Φαλακρή ίβιδα
| Φαλακρή Ίβιδα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Φαλακρή Ίβιδα
| ||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Geronticus eremita (Γέρων ο ερημίτης) Linnaeus 1758 |
Η Φαλακρή Ίβιδα ή Βόρεια Φαλακρή Ίβις ή Ίβις του Ουάλντραπ[1] είναι πολύ σπάνιο είδος ίβιδας της οικογένειας των Θρησκειορνιθίδων. Η κατανομή της περιορίζεται στο Β. Μαρόκο και τη Συρία, ενώ παλαιότερα υπήρχε και στην Ευρώπη. Η επιστημονική της ονομασία είναι Geronticus eremita και δεν περιλαμβάνει υποείδη (μονοτυπικό).
Στην Ελλάδα πιθανόν να υπήρχε κατά τα αρχαία χρόνια (2.000-3.000 π.Χ.)[2].
Τάση παγκόσμιου πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Καθοδική ↓[3]
Ονοματολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η επιστημονική της ονομασία του γένους Geronticus προέρχεται από το ελληνική λέξη γέρων (ηλικιωμένος), αναφερόμενο στο φαλακρό κεφάλι και τα μαύρα φτερά. Η επιστημονική ονομασία eremita είναι μια (νεο)λατινική λέξη για το ερημίτης, αναφερόμενο όμως στο βιότοπό της (έρημο)
Μορφολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η φαλακρή ίβιδα είναι μία μεσαίου μεγέθους ίβιδα. Είναι ολόμαυρο πουλί, με μάλλον κοντά κοκκινωπά πόδια. Έχει μακριές φτερούγες με μάλλον κοντό βραχίονα και μακρύ, αρκετά στενό "χέρι". Το μαύρο φτέρωμα έχει μεταλλική πράσινη και καστανομόβ γυαλάδα. Το ράμφος είναι κυρτό προς τα κάτω και κόκκινο. Το κεφάλι είναι "φαλακρό", με δέρμα κόκκινο. Η περιοχή πάνω από τα μάτια (μέτωπο) έχει σκούρο γκρίζο. Στον σβέρκο φέρει μακριά φτερά που κρέμονται σαν ακατάστατη χαίτη. Έχει σχετικά κοντά πόδια για ίβιδα.
Πτήση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν πετά τα πόδια δεν προεξέχουν από την ουρά, η οποία είναι μακριά. Τα φτεροκοπήματα του είναι ρηχά αλλά εμφανώς δυνατά και ελαστικά, χωρίς αναγκαστικά να διακόπτονται, σε μακρινές πτήσεις, από σύντομα αερογλιστρήματα, όπως η χαλκόκοτα. (ωστόσο αερογλιστρά συχνά, με τις γτερούγες κάπως λυγισμένες)[4].
Βιομετρικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μήκος σώματος: 70 έως 80 εκατοστά
- Άνοιγμα πτερύγων: 120 έως 135 εκατοστά
- Μήκος ράμφους: (Μαρόκο) ♂ 141,1 χιλιοστά, ♀ 133, 5 χιλιοστά - (Τουρκία) ♂ 129 χιλιοστά, ♀ 123,6 χιλιοστά
- Βάρος: 1 έως 1,5 κιλά
Φωνή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις αποικίες ένα βαρύ λαρυγγώδες "χρουμπ" και βραχνό, υψηλό "χιοχ". Αλλιώς σιωπηλή[4].
- Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)
Βιότοπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε αντίθεση με τις άλλες ίβιδες, που φωλιάζουν σε δέντρα και τρέφονται σε υγρότοπους, ο βιότοπός της φαλακρής ίβιδας περιλαμβάνεται κυρίως από ορεινές και ημιάγονες στέπες με πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό και βράχια για φώλιασμα.
Τροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τρέφεται με έντομα και μικρά ζώα που βρίσκει σε στεγνό έδαφος και αγρούς, όπως έντομα, σκορπιούς, σαλιγκάρια, βατράχια και ψάρια. Μερικές φορές τρέφεται με μικρά τρωκτικά, μικρά πουλιά και φυτά, όπως για παράδειγμα υδρόβια φυτά.[5]
Αναπαραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι φαλακρές ίβιδες γίνονται σεξουαλικά ώριμες στην ηλικία των 3 με 5 ετών, ενώ είναι μονογαμικά πτηνά, δηλαδή μένουν με τον ίδιο σύντροφο για όλη τους τη ζωή. Το ζευγάρι φτιάχνει τη φωλιά του στη κοιλότητα ενός γκρεμού. Η περίοδος επώασης διαρκεί 24 με 28 μέρες. Το θηλυκό γεννά 2 έως 4 αυγά, που το καθένα ζυγίζει 50,16 γραμμάρια. Τα μικρά εγκαταλείπουν τη φωλιά τους έπειτα από 40-50 μέρες.
