Φιλί του Ιούδα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φιλί του Ιούδα (1304–06), νωπογραφία του Τζόττο, Παρεκκλήσι Σκροβένι, Πάντοβα, Ιταλία

Το φιλί του Ιούδα, γνωστό και ως Προδοσία του Χριστού, είναι η πράξη με την οποία ο Ιούδας ταυτοποίησε τον Ιησού στο πλήθος με ξίφη και ρόπαλα που είχαν έρθει από τους αρχιερείς και τους πρεσβυτέρους του λαού για να τον συλλάβουν, σύμφωνα με τα Συνοπτικά Ευαγγέλια. Το φιλί δίνεται από τον Ιούδα στον κήπο της Γεθσημανή μετά τον Μυστικό Δείπνο και οδηγεί απευθείας στη σύλληψη του Ιησού από την φρουρά του Σανχεντρίν.

Μέσα στη ζωή του Ιησού στην Καινή Διαθήκη, τα γεγονότα της ταύτισής του με εχθρικές δυνάμεις και η επακόλουθη εκτέλεσή του προοιωνίζονται άμεσα τόσο όταν ο Ιησούς προβλέπει την προδοσία του όσο και όταν ο Ιησούς προβλέπει τον θάνατό του.

Γενικότερα, ένα φιλί του Ιούδα μπορεί να αναφέρεται σε «μια πράξη που φαίνεται να είναι μια πράξη φιλίας, η οποία είναι στην πραγματικότητα επιβλαβής για τον παραλήπτη».[1]

Στον Χριστιανισμό, η προδοσία του Ιησού θρηνείται την Μεγάλη Τετάρτη της Μεγάλης Εβδομάδας.[2][3]

Στην Καινή Διαθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιούδας δεν ήταν ο μόνος μαθητής του Ιησού αλλά ένας από τους δώδεκα Αποστόλους. Οι περισσότεροι Απόστολοι κατάγονταν από τη Γαλιλαία, αλλά ο Ιούδας καταγόταν από την Ιουδαία.[4] Τα ευαγγέλια του Ματθαίου (26:47–50) και του Μάρκου (14:43–45) χρησιμοποιούν και τα δύο το ελληνικό ρήμα καταφιλέω, που σημαίνει «φιλάω, χαϊδεύω - διακρίνεται από το φιλεῖν, ιδιαίτερα του ερωτικού φιλιού».[5] Είναι το ίδιο ρήμα που χρησιμοποιεί ο Πλούταρχος για να περιγράψει ένα περίφημο φιλί που έδωσε ο Αλέξανδρος ο Μέγας στον Βαγώα.[6] Το σύνθετο ρήμα (κατα-) «έχει τη δύναμη ενός εμφατικού, επιδεικτικού χαιρετισμού».[7] Ο Λουθηρανός θεολόγος Γιόχαν Άλμπρεχτ Μπένγκελ προτείνει ότι ο Ιούδας Τον φίλησε επανειλημμένα: «Τον φίλησε περισσότερες από μία φορές σε αντίθεση με αυτό που είχε πει στον προηγούμενο στίχο, φιλήσω, ένα μόνο φιλί (Ματθαίος 26:48), και το έκανε σαν από ευγενική αίσθηση».[8]

Σύμφωνα με το Κατά Ματθαίον 26:50, ο Ιησούς απάντησε λέγοντας: «Φίλε, κάνε αυτό που είσαι εδώ για να κάνεις». Το εδάφιο Κατά Λουκάν 22:48 αναφέρει τον Ιησού να λέει «Ιούδα, προδίδεις τον Υιό του ανθρώπου με ένα φιλί;».[9]

Η σύλληψη του Ιησού ακολουθεί αμέσως.[10]

Στα λειτουργικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία χρησιμοποιεί το τροπάριο του Μυστικού Δείπνου σου..., στο οποίο ο υμνητής ορκίζεται στον Ιησού ότι «...δεν θα σε φιλήσει όπως ο Ιούδας...» («... οὐ φίλημά σοι δώσω, καθάπερ ὁ Ἰούδας...»):

