Το προσφυγάκι (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αρ. 3485)

Το προσφυγάκι

βοσκόπουλο με κουταβάκι
Υλικό	Μάρμαρο
Δημιουργήθηκε	περ. 150 μ.Χ.
Καλλιτέχνης	άγνωστος καλλιτέχνης
Ανακαλύφθηκε	Στο Γεροντικό της Νύσσης, Μικρά Ασία το 1922
Περίοδος/ πολιτισμός	βουκολικό θέμα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων
Διαστάσεις	63 εκ. ύψος
Παρούσα τοποθεσία	Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα
Αριθμός καταλόγου	3485

Το βοσκόπουλο με κουταβάκι που φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με αριθμό 3485 βρέθηκε στη Μικρά Ασία. Το έργο ονομάζεται επίσης «Το προσφυγάκι». Γύψινο εκμαγείο του εκτίθεται και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Βασιλείας.

Προέλευση του ευρήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αγαλματάκι βρέθηκε το 1922 σε ανασκαφές του Έλληνα αρχαιολόγου Κουρουνιώτη στον αρχαιολογικό χώρο του Βουλευτηρίου ή Γεροντικού της Νύσσης. Λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής το αγαλματάκι μεταφέρθηκε τον ίδιο χρόνο από τον Κουρουνιώτη στην Αθήνα που το παρέδωσε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Από τότε φέρει το όνομα «το προσφυγάκι».

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο και έχει ύψος 63 εκατοστά. Παρουσιάζει ένα μικρό ιστάμενο βοσκόπουλο που κρατάει στην αγκαλιά του με αγάπη ένα σκυλάκι. Το παιδάκι φοράει κοντή κάπα με κουκούλα και έχει τα ποδαράκια του γυμνά.

Ερμηνεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μοτίβο του μικρού παιδιού είναι πολύ δημοφιλές και απαντάται συχνά στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Παρόμοια αγάλματα χρησίμευαν ως ανάθημα ή τάμα από εύπορες οικογένειες για την ανάρρωση του παιδιού τους, ή όπως σε ετούτη την περίπτωση, ως διακοσμητικό στοιχείο με θέμα την φύση και την εξοχή. Η δεύτερη εκδοχή είναι πιο πιθανή, αφού οι γονείς του εικονιζόμενου μικρού βοσκόπουλου μάλλον δεν θα είχαν την οικονομική ευχέρεια να κάνουν τάμα, ή αντίθετα, εάν κάποιοι εύποροι βοσκοί έκαναν το τάμα αυτό, δεν θα εικόνιζαν το παιδάκι τους τόσο φτωχικά. Το αγαλματάκι ετούτο είναι μάλλον δείγμα των πραγματικών συνθηκών ζωής του φτωχού λαού. Το εικονιζόμενο παιδάκι μπορεί να είναι σκλαβάκι ή παραγιός κάποιου άπορου κυρίου των αρχαίων χρόνων.

Ιστορική τοποθέτηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καλλιτεχνικό ύφος του παρουσιαζομένου θέματος είναι γνωστό από τις αρχές των ελληνιστικών χρόνων. Ο βουκολικός ποιητής Θεόκριτος έγραψε πολλούς ειδυλλιακούς στοίχους που εν συνεχεία ενέπνευσαν πολλούς σύγχρονους και μεταγενέστερους καλλιτέχνες, όπως τον ποιητή Βιργίλιο (Βουκολικά), ή και άλλους ζωγράφους και γλύπτες. Τα καλλιτεχνήματα βουκολικού περιεχομένου ήταν δημοφιλή και διακοσμούσαν πολλά σπίτια, επαύλεις και κήπους. Το αγαλματάκι είναι ρωμαϊκό αντίγραφο του 2ου αιώνα, κάποιου προγενέστερου γνησίου που χρονολογείται στους πρώτους ελληνιστικούς χρόνους.