Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης
Ο Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης ή Άγιος Φερδινάνδος (Ισπανικά : Fernando III de Castilla, Μοναστήρι του Βαλπαραΐσο, 1199 ή 24 Ιουνίου 1201 - 30 Μαΐου 1252) ήταν Βασιλιάς της Καστίλης (1217 - 1252) και του Λεόν (1230 - 1252) από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέας.[5] Ο Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης ήταν μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Αλφόνσου Θ΄ του Αγριόφωνου, βασιλιά τού Λεόν και της δεύτερης συζύγου του Βερεγγάριας της Καστίλης. Ήταν ένας από τους κορυφαίους βασιλείς της Καστίλης, ένωσε τα στέμματα της Καστίλης και του Λεόν και έμεινε γνωστός για τις μεγάλες κατακτήσεις του στην Ρεκονκίστα.
Με πολλές διπλωματικές και στρατιωτικές επιτυχίες εξάπλωσε σημαντικά το Βασίλειο της Καστίλης στα νότια της Ιβηρικής, κατέκτησε πολλές μεγάλες πόλεις όπως την Κόρδοβα και την Σεβίλλη τις παλιές πρωτεύουσες στην Ανδαλουσία. Οι κατακτήσεις του καθόρισαν τα όρια του βασιλείου της Καστίλης για τους επόμενους τουλάχιστον δυο αιώνες. Ο Φερδινάνδος Γ΄ αγιοποιήθηκε από τον πάπα Κλήμη Ι΄ και έμεινε γνωστός στην Ισπανία σαν "Άγιος Φερδινάνδος", πολλές πόλεις πήραν το όνομα του για να τιμήσουν την μνήμη του.
Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακριβής ημερομηνία που γεννήθηκε ο Φερδινάνδος Γ΄ είναι ασαφής, οι παλιότερες πηγές έδειχναν ότι γεννήθηκε την διετία 1198 - 1199 αλλά οι νεώτερες έρευνες την έχουν μεταθέσει στο καλοκαίρι του 1201.[6][7][8] Ο Φερδινάνδος Γ΄ ήταν μέσω και των δυο γονέων του απόγονος του Αλφόνσου Ζ΄ του Λεόν και της Καστίλης, ο παππούς του από πατέρα ήταν ο Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν και ο προπάππους του από μητέρα ο Σάντσο Γ΄ της Καστίλης γιοι και οι δυο του Αλφόνσου Ζ΄. Η γιαγιά του από πατέρα ήταν η Ουρράκα της Πορτογαλίας και η γιαγιά του από μητέρα η Ελεονώρα της Αγγλίας δεύτερη κόρη και έκτο παιδί του Ερρίκου Β΄ της Αγγλίας και της Ελεονόρας της Ακουιτανίας.[9] Ο Φερδινάνδος Γ΄ αναγνωρίστηκε από την ημέρα που γεννήθηκε σαν διάδοχος παρά το ότι είχε ο πατέρας του έναν γιο και δυο κόρες από τον πρώτο του γάμο με την Θηρεσία της Πορτογαλίας, βασίλισσα του Λεόν, αλλά στην εποχή του δεν ήταν απαραίτητα ο μεγαλύτερος γιος διάδοχος. Ο μεγαλύτερος ετεροθαλής αδελφός του Φερδινάνδος του Λεόν ήταν ωστόσο για τους κατοίκους της Καστίλης μια σοβαρή απειλή για τον Φερδινάνδο Γ΄ στο θέμα της διαδοχής.
Κληρονόμος της Καστίλης και του Λεόν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο γάμος των γονέων του Φερδινάνδου Γ΄ ακυρώθηκε με απόφαση του πάπα Ιννοκέντιο Γ΄ επειδή ήταν συγγενείς, η Βερεγγάρια πήρε τα παιδιά της και πήγαν στην αυλή του πατέρα της Αλφόνσου Η΄ της Καστίλης.[10] Ο αδελφός της Φερδινάνδος της Καστίλης πέθανε πρόωρα (1217) και διάδοχος του θρόνου της Καστίλης ορίστηκε η ίδια αλλά παραιτήθηκε υπέρ του υιού της Φερδινάνδου. Ο πατέρας του Φερδινάνδου Αλφόνσος Θ΄ πέθανε (1230) και κληροδότησε το βασίλειο του σύμφωνα με την διαθήκη του στις δυο μεγαλύτερες κόρες του από τον πρώτο του γάμο Σάντσα, πριγκίπισσα του Λεόν και Ντούλσε του Λεόν αλλά ο Φερδινάνδος αμφισβήτησε την διαθήκη και διεκδίκησε την διαδοχή. Οι μητέρες τους Βερεγγάρια και Θηρεσία συναντήθηκαν και υπέγραψαν στο Μπεναβέντε συμφωνία με την οποία ο Φερδινάνδος δέχτηκε το βασίλειο του Λεόν και έδωσε χρηματική αποζημίωση στις ετεροθαλείς αδελφές του Σάντσα και Ντούλσε (11 Δεκεμβρίου 1230). Ο Φερδινάνδος Γ΄ έγινε με την συμφωνία αυτή για πρώτη φορά κυρίαρχος και στα δυο βασίλεια μετά τον θάνατο του Αλφόνσου Ζ΄ (1157).[11] Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του αντιμετώπισε εξέγερση από τον Οίκο του Λάρα.
