Μετάβαση στο περιεχόμενο

Το μυθιστόρημα του Νίνου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το μυθιστόρημα του Νίνου
Ο Νίνος δίνει το στέμμα στη Σεμίραμη. Γκουίντο Ρένι, 1625.
ΤίτλοςΝῖνος καὶ Σεμίραμις
Γλώσσααρχαία ελληνικά
Μορφήμυθιστόρημα
ΧαρακτήρεςΝινύας και Σεμίραμις

Το μυθιστόρημα του Νίνου ή Μυθιστόρημα του Νίνου και της Σεμίραμης είναι αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα αγνώστου συγγραφέα. Είναι το πρώτο γνωστό πεζογραφικό κείμενο της Ελληνιστικής περίοδου που έχει τα χαρακτηριστικά μυθιστορήματος. Θεωρείται ο πρόδρομος του σύγχρονου μυθιστορήματος και έχει σωθεί αποσπασματικά. Χρονολογείται από τον 1ο αιώνα π.Χ..[1]

Το μυθιστόρημα σκιαγραφεί το ύφος του αρχαίου ελληνικού μυθιστορήματος, με τα χαρακτηριστικά μιας ερωτικής ιστορίας που μπλέκεται με την ιστορική αφήγηση, το οποίο αναπτύχθηκε άρτια τεχνικά από τον επόμενο αιώνα, την εποχή της δεύτερης σοφιστικής.[2]

Δύο πάπυροι με αποσπάσματα του έργου βρέθηκαν στην Αίγυπτο στα τέλη του 19ου αιώνα και δημοσιεύτηκαν το 1893. Αργότερα, βρέθηκε ένα άλλο απόσπασμα, που δημοσιεύτηκε το 1945. Οι πάπυροι φυλάσσονται στο Βερολίνο, τη Γενεύη και το Κάιρο. Με βάση τη φύση της γραφής και τα γλωσσικά χαρακτηριστικά, καθώς και την κατάσταση των παπύρων, ο χρόνος συγγραφής του μυθιστορήματος αποδίδεται περίπου στον 1ο ή το τέλος του 2ου αιώνα π.Χ.. Έτσι, θεωρείται το αρχαιότερο ελληνικό μυθιστόρημα που γνωρίζουμε.

Η ανακάλυψη των παπύρων χρονολόγησε τη γέννηση του μυθιστορήματος της δυτικής λογοτεχνίας από την ελληνιστική εποχή, ανατρέποντας την παγιωμένη πεποίθηση της πολύ μεταγενέστερης γένεσής του.

Η πιο πιθανή προέλευση του μυθιστορήματος είναι η Σελευκιδική Συρία. Μια εικονογραφική αναπαράσταση του μυθιστορήματος του Νίνου είναι αναγνωρίσιμη στα ψηφιδωτά μιας έπαυλης στην Αντιόχεια.

Οι βασικοί χαρακτήρες του μυθιστορήματος είναι ο 17χρονος Νίνος, μελλοντικός ιδρυτής της Νινευή που έγινε η πρωτεύουσα της Ασσυρίας, και η αγαπημένη του ξαδέρφη, η οποία δεν κατονομάζεται. Δευτερεύοντες χαρακτήρες: Η μητέρα του Νίνου Τάμπα και η μητέρα της εξαδέλφης του Δαρκεία, που είναι αδερφές. Το όνομα Δαρκεία παραπέμπει στο όνομα της Δερκετούς, της Συρίας θεάς μητέρας της θρυλικής Σεμίραμης, και οδήγησε τους ερευνητές στην ιδέα να ταυτίσουν το κορίτσι του μυθιστορήματος με την Σεμίραμη, τη θρυλική βασίλισσα της Ασσυρίας.

Ο Διόδωρος και ο Πλούταρχος αφηγούνται μια ιστορία που είναι ουσιαστικά παρόμοια, αλλά εκεί η Σεμίραμης είναι μια αδίστακτη και αποφασιστική γυναίκα, ενώ στο μυθιστόρημα ο άγνωστος συγγραφέας, με βάση τις θρυλικές διηγήσεις, δημιούργησε μια παραλλαγή της ιστορίας: η Σεμίραμης είναι ακόμη κορίτσι που δεν μπορεί να εκφραστεί λόγω της σεμνότητάς της.[3]

Στην αρχή του πρώτου αποσπάσματος, οι ήρωες του μυθιστορήματος, ξαδέρφια, ορκίζονται αγάπη και πίστη ο ένας στον άλλον και αποφασίζουν να απευθυνθούν στις θείες τους, ο καθένας στη μητέρα του άλλου, ζητώντας να επισπευσθεί ο γάμος τους. Ακολουθεί μια ομιλία του Νίνου, στην οποία, απευθυνόμενος προς την Δαρκεία, διαμαρτύρεται για την αδικία των εθίμων που απαγορεύουν σε κορίτσια κάτω των 15 ετών να παντρεύονται (η Σεμίραμης είναι 13 ετών), εκφράζει τους φόβους του για τις ιδιοτροπίες και τα γυρίσματα της μοίρας, που μπορεί να χαλάσουν την ευτυχία των ερωτευμένων και ως εκ τούτου να βλάψουν τα συμφέροντα του βασιλείου που απαιτούν τεκνοποίηση. Γι' αυτό ο Νίνος ζητά να επιταχυνθεί ο γάμος. Η Σεμίραμης ξεκαθαρίζει στη θεία της ότι θέλει να της πει κάτι, αλλά δεν μπορεί να αρθρώσει ούτε μια λέξη. Τότε η Τάμπα της λέει ότι η σιωπή του κοριτσιού είναι πιο κατανοητή γι 'αυτήν από οποιαδήποτε λόγια και επαινεί τον γιο της.[4]

Ένα πολύ κακώς διατηρημένο απόσπασμα του δεύτερου παπύρου περιλαμβάνει μια συναισθηματική σκηνή μιας παρεξήγησης μεταξύ του Νίνου και της Σεμίραμης. Ο Νίνος προετοιμάζεται για μια νέα εκστρατεία κατά της επαναστατημένης Αρμενίας, η Σεμίραμης, προφανώς, αισθάνεται δυστυχισμένη που θα χωρίσουν και διαμαρτύρεται για την εκστρατεία. Μετά τη σκηνή της συμφιλίωσης των ηρώων, ακολουθεί ένα απόσπασμα για την προετοιμασία του Νίνου για τον πόλεμο με την Αρμενία, μια περιγραφή της σύνθεσης και του αριθμού των στρατευμάτων, αναφέρεται στις δυσκολίες αυτής της στρατιωτικής αποστολής, για τη διέλευση βουνών και ποταμών και στην τακτική του Νίνου.[5]

Τελικά, οι δύο γυναίκες συναντιούνται για να συζητήσουν για τον γάμο, ο οποίος πιθανότατα κανονίστηκε για μετά το τέλος του πολέμου.

Στη συνέχεια ο Νίνος φεύγει για τον πόλεμο οδηγώντας τον στρατό του πατέρα του, ωστόσο μόλις που καταφέρνει να σωθεί από ένα τρομερό ναυάγιο που του στερεί τα πάντα. Η ιστορία είναι γνωστή μέχρις αυτό το σημείο.