Υπόγεια φυλακή

Μπουντρούμια του Blarney Castle

Υπόγεια φυλακή, αλλιώς μπουντρούμι (oubliette), ήταν ένα δωμάτιο ή ένα κελί , στο οποίο κρατούνταν  οι φυλακισμένοι, και το οποίο βρισκότανε κυρίως κάτω από τη γη. Οι υπόγειες φυλακές συναντιούνται γενικά στα μεσαιωνικά κάστρα, ακόμη και αν η σύνδεσή τους με την πρακτική του βασανιστηρίου ανάγεται στην Αναγέννηση. Το μπουντρούμι (oubliette), είναι ένας ιδιαίτερος τύπος υπόγειας φυλακής, στην οποία είχε κανείς πρόσβαση μόνο μέσω μίας καταπακτής που βρισκόταν πάνω σε ένα υψηλό σημείο.

Ετυμολογία

Ο γαλλικός όρος "oubliette", μπουντρούμι, έχει την ίδια ρίζα του όρου "oublier", "ξεχνώ". Η δομή αυτή είχε χρησιμοποιηθεί για εκείνους τους φυλακισμένους που οι αρχές ήθελαν να λησμονηθούν.

Ιστορία

Λίγα Νορμανδικά μπουντρούμια ήταν τμήματα των αγγλικών κάστρων που περιείχαν φυλακές, αν και ήταν πιο συνηθισμένα στην Σκωτία. Ο εγκλεισμός στη φυλακή δεν ήταν μια κοινή τιμωρία στο Μεσαίωνα επομένως πολλοί φυλακισμένοι κρατούνταν εν αναμονή της ετυμηγορίας των ενόρκων, ή της εκτέλεσης, ή απλά για πολιτικούς λόγους. Οι ευγενείς φυλακισμένοι δεν κρατούνταν  συνήθως έγκλειστοι  σε φυλακές, αλλά στα άνετα δωμάτια του κάστρου. Ο Πύργος του Λονδίνου είναι μια διαβόητη φυλακή για πολιτικούς κρατούμενους, ενώ το κάστρο του Πόντεφρακτ χρησίμεψε για να φυλακίσει τον Θωμά του Λάνκαστερ (1322), τον Ριχάρδο Β΄ της Αγγλίας (1400), τον Άντονι Γούντβιλ (1483), τον Ρίτσαρντ Σκροπ, αρχιεπίσκοπο της Υόρκης (1405), τον Ιάκωβο Α 'της Σκωτίας (1405-1424) και τον Κάρολο, δούκα της Ορλεάνης (1417-1430). Η κατασκευή των δωματίων που χρησιμοποιούνταν για  φυλακή  έγινε  πιο συνηθισμένη όταν εντάχθηκαν στα σώματα φρουράς ή  στους εντοιχισμένους πύργους. Μερικά κάστρα έχουν μεγάλους χώρους για τους φυλακισμένους, όπως ο πύργος της φυλακής του Κάστρου του Καερνάρφορντ (Caernarfon). Τα κάστρα, του Κάστρου Αλνγουίκ (Alnwick) και Κοκερμάουθ (Cockermouth), και τα δύο στο Νορθάμπερλαντ (Northumberland), είχαν φυλακές στα σώματα φρουράς με μπουντρούμι κάτω από αυτά.

Χαρακτηριστικά

Σχέδιο μπουντρουμιού (oubliette) στη φυλακή της Βαστίλλης στο Παρίσι, προέρχεται από το λεξικό της γαλλικής αρχιτεκτονικής από τον 11ο έως τον 16ο αιώνα (1854-1868) του Εζέν Βιολέ-λε-Ντουκ (Eugène Viollet-le-Duc): το σχόλιο βεβαιώνει ότι στην πραγματικότητα θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί μόνο για τη διατήρηση του πάγου.

Μολονότι πολλές φυλακές είναι απλά δωμάτια  σε έναν όροφο με θωρακισμένες πόρτες ή με πρόσβαση μόνο μέσω καταπακτής στο πάτωμα  του δωματίου που βρισκόταν από πάνω, η χρήση των φυλακών για τα βασανιστήρια τις κατέστησε μια έντονη μεταφορά σε διαφορετικά πλαίσια. Οι "φυλακές", στον πληθυντικό, αναφέρονται στο σύνολο των κελιών και των δωματίων βασανιστηρίων, τόσο ώστε ο αριθμός τους στα κάστρα να αυξάνεται πάντα για να "τραβήξει" το ενδιαφέρον των τουριστών, ενώ κατά το μεσαίωνα, οι κρατούμενοι ήταν κάθε άλλο παρά πολυάριθμοι, μειώνονταν σε σύντομο χρονικό διάστημα με την καταδίκη τους σε θάνατο, ή (στην περίπτωση των πολιτικών κρατουμένων) με τη στέρηση της τροφής. Πολλά από τα δωμάτια που περιγράφονται ως φυλακές ή μπουντρούμια (oubliette) ήταν, στην πραγματικότητα, αποθήκες, δεξαμενές νερού ή και αποχωρητήρια.

Ένα παράδειγμα του τι θα μπορούσε να οριστεί "μπουντρούμι" (oubliette), είναι ένα ιδιαίτερα κλειστοφοβικό κελί των φυλακών του Πύργου του Καίσαρα στο κάστρο του Γουόργουικ (Warwick), στην κεντρική Αγγλία. Η καταπακτή πρόσβασης είναι ένα πλέγμα σιδήρου.

Στη βιβλιογραφία

Το μπουντρούμι και οι φυλακές ήταν ένα θέμα που προτιμούνταν στα γοτθικά μυθιστορήματα ή στα ιστορικά μυθιστορήματα του δέκατου ένατου αιώνα, όπου εμφανίζονταν  ως σύμβολα της τυραννίας και της σκληρότητας, ως η αληθινή αντίθεση έναντι των αξιών του Διαφωτισμού, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Συνήθως τοποθετημένα κάτω από τα κάστρα ή τα μεσαιωνικά μοναστήρια, που χρησιμοποιούνταν από καθολικούς μοναχούς και ιεροεξεταστές για να βασανίζουν τους ανθρώπους. Στο έργο του Αλέξανδρου Δουμά, που έχει τον τίτλο Η Βασίλισσα Μαργκό, η Αικατερίνη των Μεδίκων (Caterina de Medici) απεικονίζεται οδυνηρή πάνω σ' ένα θύμα των μπουντρουμιών του Λούβρου.