Οι εμφύλιοι της Αλ Ανταλούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.svg)
Με την νίκη του Φερδινάνδου Γ΄ στην "Μάχη των Νάβας ντε Τολόσα" (1212) οι Αλμοάδες σουλτάνοι του Μαρόκου σταμάτησαν την προέλαση τους στην Ιβηρική χερσόνησο, με μια σειρά από συνθήκες διατηρήθηκε η ειρήνη με το βασίλειο της Καστίλης. Ο νεαρός σουλτάνος Γιουσούφ Β΄ (1203 - 1224) πέθανε σε ατύχημα (1224) προκαλώντας την έκρηξη εμφυλίου για την διαδοχή στο σουλτανάτο των Αλμοάδων. Τα συμβούλια του Μαρακές εξέλεξαν νέο σουλτάνο τον ηλικιωμένο θείο του πατέρα του Άμπντ Αλ-Ουάχιντ Α΄ (1153 - 1224). Οι ανιψιοί του, ο Αμπνταλλάχ Αλ-Αντίλ (1170 - 1227) και οι αδελφοί του αμφισβήτησαν την διαδοχή, φοβήθηκαν ότι θα έχουν απώλεια εξουσιών με τον ηλικιωμένο θείο τους και επαναστάτησαν, ο Άμπντ Αλ-Ουάχιντ Α΄ δολοφονήθηκε την ίδια χρονιά (1224) και ο Αμπνταλλάχ Αλ-Αντίλ σφετερίστηκε τον θρόνο. Η αυταρχική του διακυβέρνηση ιδιαίτερα στις Ιβηρικές κτήσεις προκάλεσαν μια μεγάλη σειρά από αντιδράσεις, ο ξάδελφος του κυβερνήτης της Χαέν Αμπνταλλάχ Αλ-Μπαγιαζί επαναστάτησε και κάλεσε σε βοήθεια τον Φερδινάνδο Γ΄ (1225). Ο βασιλιάς της Καστίλης σε συνεργασία με τα στρατεύματα του Αμπνταλλάχ Αλ-Μπαγιαζί κατέλαβαν επιτυχώς την Χαέν, πριν το τέλος της χρονιάς ο Αμπνταλλάχ Αλ-Μπαγιαζί με την βοήθεια του Φερδινάνδου τοποθετήθηκε νέος σουλτάνος στην Κόρδοβα. Ο Αμπνταλλάχ Αλ-Μπαγιαζί ευχαρίστησε τον Φερδινάνδο Γ΄ και του έκανε δώρο μια μεγάλη σειρά από κάστρα στα σύνορα, μετά την δολοφονία του Αλ-Μπαγιαζί από επανάσταση στην Κόρδοβα ο Φερδινάνδος κατέλαβε και τις υπόλοιπες πόλεις που κυβερνούσε όπως την Αντούχαρ, την Μπαέθα και την Μάρτος.
Ρεκονκίστα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κρίση διαδοχής στο Χαλιφάτο των Αλμοάδων συνεχίστηκε έντονα τα επόμενα χρόνια μέχρι που οι περισσότεροι διεκδικητές αναγκάστηκαν να δραπετεύσουν στο Μαρόκο. Το Αλ-Άνταλους τεμαχίστηκε, οι χριστιανοί βασιλείς της Ιβηρικής Φερδινάνδος Γ΄ της Καστίλης, Αλφόνσος Θ΄ του Λεόν, Ιάκωβος Α΄ της Αραγωνίας και Σάντσο Β΄ της Πορτογαλίας βρήκαν την ευκαιρία να συμμαχήσουν και να το κατακτήσουν. Η κατάκτηση της Αλ–Ανταλούς από τους χριστιανούς βασιλείς που ονομάστηκε Ρεκονκίστα ολοκληρώθηκε χωρίς σοβαρή αντίσταση, ένας μουσουλμανικός στρατός που αντιστάθηκε συνετρίβη από τις δυνάμεις του Λεόν στην Αλάνζ (1230). Οι ελάχιστες μουσουλμανικές πόλεις που είχαν παραμείνει διαπραγματεύτηκαν την σωτηρία τους επειδή οι δυνάμεις του σουλτάνου έφυγαν για το Μαρόκο.
