Φραγκίσκος Μαυρόλυκος
| Φραγκίσκος Μαυρόλυκος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Francesco Maurolico (Ιταλικά) |
| Γέννηση | 16 Σεπτεμβρίου 1494 Μεσσίνα |
| Θάνατος | 22 Ιουλίου 1575 Μεσσίνα |
| Τόπος ταφής | San Giovanni di Malta (38°11′57″ s. š., 15°33′23″ v. d.) |
| Θρησκεία | Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία |
| Θρησκευτικό τάγμα | Τάγμα του Αγίου Βενέδικτου (από 1550) |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λατινικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός αστρονόμος ιστορικός των μαθηματικών διδάσκων πανεπιστημίου μεταφραστής καθολικός ιερέας (από 1521) |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο της Μεσσήνης (1569–1575) |
| Συγγενείς | Francesco Maurolico |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | αββάς (1550 – Δεκαετία του 1550) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος ή Φραντσέσκο Μαουρόλικο (Francesco Maurolico, 16 Σεπτεμβρίου 1494 – 21 ή 22 Ιουλίου 1575) ήταν Ιταλός αστρονόμος, συγγραφέας και μαθηματικός ελληνικής καταγωγής, που συνεισέφερε επίσης στην Οπτική, τη Μηχανική, την αστρονομία και τη Μουσική. Επεξεργάστηκε έργα κλασσικών αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων όπως ο Αρχιμήδης, ο Απολλώνιος ο Περγαίος, ο Αυτόλυκος ο Πιτταναίος και ο Θεοδόσιος της Βιθυνίας.[1] Συνέθεσε επίσης τις δικές του πραγματείες σχετικά με την Μαθηματική επιστήμη.[1]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος γεννήθηκε στην Μεσσήνη της Ιταλίας με το επώνυμο "Μαυρολί", ήταν ένας από τους επτά γιους του κυβερνητικού αξιωματούχου Αντόνιο Μαρουλί.[2] Οι γονείς του εγκαταστάθηκαν στην Μεσσήνη μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453), γεγονός που επιβεβαιώθηκε από πρόσφατες μελέτες (βλ. Μαυρόλυκοι).[3][4] Ο Φραγκίσκος μορφώθηκε καλά. Ο πατέρας του Αντώνιος ήταν γιατρός και είχε μορφωθεί από τον περίφημο ελληνιστή και διδάσκαλο Κωνσταντίνο Λάσκαρη, ο ίδιος δέχτηκε την εκπαίδευση του Λάσκαρη μέσω του πατέρα του.[2][2][5] Αργότερα έγινε διευθυντής του νομισματοκοπείου της Μεσσήνης. Η οικογένεια διέμενε σε μια βίλα έξω από την πόλη.
Το 1521 ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος χειροτονήθηκε. Το 1550 έγινε Βενεδικτίνος μοναχός στη Μονή της Αγίας Μαρίας del Parto à Castelbuono. Δύο χρόνια αργότερα χρίσθηκε ηγούμενος.
Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος έγινε, όπως και ο πατέρας του, διευθυντής του νομισματοκοπείου της Μεσσήνης. Για κάποιο διάστημα ήταν υπεύθυνος για τη συντήρηση των οχυρώσεων της πόλεως για λογαριασμό του Αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄, ενώ δίδαξε και τους δύο γιους του Χουάν ντε Βέγκα, αντιβασιλέως του Καρόλου στη Σικελία. Αλληλογραφούσε με πνευματικές μορφές της εποχής όπως ο Χριστόφορος Κλάβιος και ο Φεντερίκο Κομαντίνο. Μεταξύ 1548 και 1550 ο Μαυρόλυκος διέμενε στο κάστρο της Πολίνα στη Σικελία ως φιλοξενούμενος του μαρκησίου Τζιοβάνι Βεντιμίλια και χρησιμοποιούσε τον πύργο του κάστρου για τη διεξαγωγή αστρονομικών παρατηρήσεων.
