Μετάβαση στο περιεχόμενο

Υπερσμήνος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ένας χάρτης των Υπερσμήνων και των κενών που βρίσκονται πλησιέστερα στη Γη.

Ένα υπερσμήνος είναι μια μεγάλη ομάδα[1] μικρότερων σμήνων γαλαξιών ή ομάδων γαλαξιών, που είναι από τις πιο γνωστές δομές του Κόσμου. Ο Γαλαξίας μας είναι μέρος του συστήματος γαλαξιών της Τοπικής Ομάδας (που περιέχει περισσότερους από 54 γαλαξίες), το οποίο με τη σειρά του είναι μέρος του Υπερσμήνους Λανιακέα.[2] Αυτό το υπερσμήνος καλύπτει πάνω από 500 εκατομμύρια έτη φωτός, ενώ η Τοπική Ομάδα εκτείνεται πάνω από 10 εκατομμύρια έτη φωτός.[1] Ο αριθμός των υπερσμήνων στο παρατηρούμενο σύμπαν υπολογίζεται ότι είναι 10 εκατομμύρια.[3]

Οι γαλαξίες ομαδοποιούνται σε σμήνη αντί να διασκορπίζονται τυχαία. Σμήνη γαλαξιών, με τη σειρά τους, ομαδοποιούνται για να σχηματίσουν υπερσμήνη. Συνήθως, τα υπερσμήνη περιέχουν δεκάδες ατομικά σμήνη σε όλη την έκταση ενός χώρου περίπου 150 εκατομμυρίων ετών φωτός. Σε αντίθεση με τα σμήνη, τα περισσότερα υπερσμήνη δεν συνδέονται μεταξύ τους με τη βαρύτητα. Τα συστατικά σμήνη μετατοπίζονται γενικά το ένα από το άλλο λόγω της ροής Χαμπλ.

Ο γαλαξίας του Γαλαξία μας πέφτει μέσα στην Τοπική Ομάδα, η οποία είναι ένα ακανόνιστο σύμπλεγμα γαλαξιών με 80 γνωστά μέλη και πιθανώς μερικά ακόμα. Τα φτωχά σμήνη ενδέχεται να περιέχουν μόνο λίγους δεκάδες γαλαξίες, σε σύγκριση με πλούσια σμήνη με εκατοντάδες ή και χιλιάδες. Η Τοπική Ομάδα βρίσκεται στο Τοπικό Υπερσμήνος (γνωστό και ως Υπερσμήνος της Παρθένου), το οποίο έχει διάμετρο 100 εκατομμυρίων ετών φωτός. Το Τοπικό Υπερσμήνος περιέχει συνολικά περίπου 1015 φορές τη μάζα του Ήλιου.

Το μεγαλύτερο σμήνος του παρατηρήσιμου σύμπαντος ονομάζεται Μεγάλος Ελκυστής. Η βαρύτητά του είναι τόσο έντονη ώστε το Τοπικό Υπερσμήνος, συμπεριλαμβανομένου και του Γαλαξία μας, κινείται προς μια κατεύθυνση προς αυτό με ταχύτητα αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Οι ταχύτητες σε αυτή την κοσμική κλίμακα μετριούνται σε σχέση με το πλαίσιο αναφοράς της ροής Χαμπλ. Το μεγαλύτερο υπερσμήνος έξω από το τοπικό σύμπαν είναι το Νήμα Περσέας-Πήγασος. Περιέχει το υπερσμήνος του Περσέα και εκτείνεται περίπου ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός, καθιστώντας το μία από τις μεγαλύτερες γνωστές δομές του σύμπαντος.

Ένα διάγραμμα της θέσης της Γης στο παρατηρήσιμο σύμπαν και τα γειτονικά υπερσμήνη των γαλαξιών. (Κάντε κλικ εδώ για μικρότερη εικόνα.)
  1. 1,0 1,1 Cain, Fraser (4 Μαΐου 2009). «Local Group». Universe Today. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2015. 
  2. Earth's new address: 'Solar System, Milky Way, Laniakea' / Nature
  3. «The Universe within 14 billion Light Years». Atlas of the Universe. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2015.