Την επόμενη εικοσαετία (1228 - 1248) ακολούθησε η Ρεκονκίστα που ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία, οι Ανδαλουσιανές πόλεις έπεφταν η μια μετά την άλλη στα χέρια του και ενσωματώθηκαν στο Βασίλειο της Καστίλης. Η Καθόρλα (1231), η Ούβεδα (1233), η παλιά πρωτεύουσα των Αλμοάδων Κόρδοβα (1236), η Νιέμπλα και η Ουέλβα (1238), η Έθιχα και η Λουθένα (1240), η Οριουέλα και η Μούρθια (1243), η Αρχόνα, η Μουλά και η Λόρκα (1244), η Καρταχένα (1245), η Χαέν (1246) και η Αλικάντε (1248). Ο Φερδινάνδος Γ΄ μπήκε τελικά θριαμβευτής στην μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της Αλ–Ανταλούς Σεβίλλη (22 Δεκεμβρίου 1248), η Ρεκονκίστα ολοκληρώθηκε. Το μοναδικό μουσουλμανικό κράτος που έμεινε στην Ιβηρική ήταν το Εμιράτο της Γρανάδας, χωρίς ουσιαστική εξουσία έγινε αργότερα υποτελές της Καστίλης. Οι περισσότερες από τις περιοχές της Αλ–Ανταλούς πέρασαν στο Στέμμα της Καστίλης, σε πολλές πόλεις όπως την Αλικάντε, την Νιέμπλα και την Μούρθια ο Φερδινάνδος Γ΄ τοποθέτησε υποτελείς μουσουλμάνους κυβερνήτες. Οι πόλεις αυτές σταδιακά μέχρι το τέλος του αιώνα ενσωματώθηκαν στο Στέμμα της Καστίλης όπως η Νιέμπλα (1262), η Μούρθια (1264) και η Αλικάντε (1266).
Οργάνωση των κατακτήσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η χριστιανική διακυβέρνηση άρχισε να γίνεται καταπιεστική για τους μουσουλμάνους κατοίκους που εξεγέρθηκαν την εποχή του γιου του Φερδινάνδου Γ΄ Αλφόνσου του Σοφού (1264 - 1266) που προχώρησε κατόπιν σε μαζική επέλαση των μουσουλμάνων. Οι κατακτήσεις της Καστίλης προκάλεσαν πολλές φορές μεγάλο ενδιαφέρον στους υπόλοιπους χριστιανούς κυρίαρχους της Ιβηρικής όπως η Μούρθια που βρισκόταν στα σύνορα με το Βασίλειο της Αραγωνίας. Ο δισέγγονος του Φερδινάνδου Γ΄ κατάφερε επιτυχώς με ειρηνικά μέσα να λύσει τις διαφορές του στην Περιοχή της Μούρθια με τον Ιάκωβο Β΄ της Αραγωνίας. Ο Φερδινάνδος Γ΄ μοίρασε με δικαιοσύνη τις κατακτήσεις του ανάμεσα στους ιππότες, τους ευγενείς και την εκκλησία.