Οι αστρονομικές παρατηρήσεις του Μαυρόλυκου περιλαμβάνουν τον υπερκαινοφανή που εμφανίσθηκε στην Κασσιόπη το 1572. Ο Τύχων δημοσίευσε λεπτομέρειες των δικών του παρατηρήσεων το 1574 και γι' αυτό ο αστέρας είναι σήμερα γνωστός ως «Υπερκαινοφανής του Τύχωνα».
Το 1569 ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος διορίσθηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μεσσήνης. Πέθανε στην ίδια πόλη σε ηλικία 81 ετών.
Το συγγραφικό του έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Photismi de lumine et umbra αφορά τη διάθλαση του φωτός και επιχειρεί να ερμηνεύσει το φυσικό φαινόμενο ουράνιο τόξο. Το έργο αυτό τελείωσε το 1521, αλλά εκδόθηκε μεταθανατίως, το 1611.
- Το Arithmeticorum libri duo (1575) περιέχει την πρώτη γνωστή απόδειξη με τη μέθοδο της μαθηματικής επαγωγής.
- Το Opuscola mathematica (1575) επιχειρεί να υπολογίσει το βαρύκεντρο διάφορων στερεών σωμάτων (πυραμίδα, παραβολοειδές, κ.ά.).
- Στο Sicanicarum rerum compendium ο Μαυρόλυκος παρουσιάζει την ιστορία της Σικελίας, ενσωματώνοντας και κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία. Συνέγραψε αυτό το έργο μετά από παραγγελία και το 1553 η Γερουσία της Μεσσήνης του χορήγησε επίδομα εκατό χρυσών νομισμάτων το χρόνο επί μία διετία, ώστε να τελειώσει αυτό και τα μαθηματικά του έργα.
- Η Cosmographia του περιγράφει μια μέθοδο για τη μέτρηση των διαστάσεων της Γης, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τον Ζαν Πικάρ στη μέτρηση του γήινου μεσημβρινού (1670).
- Ο Μαυρόλυκος εξέδωσε τα Μηχανικά του Αριστοτέλη και ένα έργο περί μουσικής. Συνόψισε το Theatrum orbis terrarum του Αβραάμ Ορτέλιους και συνέγραψε επίσης τα έργα Grammatica rudimenta (1528) και De lineis horariis. Συνέταξε εξάλλου έναν χάρτη της Σικελίας, που εκδόθηκε το 1575.
- Τέλος, ο Μαυρόλυκος μετέφρασε τα αρχαία κείμενα των Θεοδοσίου του Βιθυνού, Μενελάου του Αλεξανδρέως, Αυτολύκου του Πιτανέως, Ευκλείδου, Απολλωνίου του Περγαίου και Αρχιμήδους.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο κρατήρας Μαυρόλυκος, ένας από τους γνωστότερους πάνω στη Σελήνη, πήρε το όνομά του από τον Φραγκίσκο Μαυρόλυκο.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Galluzzi, Paolo (1984). Novità celesti e crisi del sapere. Banca toscana. σ. 132
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.treccani.it/enciclopedia/francesco-maurolico_(Dizionario-Biografico)/
- ↑ https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Maurolico/
- ↑ http://galileo.rice.edu/Catalog/NewFiles/maurlico.html
- ↑ Russo, Attilio (2018). “Una nuova ipotesi sul nome ‘Maurolico’ ”, Archivio Storico Messinese, 99, Messina 2018, 37-71, especially 50-51 and 70-71 note 69
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το «Maurolico project» - μια ηλεκτρονική έκδοση των επιστημονικών έργων του Φραντσέσκο Μαουρόλικο
- Francesco Maurolico (στα ιταλικά)
- Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος στο Galileo Project
- Ο Φ. Μαυρόλυκος στις βιογραφίες μαθηματικών των J.J. O'Connor και E.F.Robertson Αρχειοθετήθηκε 2017-03-29 στο Wayback Machine.