Τρισμός
| Τρισμός | |
|---|---|
| Ταξινόμηση | |
| ICD-10 | R25.2 |
| ICD-9 | 781.0 |
| DiseasesDB | 27801 |
| MeSH | D014313 |
Τρισμός ονομάζεται ο περιορισμός της κινητικότητας της γνάθου, με συνέπεια να μειώνεται το άνοιγμα του στόματος. Αυτό συνήθως οφείλεται σε σπασμό των μασητηρίων μυών (μυών της μάσησης) ή σε μια ποικιλία από άλλες αιτίες[1]. Διακρίνεται σε παροδικό και μόνιμο. Ο παροδικός τρισμός παρουσιάζεται πολύ πιο συχνά από ότι ο μόνιμος τρισμός[2].
Ορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ως τρισμός ορίζεται κυρίως η δυσκολία στο άνοιγμα του στόματος που οφείλεται σε μυϊκό σπασμό, στην πρόκληση του οποίου συμμετέχει το κινητικό νεύρο των μυών της μάσησης, που είναι το τρίδυμο νεύρο[3]. Ωστόσο, μπορεί επίσης να αναφέρεται σε περιορισμένο άνοιγμα του στόματος από οποιαδήποτε άλλη αιτία[4]. Άλλος ορισμός του τρισμού είναι απλά ένας περιορισμός της κίνησης της γνάθου[5].
Κλινικές μορφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως αναφέρθηκε, ο περιορισμός στην κινητικότητα της γνάθου, που εμφανίζεται ως αδυναμία διανοίξεως του στόματος, μπορεί να είναι παροδικός ή μόνιμος. Όταν οφείλεται σε μυϊκό σπασμό είναι αυτός που κατεξοχήν αναφέρεται ως τρισμός και είναι παροδικός. Ο μόνιμος περιορισμός της κινητικότητας μπορεί να οφείλεται είτε σε ενδοαρθρικά αίτια της κροταφογναθικής άρθρωσης (αγκυλώσεις) είτε και σε εξωαρθρικά αίτια (ψευδαγκυλώσεις ή εξωαρθρικές αγκυλώσεις της κροταφογναθικής άρθρωσης).
Αίτια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η παροδική αδυναμία διανοίξεως του στόματος οφείλεται κυρίως σε έναν από τους παρακάτω λόγους[6]:
- Σύνδρομο μασητηριακής μυαλγίας. Το σύνδρομο αυτό αποτελεί τη συχνότερη αιτία τρισμού.
- Λοιμώξεις των ιστών που περιβάλλουν τη γνάθο. Συχνή αιτία είναι η οξεία περιστεφανίτις και επίσης οι οστεομυελίτιδες των γνάθων, καθώς οι λοιμώξεις αυτές επεκτείνονται στα διαστήματα μεταξύ των ανασπόντων τη γνάθο μυών.
- Στελεχιαία αναισθησία του κάτω φατνιακού. Μετά από αναισθησία του κάτω φατνιακού νεύρου ο περιορισμός στη διάνοιξη του στόματος μπορεί να οφείλεται είτε σε σχηματισμό και οργάνωση αιματώματος είτε σε απόστημα του διαστήματος μεταξύ της γνάθου και του έσω πτερυγοειδούς μυός.
- Κακώσεις. Η φλεγμονή που ακολουθεί μια εγχειρητική ή τυχαία κάκωση μπορεί να συνοδεύεται από οίδημα και υπερτονία των ανασπόντων μυών.
- Τέτανος. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αρρώστων, που απευθύνθηκαν σε οδοντίατρο παραπονούμενοι για τρισμό και τελικά αποδείχθηκε ότι έπασχαν από τέτανο. Παρόλο ότι οι περιπτώσεις αυτές είναι πολύ σπάνιες, ο τέτανος πρέπει να περιλαμβάνεται στη διαφορική διάγνωση των περιπτώσεων που ο τρισμός εμφανίζεται αιφνίδια, δεδομένης της υψηλής θνησιμότητας της νόσου.
- Ψυχογενής τρισμός. Σε σπάνιες περιπτώσεις εμφανίζεται ψυχογενής τρισμός, που μπορεί να συνοδεύεται από κλονικούς σπασμούς των μιμικών μυών του προσώπου ή ακόμη και με σπασμό ορισμένων από τους μασητηρίους μυς.
Διαφορική διάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο παροδικός τρισμός πρέπει να διαχωρίζεται από τον μόνιμο τρισμό ή τον μόνιμο περιορισμό στην κινητικότητα της γνάθου, που οφείλεται κυρίως σε ενδοαρθρικά αίτια και αναφέρεται ως αληθής ή ενδοαρθρική αγκύλωση της κροταφογναθικής άρθρωσης. Η αγκύλωση εξελίσσεται βαθμιαία και ενώ αρχικά είναι ινώδης, αργότερα καθίσταται οστεώδης.
Η αγκύλωση της κροταφογναθικής μπορεί να οφείλεται σε:
- Μαιευτική κάκωση, που συνέβαινε παλαιότερα λόγω χρήσης εμβρυουλκών.
- Λοιμώδεις αρθρίτιδες.
- Χρόνιες φλεγμονώδεις αρθρίτιδες. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα και κυρίως η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα, σε παραμελήμενες περιπτώσεις, προκαλούν αγκυλώσεις της κροταφογναθικής.
- Κακώσεις. Οι περισσότερες περιπτώσεις αγκυλώσεως της κροταφογναθικής έχουν τραυματική αιτιολογία. Συχνότερη αιτία είναι τα ενδοαρθρικά κατάγματα του του κονδύλου της κάτω γνάθου.
Τα τελευταία πενήντα χρόνια, η βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών έχει μειώσει εξαιρετικά τον αριθμό των αγκυλώσεων της κροταφογναθικής στην Ελλάδα.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Odell, edited by Edward W. (2010). Clinical problem solving in dentistry (3rd έκδοση). Edinburgh: Churchill Livingstone. σελίδες 37–41. ISBN 9780443067846.
- ↑ Soames, J.V.· Southam, J.C. (1998). Oral pathology (3rd έκδοση). Oxford: Oxford University Press. σελ. 330. ISBN 019262895X.
- ↑ «trismus». Miller-Keane Encyclopedia and Dictionary of Medicine, Nursing, and Allied Health (Seventh έκδοση). 2003. http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/trismus.
- ↑ Newlands, edited by Cyrus Kerawala, Carrie (2010). Oral and maxillofacial surgery. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199204830.
- ↑ Soames, J.V.· Southam, J.C. (1998). Oral pathology (3rd έκδοση). Oxford: Oxford University Press. σελ. 330. ISBN 019262895X.
- ↑ Καρακάση, Δ. Θ. και Λαζαρίδη, Ν. Θ. (2009): Στοματική και γναθοπροσωπική χειρουργική, Τόμος Α΄, Εκδόσεις Α. Αλτιντζή, Θεσσαλονίκη, σελ.183-191. ISBN 978-960-92590-4-0.