Υψικράτεια
| Υψικράτεια | |
|---|---|
 Η Υψικράτεια από ξυλογραφία τού έργου Promptuarium Iconum Insigniorum τού εκδότη Γκιγιώμ Ρουιγιέ (16ος αι.) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1ος αιώνας π.Χ. |
| Θάνατος | 1ος αιώνας π.Χ. |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σύζυγος ηγεμόνα |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτωρ |
Η Υψικράτεια (άκμασε το 63 π.Χ.) ήταν από τον Καύκασο και έγινε βασίλισσα του Πόντου, όταν παντρεύτηκε τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ ως 5η σύζυγός του. Από το όνομά της υπονοείται ότι η οικογένειά της ήταν από τον Κιμμέριο Βόσπορο.[1]
Ήταν αρρενωπή, εξοικειωμένη με τα όπλα και τον πόλεμο και τον ακολουθούσε αφοσιωμένα στις μάχες και τις περιπλανήσεις του, όταν εκείνος έγινε φυγάς.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν η πιο διάσημη σύζυγός του και τον αγάπησε τόσο, που φορούσε ανδρική αμφίεση και έμαθε πολεμικές δεξιότητες. Όταν ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ηττήθηκε και άρχισε τη φυγή, τον ακολούθησε στην εξορία, όπου και αν εκείνος ζητούσε καταφύγιο, ακόμη και στην πιο ερημική απομόνωση. Θεωρούσε, ότι όπου ήταν ο άνδρας της, εκεί ήταν το βασίλειό της, ο πλούτος της, η χώρα της· έγινε η μεγαλύτερη ευχαρίστηση και παρηγοριά τού Μιθριδάτη ΣΤ΄ στις κακοτυχίες του. Τον βοήθησε σε όλες τις κακουχίες, ακόμη και στους κινδύνους τού πολέμου. Ίππευε μαζί του στη μάχη, για να κατασταλούν εξεγέρσεις ή για να πολεμήσουν εναντίον των Ρωμαίων.
Κατά την ήττα τού Μιθριδάτη ΣΤ΄ από τον Γ. Πομπήιο η Υψικράτεια έσπασε τον κλοιό του Πομπήιου και, ενώ οι περισσότεροι σκορπίστηκαν, έμεινε μαζί με άλλους δύο στην πλευρά τού βασιλιά[2]. Ο Πλούταρχος γράφει, ότι "ήταν ανδροπρεπής και πολύ σκληρή, έτσι ο βασιλιάς αρεσκόταν να την καλεί Υψικράτη"[3]. Ο Βαλέριος Μάξιμος παρατηρεί[4]:
| « | η βασίλισσα Υψικράτεια αγαπούσε τόσο πολύ τον άνδρα της, που άφησε αυτά που είναι ελκυστικά σε μία γυναίκα και για χάρη του θεωρούσε ευχαρίστηση να αλλάξει την υπέροχη ομορφιά της για να μοιάζει με άνδρα. Έτσι έκοψε τα μαλλιά της και εξοικειώθηκε με τα άλογα και τα όπλα, για να μπορεί εύκολα να συμμετέχει στις επιχειρήσεις του και τους κινδύνους. Πράγματι όταν αυτός ηττήθηκε από τον Γ. Πομπήιο και ζούσε ως φυγάς ανάμεσα σε άγριους λαούς, αυτή τον ακολούθησε ακαταπόνητη. Η πίστη της ήταν για τον Μιθριδάτη η μεγαλύτερη παρηγοριά του και η πιο ευχάριστη αναψυχή του στις πικρές και δύσκολες συνθήκες· ο βασιλιάς θεωρούσε, ότι περιπλανιόταν με το "σπίτι του", καθώς η σύζυγός του ήταν μαζί του στην εξορία. | » |
Πέθανε μάλλον κατά τη διάρκεια εξέγερσης στην Φαναγορία το 63 π.Χ.[5] Το 2004, στην Φαναγορία ανακαλύφθηκε σε υποβρύχιες ανασκαφές επιταφειακή επιγραφή, που αναφέρει[6]:
| « | ΥΨΙΚΡΑΤΗΣ ΓΥΝΑΙ
ΜΙΘΡΙΔΑΤΟΥ ΕΥΠΑΤΟΡΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΧΑΙΡΕ |
» |
Η επιγραφή επιβεβαιώνει την αναφορά του Πλουτάρχου και τονίζει την αντίθεση του ανδρικού ονόματος με τον προσδιορισμό "γύναι". Βρισκόταν πάνω σε μάρμαρο, που αποτελούσε τμήμα μπρούντζινου αγάλματος της Υψικράτειας, το οποίο δεν έχει διασωθεί, οπότε είναι άγνωστο το πώς ήταν η εμφάνισή της.[7]
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παντρεύτηκε τον Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Πόντου· δεν αναφέρονται τέκνα.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Bongard-Levin, Gregori; Kochelenko, Gennadii Andreevich; Kouznestov, Vladimir (2006). «Les fouilles de Phanagorie : nouveaux documents archéologiques et épigraphiques du Bosphore». Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres 150 (1): 255–292. doi:. https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_2006_num_150_1_86934.
- ↑ Belfiglio, Valentine J. "Women and The Ancient Roman Army." Journal of Clinical Research and Case Studies. JCRCS-01 (2023).
- ↑ Πλούταρχος. «Βίοι Παράλληλοι, Πομπήιος, κεφ. 32.8». Βικιθήκη. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2023.
- ↑ Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium libri vi.6
- ↑ Andreas Mehl, Alexander Makhlayuk & Oleg Gabelko (2013). A Historical and Epigraphic Commentary on Hypsicrateia’s Epitaph // Ruthenia Classica Aetatis Novae: A Collection of Works by Russian Scholars in Ancient Greek and Roman History. Στουτγάρδη: Franz Steiner Verlag, σελ. 175. https://www.academia.edu/40415858/A_Historical_and_Epigraphic_Commentary_on_Hypsicrateia_s_Epitaph_Ruthenia_Classica_Aetatis_Novae_A_Collection_of_Works_by_Russian_Scholars_in_Ancient_Greek_and_Roman_History_Ed_by_Andreas_Mehl_Alexander_Makhlayuk_and_Oleg_Gabelko_Stuttgart_Franz_Steiner_Verlag_2013_P_173_184.
- ↑ «SEG 56.934 : Hypsikrateia, Phanagoreia». attalus.org. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2023.
- ↑ Facella, Margherita· Campanile, Domitilla (2017). TransAntiquity: cross-dressing and transgender dynamics in the ancient world. Routledge monographs in classical studies. Λονδίνο: Routledge, Taylor 惻ancis Group. σελ. 114-6. ISBN 978-1-138-94120-5.