Η κατάληψη της Κόρδοβας ήταν αρκετά πολύπλοκη επιχείρηση και χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια αφού οι Αλμοάδες εξακολουθούσαν να κατέχουν τμήματα στον βορρά στην περιοχή της Σιέρρα Μορένα, αργότερα κατέκτησαν και άλλα τμήματα της πόλης.[12] Ο Φερδινάνδος έφτασε με τον στρατό του και κατέλαβε την Μεδίνα, το θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της πόλης (1236).[12] Την περίοδο 1237 - 1244 έκανε διανομή των κατακτήσεων του ανάμεσα στα μέλη της βασιλικής οικογένειας και την εκκλησία.[13] Ο Φερδινάνδος Γ΄ ίδρυσε επτά φυλάκια στα σύνορα της Κόρδοβας για την προστασία της πόλης (10 Μαρτίου 1241), ίδρυσε Πανεπιστήμιο στην Σαλαμάνκα και Καθεδρικό ναό στο Μπούργος. Οι Βενεδικτιανοί, οι Κιστερκιανοί και οι μοναχοί του Τάγματος του Κλυνύ είχαν τον μεγαλύτερο ρόλο στην Ρεκονκίστα κάτι που καθόρισε τον θρησκευτικό χαρακτήρα της περιοχής στο μέλλον. Ο Φερδινάνδος Γ΄ ανέλαβε να υποτάξει τους μουσουλμάνους στην Ανδαλουσία, ο βασιλιάς έγινε μέλος του Γ΄ Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου από το οποίο και τιμήθηκε.[14] Προσπάθησε με κάθε μέσο να μην επιβαρύνει με φόρους τον λαό και να μην δυσαρεστήσει τους υπηκόους του, όπως δήλωσε ο ίδιος η κατάρα μιας φτωχής γυναίκας είναι φοβερότερη ακόμα και από έναν στρατό Σαρακηνών.[15]
Το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Φερδινάνδος Γ΄ παρέδωσε στον γιο και διάδοχο του Αλφόνσο τον Σοφό ένα μεγάλο και ισχυρό βασίλειο (1252). Η βιογράφος του βασιλιά καταγράφει την φράση που είπε ο Φερδινάνδος στον Αλφόνσο όταν βρισκόταν στο νεκροκρέβατο "θα είσαι ο πιο πλούσιος και ο ισχυρότερος βασιλιάς σε ολόκληρη την χριστιανοσύνη".[16] Ο Φερδινάνδος Γ΄ τάφηκε από τον γιο του Αλφόνσο τον Σοφό στον Καθεδρικό ναό της Σεβίλλης, η επιγραφή στον τάφο του έχει μεταφραστεί στα Αραβικά, Εβραϊκά, Λατινικά και σε μια έκδοση των νεώτερων Καστιλιανών.[17] Ο Φερδινάνδος αγιοποιήθηκε από τον πάπα Κλήμη Ι΄ (1671).[18] Τα οστά του βρίσκονται ακόμα και σήμερα στον Καθεδρικό ναό της Καστίλης σε ένα χρυσό και κρυστάλλινο φέρετρο, το χρυσό στέμμα στο κεφάλι του βρίσκεται ξαπλωμένο στο άγαλμα της Παρθένου Μαρίας.[19]
Αγιοποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολλές πόλεις στην Ισπανική χερσόνησο και στην Ισπανική αυτοκρατορία πήραν το όνομα του Αγίου Φερδινάνδου. Το βασιλικό του σύμβολο ήταν το σπαθί Λομπέρα. Ο Άγιος Φερδινάνδος ήταν πολιούχος σε πολλές πόλεις της Ιβηρικής όπως η Σεβίλλη η Αράνχουεζ και η Σαν Φερνάντο ντε Ενάρες, ήταν επίσης προστάτης του Σώματος Μηχανικού του Ισπανικού Στρατού.[20] Η Επισκοπή της Τενερίφης ιδρύθηκε στα Κανάρια Νησιά (1819) με προστάτη τον Άγιο Φερδινάνδο σύμφωνα με διάταγμα που εξέδωσε ο Πάπας Πίος Ζ΄.[21] Η επισκοπή ήταν θυγατρική της επισκοπής της Σεβίλλης που είχε επίσης προστάτη τον Άγιο Φερδινάνδο, το Πανεπιστήμιο της Τενερίφης πήρε επίσης το όνομα του.[22]
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την πρώτη σύζυγό του Ελισάβετ των Χοενστάουφεν (1203–1235), κόρη του Φιλίππου δούκα της Σουαβίας και της Ειρήνης Αγγελίνας, απέκτησε:
- Αλφόνσος Ι΄ 1221-1284, βασιλιάς της Καστίλης & Λεόν.
- Φρειδερίκος 1223-1277, πρίγκιπας (infante). Νυμφεύτηκε την Αικατερίνη Αγγελίνα, κόρη τού Νικηφόρου Α΄ δεσπότη της Ηπείρου.
- Φερδινάνδος 1225-1248, απεβ. 23 ετών.
- Ελεονώρα γεν. 1227, απεβ. σε βρεφική ηλικία
- Βερεγγάρια 1228-1288, μοναχή στη γυναικεία μονή των Λας Ουέλγας.
- Ερρίκος ο Συγκλητικός 1230-1303, πρίγκιπας (infante).
