο Γιάνοβιτς) και κατά τα έτη 1920-1928 δημοσιεύθηκαν αρκετά ποιήματα σε περιοδικά. Η πρώτη ολοκληρωμένη έκδοση του έργου του εμφανίστηκε το 1992 με τίτλο Στη Γη και άλλα ποιήματα (Auf der Erde und andere Dichtungen). Τα θέματά του περιστρέφονται γύρω από την παιδική ηλικία, τη φύση, την αδελφοσύνη και τον πόλεμο.[12]
Λόγω της θεματολογίας και του εξπρεσιονιστικού ύφους, η ποίηση του Γιάνοβιτς συχνά συγκρίνεται με του Γκέοργκ Τρακλ. Ωστόσο, σε αντίθεση με την καταθλιπτικά μελαγχολική ποίηση του Τρακλ που περιβάλλεται από τη σκιά της τρέλας, η ποίηση του Γιάνοβιτς ξεχωρίζει για την ονειρική χαρά και, αν και αναφέρεται επίσης στον πόλεμο, το σκότος, τον κίνδυνο και την καταστροφή, τα βλέπει και τα περιγράφει χωρίς να παραδίδεται σε αυτά.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2014.
- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13493748s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- 1 2 3 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990216078. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno. p0202027-Janowitz-Franz-18921917. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2023.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13493748s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990216078. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ CONOR.SI. 147656291.
- ↑ . «geni.com/people/Franz-Janowitz».
- ↑ . «podebradskeosudy.cz/janowitz-franz/».
- ↑ . «geschichtewiki.wien.gv.at/Franz_Janowitz».
- ↑ . «warpoets.org.uk/worldwar1/poets-and-poetry/franz-janowitz/».
- ↑ . «vitalis-verlag.com/en/topics/kafkas-world/janowitz-franz-der-fruehvollendete/».