Τοῦ Δείπνου σου τοῦ μυστικοῦ, σήμερον, Υἱὲ Θεοῦ, κοινωνόν με παράλαβε· οὐ μὴ γὰρ τοῖς ἐχθροῖς σου τὸ Μυστήριον εἴπω· οὐ φίλημά σοι δώσω, καθάπερ ὁ Ἰούδας· ἀλλ’ ὡς ὁ Λῃστὴς ὁμολογῶ σοι· Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.[11]:194–195

Στην τέχνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σκηνή περιλαμβάνεται σχεδόν πάντα, είτε ως το ίδιο το φιλί, είτε ως τη στιγμή μετά, η σύλληψη του Ιησού, είτε τα δύο συνδυασμένα (όπως παραπάνω), στους κύκλους της Ζωής του Χριστού στην τέχνη ή των Παθών του Ιησού σε διάφορα μέσα. Σε ορισμένους βυζαντινούς κύκλους είναι η μόνη σκηνή πριν από τη Σταύρωση. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Judas kiss». TheFreeDictionary.com. 
  2. Cooper, J.HB. (23 Οκτωβρίου 2013). Dictionary of Christianity. Routledge. σελ. 124. ISBN 9781134265466. Holy Week. The last week in LENT. It begins on PALM SUNDAY; the fourth day is called SPY WEDNESDAY; the fifth is MAUNDY THURSDAY or HOLY THURSDAY; the sixth is GOOD FRIDAY; and the last 'Holy Saturday', or the 'Great Sabbath'. 
  3. Brewer, Ebenezer Cobham (1896). The Historic Notebook: With an Appendix of Battles. J. B. Lippincott. σελ. 669. The last seven days of this period constitute Holy Week. The first day of Holy Week is Palm Sunday, the fourth day is Spy Wednesday, the fifth Maundy Thursday or Holy Thursday, the sixth Good Friday or Holy Friday, and the last Holy Saturday or the Great Sabbath in Eastern Rite traditions. 
  4. Judd Jr., Frank (2006). «Judas in the New Testament, the Restoration, and the Gospel of Judas». Brigham Young University Studies 45 (2): 35–43. https://www.jstor.org/stable/43044515. 
  5. καταφιλέω. Liddell, Henry George· Scott, Robert· A Greek–English Lexicon στο Perseus Project
  6. Πλούταρχος (1919). «67.4». Alexander. λέγεται δὲ μεθύοντα αὐτὸν θεωρεῖν ἀγῶνας χορῶν, τὸν δὲ ἐρώμενον Βαγώαν χορεύοντα νικῆσαι καὶ κεκοσμημένον διὰ τοῦ θεάτρου παρελθόντα καθίσαι παρ᾽ αὐτόν: ἰδόντας δὲ τοὺς Μακεδόνας κροτεῖν καὶ βοᾶν φιλῆσαι κελεύοντας, ἄχρι οὗ περιβαλὼν κατεφίλησεν 
  7. Vincent's Word Studies on Matthew 26, accessed 27 February 2017
  8. Bengel's Gnomon on Matthew 26, accessed 27 February 2017
  9. Dear, John. "On Holy Thursday, betrayal and friendship", National Catholic Reporter, March 27, 2012
  10. Matthew 26:50
  11. Rev. Nicholas M. Elias (1966). The Divine Liturgy Explained (4 έκδοση). Athens: Papadimitriou Publishing Co. (δημοσιεύτηκε 2000). 
  12. Για μια συζήτηση σχετικά με το φιλί του Ιούδα σε σχέση με τη Σύλληψη του Ιησού του Καραβάτζο (τώρα στην Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας στο Δουβλίνο, μαζί με μια περίληψη της παραδοσιακής εκκλησιαστικής ερμηνείας αυτής της χειρονομίας, βλ. Φράνκο Μορμάντο, «Ακριβώς όπως τα χείλη σου πλησιάζουν τα χείλη των αδελφών σου: Ιούδας Ισκαριώτης και το φιλί της προδοσίας» στο Saints and Sinners: Caravaggio and the Baroque Image, εκδ. F. Mormando, Chestnut Hill, MA: The McMullen Museum of Art of Boston College, 1999, 179–90.

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]