- Φίλιππος 1231–1274, πρίγκιπας. Προοριζόταν αρχικά για μοναχός, αλλά στη συνέχεια γοητεύτηκε από την ομορφιά της Χριστίνας της Νορβηγίας, κόρης του Χάακον Δ΄ της Νορβηγίας, που προοριζόταν για νύφη σε έναν από τους αδελφούς του. Αρνήθηκε να γίνει μοναχός για να τη νυμφευτεί. Αυτή πέθανε το 1362 χωρίς να κάνουν παιδιά.
- Σάντσο 1233-1261, αρχιεπίσκοπος του Τολέδο και της Σεβίλλης (1233 - 1261)
- Εμμανουήλ/Μανουέλ 1234-1283, κύριος της Βιγιένα. Ο γιος του Ιωάννης-Εμμανουήλ ήταν πατέρας της Ιωάννας-Εμμανουέλας, συζύγου τού Ερρίκου Β΄ της Καστίλης.
- Μαρία, πέθανε τον Νοέμβριο του 1235 σε βρεφική ηλικία.
Με τη δεύτερη σύζυγό του Ιωάννα των Νταμμαρτίν, κόρη τού Σίμωνα κόμη τού Ποντιέ, απέκτησε:
- Φερδινάνδος 1238-1264/69, κόμης του Ωμάλ.
- Ελεονώρα π.1241-1290, (πρώτη) σύζυγος του Εδουάρδου Α΄ της Αγγλίας. Γιος τους ήταν ο μετέπειτα βασιλιάς Εδουάρδος Β΄ της Αγγλίας[23]
- Λουδοβίκος 1243-1269, απεβ. 26 ετών.
- Σίμων (1244), πέθανε σε βρεφική ηλικία.
- Ιωάννης (1245), πέθανε σε βρεφική ηλικία.
Πρόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Roglo. p=fernando;n=de+castilla;oc=3.
- ↑ 2,0 2,1 «Kindred Britain»
- ↑ 3,0 3,1 p11305.htm#i113044. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Janna Bianchini (2012), The Queen's Hand: Power and Authority in the Reign of Berenguela of Castile, University of Pennsylvania Press
- ↑ F. Anson (1998) Fernando III: Rey de Castilla y León Madrid. σ.39
- ↑ R.K. Emmerson, editor, (2006), Key Figures in Medieval Europe Routledge. σ.215
- ↑ Jaime Alvar Ezquerra, editor, (2003) Diccionario de Historia de España, Madrid, σ.284
- ↑ Shadis 2010, σ. xix.
- ↑ Shadis 2010, σ. 70.
- ↑ Shadis 1999, σ. 348.
- ↑ 12,0 12,1 Edwards, 6.
- ↑ Edwards, 7.
- ↑ Edwards, 182.
- ↑ http://www.newadvent.org/cathen/06042a.htm
- ↑ http://nobility.org/2012/05/28/saint-ferdinand-death/
- ↑ Menocal, 47.
- ↑ Bernard F. Reilly, The Medieval Spains, (Cambridge University Press, 1993), 133.
- ↑ Fitzhenry, 6.
- ↑ http://www.ejercito.mde.es/noticias/2011/05/945.html
- ↑ https://www.academia.edu/16839138/Patrimonio_e_historia_de_la_antigua_Catedral_de_La_Laguna
- ↑ https://web.archive.org/web/20160827141057/http://www.ull.es/view/institucional/ull/Historia/es
- ↑ Powicke 1991, p. 235.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Edwards, John. Christian Córdoba: The City and its Region in the Late Middle Ages. Cambridge University Press: 1982.
- Fernández de Castro Cabeza, María del Carmen, A.C.J., Sister The Life of the Very Noble King of Castile and León, Saint Ferdinand III (Mount Kisco, N.Y.: The Foundation for a Christian Civilization, Inc., 1987)
- Fitzhenry, James. "Saint Fernando III, A Kingdom for Christ." Catholic Vitality Publications, St. Mary's, KS, 2009. http://www.roman-catholic-saints.com/saintfernando.html
- González, Julio. Reinado y Diplomas de Fernando III, i: Estudio. 1980.
- Menocal, María Rosa. The Ornament of the World. Little, Brown and Company: Boston, 2002.
- Powicke, Frederick Maurice (1991). The Thirteenth Century, 1216-1307. Oxford University Press.
- Shadis, Miriam (1999), "Berenguela of Castile's Political Motherhood", in Parsons, John Carmi; Wheeler, Bonnie, Medieval Mothering, New York: Taylor & Francis.
- Shadis, Miriam (2010). Berenguela of Castile (1180–1246) and Political Women in the High Middle Ages. Palgrave Macmillan.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 
|
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Ferdinand III of Castile της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |
|