Το συμβόλαιο γάμου (Μπαλζάκ)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το συμβόλαιο γάμου
Από εικονογράφηση της πρώτης έκδοσης το 1835
ΣυγγραφέαςΟνορέ ντε Μπαλζάκ
ΤίτλοςLe Contrat de mariage
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1835
Μορφήμυθιστόρημα
ΣειράΗ Ανθρώπινη κωμωδία
ΧαρακτήρεςΒωτρέν
ΕπόμενοΠορτραίτο γυναίκας

Το συμβόλαιο γάμου (γαλλικός τίτλος: Le Contrat de mariage) είναι μυθιστόρημα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ που δημοσιεύθηκε το 1835. Το έργο κατατάσσεται στις Σκηνές της ιδιωτικής ζωής της μυθιστορηματικής σειράς Ανθρώπινη κωμωδία και είναι αφιερωμένο στον Τζοακίνο Ροσσίνι.[1]

Διαδραματίζεται στο Μπορντώ και περιγράφει τον γάμο ενός Γάλλου ευγενή και την απώλεια της περιουσίας του μέσω επιβλαβών γι' αυτόν συμβολαιογραφικών διευθετήσεων.[2]

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πωλ ντε Μανερβίλ, είναι ένας 27χρονος ευγενής από το Μπορντώ, κληρονόμος τεράστιας πατρικής περιουσίας που διαχειρίζεται ο συμβολαιογράφος του. Αφού έζησε για λίγο καιρό και έλαμψε στον κόσμο του Παρισιού, αποφάσισε να εγκαταλείψει την κομψή εργένικη ζωή του, να επιστρέψει στο Μπορντώ, όπου ζούσαν ακόμη μέλη της οικογένειάς του, και να παντρευτεί, παρά τις συμβουλές του φίλου του Ανρί ντε Μαρσέ ο οποίος προσπάθησε μάταια να τον αποτρέψει από έναν βιαστικό γάμο.[3]

Μόλις έφτασε στην πόλη του, έγινε το αντικείμενο της προσοχής όλης της υψηλής κοινωνίας του Μπορντώ, με το όνομα και το κύρος της οικογένειάς του έγινε δεκτός στα μεγάλα αρχοντικά. Ερωτεύεται τη Ναταλί Εβανζελίστα, κόρη πλούσιου Ισπανού τραπεζίτη, που μεγάλωσε με τη χήρα μητέρα της. Γοητευμένος από την όμορφη και έξυπνη νεαρή γυναίκα, δεν παρατηρεί τους ελιγμούς της μητέρας της, για την οποία ο γάμος της κόρης της είναι πάνω απ' όλα μια ευκαιρία για να διατηρήσει η κόρη της τον πλούσιο τρόπο ζωής που πιστεύει ότι είναι το εκ γενετής δικαίωμα της και να κερδίσει η ίδια κάποια επιπλέον χρήματα, καθώς η οικονομική της κατάσταση έχει μειωθεί μετά τον θάνατο του συζύγου της.[4]

Από εικονογράφηση έκδοσης του 1897

Η θεία του Πωλ, βαρόνη ντε Μολινκούρ, αναθέτει τη διευθέτηση του συμβολαίου γάμου στον οικογενειακό συμβολαιογράφο, τον ηλικιωμένο κύριο Ματία, ο οποίος ανακαλύπτει την οικονομική καταστροφή της χήρας και της κόρης της και συντάσσει μια πράξη που θα επέτρεπε στον Πωλ να ζει από τα εισοδήματα της περιουσίας του χωρίς να επηρεάζεται το κεφάλαιο και τα ακίνητα, προορισμένα για τον μεγαλύτερο γιο κάθε γενιάς. Ωστόσο, ο νεαρός φιλόδοξος συμβολαιογράφος των Εβανζελίστα έχει άλλα σχέδια. Ο γάμος γίνεται και ακολουθεί λαμπρή δεξίωση.[5]

Χρησιμοποιώντας επιδέξιες μεθόδους, η κυρία Εβανζελίστα, έξαλλη από την απομάκρυνσή της από τον σκοπό της, συμβουλεύει τον Πωλ να διαχειριστεί μόνος του τα περιουσιακά του στοιχεία, δι' εκπροσώπου. Πολύ αφελής και γεμάτος ψευδαισθήσεις, αυτός υπακούει, μη βλέποντας τα κρυφά κίνητρα της πεθεράς του.

Το δεύτερο μέρος, το οποίο ο Μπαλζάκ αποκαλεί «συμπέρασμα», βρίσκει τον Πωλ 5 χρόνια αργότερα, με τον γάμο του - χωρίς παιδιά - διαλυμένο, να συνειδητοποιεί ότι η γυναίκα του έχει ξοδέψει όλη του την περιουσία και είναι κατεστραμμένος οικονομικά. Ταξιδεύοντας για την Ινδία, όπου σκοπεύει να αρχίσει καινούργια ζωή, διαβάζει δύο γράμματα - ένα της γυναίκας του και ένα του φίλου του Ανρί ντε Μαρσέ - που αποκαλύπτουν όλη την υποκρισία και την απάτη, ακόμη και τις απιστίες της γυναίκας του. Το μυθιστόρημα τελειώνει με αυτά τα λόγια: «Πολλοί θα είχαν τρελαθεί. Ο Πωλ πήγε στο κρεβάτι και κοιμήθηκε μ' αυτόν τον βαθύ ύπνο που ακολουθεί τεράστιες καταστροφές, όπως ο Ναπολέοντας μετά τη μάχη του Βατερλώ

Σχολιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το συμβόλαιο γάμου είναι μια από τις σπουδαίες μελέτες του Μπαλζάκ για τις ανθρώπινες ψευδαισθήσεις, στην προκειμένη περίπτωση τις ψευδαισθήσεις του έγγαμου βίου. Ο Πωλ είναι το παράδειγμα του συζύγου, «του εκούσιου χαζού» που προτιμά «να υποφέρει παρά να παραπονιέται». Ο ντε Μαρσέ αποκαλύπτει τις σκέψεις του για τον γάμο και ταυτόχρονα δίνει μια ενδιαφέρουσα οπτική για τον γάμο και τον έρωτα στον κόσμο της αριστοκρατίας της εποχής, αποκαλύπτοντας τις απόψεις του ίδιου του Μπαλζάκ.[6]

Το μυθιστόρημα είναι αξιοσημείωτο για τις διαπραγματεύσεις και αντιπαραθέσεις των συμβολαιογράφων για τη διάθεση των περιουσιακών στοιχείων στο συμβόλαιο γάμου, με αφθονία τεχνικών λεπτομερειών, είναι μια από τις κλασικές αναλύσεις του Μπαλζάκ σχετικά με τις τεχνικές, το δόλο και τις παγίδες του νόμου που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες διαπραγματευτές.

Σε μια επιστολή προς τη φίλη του μαντάμ Χάνσκα, ο Μπαλζάκ παρουσίασε το θέμα αυτού του έργου του: «Έχω απεικονίσει όλες τις κακοτυχίες των γυναικών, είναι καιρός να δείξουμε και τα βάσανα των συζύγων.»[7]

Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Συμβόλαιο γάμου, μετάφραση: Ρενέ Ψυρούκη, εκδόσεις Κάλβος, 1968
  • Συμβόλαιο γάμου, μετάφραση: Νίκος Αθανασιάδης, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, 1988

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]