Προσδόκιμο ζωής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η φαλακρή ίβιδα στη φύση ζει 10 με 15 χρόνια, σπάνια 20, ενώ μπορεί να φτάσει τα 25 χρόνια σε αιχμαλωσία. Το γηραιότερο άτομο που έχει καταγραφεί σε αιχμαλωσία είναι ένα αρσενικό που έζησε 37 χρόνια, ενώ το γηραιότερο θηλυκό έζησε 30 χρόνια.
Ιστορία και κατάσταση πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η φαλακρή ίβιδα είναι από τα πλέον απειλούμενα είδη του κόσμου. Παλαιότερα εξαπλωνόταν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, τη Νότια και την Κεντρική Ευρώπη: φώλιαζε κατά μήκος του Δούναβη και του Ρήνου και στα βουνά της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Αυστρίας, της Γερμανίας και της Ελβετίας και πολύ πιθανά στη Βόρεια Αδριατική περιοχή. Έχει όμως εξαφανιστεί απ' όλες αυτές τις περιοχές πριν από 300 χρόνια και τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες επανένταξης του είδους στις περιοχές αυτές (π.χ. Αυστρία).
Σήμερα επιβιώνει σε μια μικρή περιοχή του Μαρόκου και σε μια μικρή περιοχή στα όρια Τουρκίας και Συρίας. Ο συριακός πληθυσμός διαχειμάζει στη Ν. Αραβία και την Α. Αφρική. Ο πληθυσμός του Μαρόκου αριθμεί 500 άτομα, τα οποία έχουν κέντρο το Εθνικό Πάρκο του Σους - Μασά[6]. Ο τουρκικός πληθυσμός έχει κέντρο την πόλη Βίρθα, στα νοτιοδυτικά της χώρας, όπου τον 20ο αιώνα αριθμούσε 500 αναπαραγωγικά ζευγάρια. Το 1977, ξεκίνησε ένα πρόγραμμα αναπαραγωγής, παίρνωντας ένα ενήλικο ζευγάρι και εννιά νεοσσούς από τη φύση. Το πρόγραμμα απέτυχε στο να επανέλθει η πτώση: υπήρχαν 400 πουλιά το 1982, 5 ζευγάρια το 1986 και 7 ζευγάρια το 1987. Μόνο τρία πουλιά επέστρεψαν από τους τόπους διαχείμασής τους το 1989 και μόνο ένα το 1990. Τα επανεισαχθέντα πουλιά πέθαναν πριν αναπαραχθούν, καθιστώντας έτσι το είδος στην Τουρκία ως Εκλίπον από το φυσικό του περιβάλλον το 1992. Μόλις ο άγριος τουρκικός πληθυσμός έγινε μη βιώσιμος, η αποικία διατηρήθηκε ως ένα σμήνος που ήταν ελεύθερο στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, αλλά εγκλοβίζονταν το φθινόπωρο ώστε να αποφύγουν τη μετανάστευση. Την άνοιξη του 2002, οι επιστήμονες μιας αποστολής για την καταγραφή της πανίδας στις άνυδρες στέπες της Συρίας έμειναν έκπληκτοι ανακαλύπτοντας μια αποικία φαλακρών ιβίδων, άγνωστη μέχρι τότε. Παρ' όλο που που περιλάμβανε μόνο 7 πουλιά (μεταξύ των οποίων 3 ζευγάρια) η αποικία αυτή είχε θεμελιώδη σημασία για την επιβίωση του είδους[6].
Τα μαροκινά πουλιά είναι επιδημητικά, διασπερμένα κατά μήκος της ακτής στην περίοδο της ωοτοκίας. Στην παλαιότερη εξάπλωσή της στην περιοχή, η φαλακρή ίβιδα μετανάστευε νότια κατά τον χειμώνα και στο παρελθόν περιπλανιόταν σε Ισπανία, Ιράκ, Αίγυπτο, νησιά Αζόρες και Πράσινο Ακρωτήριο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Τζιανλούκα, Φερέτι (2008). ΣΚΑΪ ΒΙΒΛΙΟ, Ο ΠΕΛΑΡΓΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ. Ελλάδα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΚΑΪ. σελ. σ. 189. ISBN 978-960-6845-11-6.
- ↑ «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας».
- ↑ «Geronticus eremita (Bald Ibis, Hermit Ibis, Northern Bald Ibis, Waldrapp)». www.iucnredlist.org. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ 4,0 4,1 Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta. σελ. σ. 86. ISBN 978-960-6861-33-8.
- ↑ www.atticapark.com. «Ίβις του Ουάλντραπ». Attica Park. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ 6,0 6,1 Bernard, de Wetter (2006). Ζώα που χρειάζονται την προστασία μας. Γαλλία-Ελλάδα: Σαββάλας. σελ. σ. 235.