Τριλογία

Αφίσα από την κινηματογραφική τριλογία Τρία χρώματα (1993 - 1994) του Κσίστοφ Κιεσλόφσκι.

Μια τριλογία είναι ένα σύνολο τριών διακριτών έργων που συνδέονται και μπορούν να θεωρηθούν είτε ως ένα ενιαίο έργο είτε ως τρία μεμονωμένα έργα. Βρίσκονται συνήθως στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τα βιντεοπαιχνίδια. Υπάρχουν επίσης τριμερή έργα που θεωρούνται συστατικά ενός ευρύτερου έργου, όπως το τρίπτυχο ή η σονάτα τριών κινήσεων, αλλά δεν αναφέρονται συνήθως με τον όρο «τριλογία».

Οι περισσότερες τριλογίες είναι έργα μυθοπλασίας που αφορούν τους ίδιους χαρακτήρες ή το ίδιο σκηνικό, όπως η Τριλογία του Απού με ταινίες του Σατιατζίτ Ράι και η τριλογία Kingdom με τηλεοπτικές μίνι σειρές από το 1994 έως το 2022 του Λαρς φον Τρίερ. Άλλες τριλογίες μυθοπλασίας συνδέονται μόνο με θέμα: για παράδειγμα, κάθε ταινία της τριλογίας Τρία χρώματα του Κσίστοφ Κιεσλόφσκι εξερευνά ένα από τα πολιτικά ιδανικά της Γαλλικής Δημοκρατίας (ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη). Οι τριλογίες μπορούν επίσης να συνδεθούν με λιγότερο προφανείς τρόπους, όπως Η Τριλογία της Νέας Υόρκης του Πολ Όστερ ή η τριλογία Nova με μυθιστορήματα του Γουίλιαμ Μπάροουζ, γραμμένα με την τεχνική cut-up.

Ο όρος σπάνια χρησιμοποιείται εκτός των μέσων ενημέρωσης. Ένα παράδειγμα είναι η Τριλογία Μάρσαλ, ένας κοινός όρος για τρεις αποφάσεις που συντάχθηκαν από τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Τζον Μάρσαλ, από το 1823 έως το 1832 σχετικά με το νομικό καθεστώς των ιθαγενών Αμερικανών βάσει του αμερικανικού δικαίου. Άλλο παράδειγμα, στην αρχιτεκτονική, αποτελεί η Νεοκλασική Τριλογία Αθηνών.

Οι τριλογίες –και οι σειρές γενικά– είναι συνηθισμένες στη μυθοπλασία.

Ιστορία

Οι τριλογίες χρονολογούνται από την αρχαιότητα. Στα Μεγάλα Διονύσια της Αρχαίας Ελλάδας, για παράδειγμα, παρουσιάζονταν τριλογίες τραγωδιών ακολουθούμενες από ένα τέταρτο σατυρικό δράμα (και τα τέσσερα έργα μαζί αποτελούσαν μία τετραλογία). Η Ορέστεια είναι η μόνη σωζόμενη τριλογία αυτών των αρχαίων ελληνικών έργων, που παρουσιάστηκε αρχικά στα Μεγάλα Διονύσια της Αθήνας το 458 π.Χ. Τα τρία θηβαϊκά έργα (Οιδίπους Τύραννος, Οιδίπους επί Κολωνώ και Αντιγόνη), ή κύκλος του Οιδίποδα, του Σοφοκλή, που προέρχονται από τον 5ο αιώνα π.Χ., δεν αποτελούν πραγματικό παράδειγμα τριλογίας επειδή τα έργα γράφτηκαν σε ξεχωριστές χρονικές στιγμές και με διαφορετικά θέματα/σκοπούς.

Οι τεχνικές αλλαγές στην τυπογραφία και τον κινηματογράφο στα μέσα έως τα τέλη του 20ού αιώνα κατέστησαν τη δημιουργία τριλογιών πιο εφικτή, ενώ η ανάπτυξη των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των σύγχρονων παγκόσμιων δικτύων διανομής τις έχει καταστήσει πιο επικερδείς. Παραδείγματα τριλογιών στη σύγχρονη μυθοπλασία είναι οι Wayfarers του Κνουτ Χάμσουν, η τριλογία Cairo του Ναγκίμπ Μαχφούζ, η τριλογία The Border του Κόρμακ ΜακΚάρθυ και Η Τριλογία του Κόσμου του Φίλιπ Πούλμαν. Ένα καίριο παράδειγμα είναι το βιβλίο του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (1954–1955), το οποίο γράφτηκε ως τρίτομο μυθιστόρημα αλλά εκδόθηκε (για οικονομικούς λόγους) ως τριλογία, συμβάλλοντας έτσι στη διάδοση της μορφής της τριλογίας.

Δείτε επίσης

• Τετραλογία