Τσαγαταϊκή γλώσσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τα τσαγαταϊκά (چغتای, Τσαγατᾱι) είναι εξαφανισμένη τουρκική λογοτεχνική γλώσσα η οποία κάποτε ομιλούνταν ευρέως στην Κεντρική Ασία και παρέμεινε η κοινή λογοτεχνική γλώσσα εκεί μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Χρησιμοποιούνταν σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων του σύγχρονου Ουζμπεκιστάν, του Σιντζιάνγκ, του Καζακστάν και της Κιργιζίας.[1] Τα λογοτεχνικά τσαγαταϊκά είναι ο προκάτοχος του σύγχρονου κλάδου των τουρκικών καρλουκικών γλωσσών, που περιλαμβάνουν τα ουζμπεκικά και τα ουιγουρικά.[2] Τα τουρκμενικά, τα οποία δεν ανήκουν στον κλάδο των καρλουκικών, αλλά στον κλάδο των ογουζικών από τις τουρκικές γλώσσες, επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα τσαγαταϊκά για αιώνες.[3]

Ο Αλισέρ Ναβοΐ ήταν ο μεγαλύτερος εκπρόσωπος της τσαγαταϊκής λογοτεχνίας.[4]

Στην πύλη Λίζενγκ στο Ορεινό Κέντρο Αναψυχής του Τσένγκντε, η δεύτερη στήλη από αριστερά έχει την τσαγαταϊκή γλώσσα γραμμένη με την περσοαραβική γραφή Ναστάλικ.

Η τσαγαταϊκή λογοτεχνία εξακολουθεί να μελετάται στο σύγχρονο Ουζμπεκιστάν, όπου η γλώσσα θεωρείται ο προκάτοχος και ο άμεσος πρόγονος των σύγχρονων ουζμπεκικών και η λογοτεχνία θεωρείται μέρος της εθνικής κληρονομιάς του Ουζμπεκιστάν. Στην Τουρκία μελετάται και θεωρείται ως μέρος της κοινής, ευρύτερης τουρκικής κληρονομιάς.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Chagatai literature». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021. 
  2. L.A. Grenoble (11 Απριλίου 2006). Language Policy in the Soviet Union. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-306-48083-6. 
  3. Vaidyanath, R (1967). The Formation of the Soviet Central Asian Republics, A Study in Soviet Nationalities Policy, 1917-1936. People's Publishing House. σελ. 24. 
  4. Robert McHenry, επιμ. (1993). «Navā'ī, (Mir) 'Alī Shīr». Encyclopædia Britannica. 8 (15th έκδοση). Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc, σελ. 563.