Το καλοκαίρι στην τέχνη και τη λαϊκή κουλτούρα

Το καλοκαίρι (1807) Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ

Καλοκαιρινό απόγευμα (1872), Γουίνσλοου Χόμερ

Καλοκαίρι (1874), Κλοντ Μονέ

Θερινό Απόγευμα στη Νότια Παραλία του Σκάγκεν (1893), Πέτερ Σεβερίν Κρέιερ

Το καλοκαίρι ή θέρος κατέχει εξέχουσα θέση στην τέχνη και τη λαϊκή κουλτούρα.

Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας Μακρύ καυτό καλοκαίρι (1959)

Ζωγραφική

• Το καλοκαίρι (1807), ελαιογραφία του Γερμανού ρομαντικού Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ.
• Καλοκαιρινό απόγευμα (1872), του Αμερικανού ρεαλιστή Γουίνσλοου Χόμερ, που απεικονίζει γυναίκα σε αιώρα.
• Καλοκαίρι (1874), ελαιογραφία του Γάλλου ιμπρεσιονιστή Κλοντ Μονέ που αποτυπώνει το καλοκαίρι στην εξοχή της Γαλλίας.
• Καλοκαιρινή μέρα (1881), ελαιογραφία σε ξύλο του Ελβετού συμβολιστή Άρνολντ Μπέκλιν.
• Θερινό Απόγευμα στη Νότια Παραλία του Σκάγκεν (1893), ελαιογραφία του Δανού Πέτερ Σεβερίν Κρέιερ, ο οποίος απεικόνιζε συχνά παραλίες στα έργα του.

Παροιμίες

• Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα: Για περιπτώσεις που η καλοκαιρία ξεκινά από τον Μάρτιο και η κακοκαιρία από τον Αύγουστο, γεγονός που υπογορεύει τη λήψη ανάλογων προληπτικών μέτρων.
• Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει: Η έντονη κακοκαιρία τελειώνει σε γενικές γραμμές τον Φεβρουάριο.

Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας Εκείνο το καλοκαίρι (1971)

Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας Το καλοκαίρι της Κάρμεν (2023)

Λογοτεχνία

• "Το καλοκαίρι" (1912), ποίημα του Κωστή Παλαμά από τη συλλογή Οι καημοί της λιμνοθάλασσας.
• Το τελευταίο καλοκαίρι του Κλίνσκορ (Γερμανικά: Klingsors letzter Sommer, 1920), νουβέλα του Έρμαν Έσε με θέμα τις τελευταίες ημέρες ενός 42χρονου ζωγράφου.
• Το ωραίο καλοκαίρι (Ιταλικά: La bella estate, 1949), νουβέλα του Τσέζαρε Παβέζε με κεντρικό άξονα τη νεανική ελπίδα.
• Το καλοκαίρι (Γαλλικά: L'Été, 1954), δοκίμιο του Αλμπέρ Καμί περί του πιο αναγκαίου στη ζωή.
• Δέκα και μισή, βράδυ, καλοκαίρι (Γαλλικά: Dix heures et demie du soir en été, 1960), μυθιστόρημα της Μαργκερίτ Ντιράς.
• Το καλοκαίρι πριν από το σκοτάδι (Αγγλικά: The Summer Before the Dark, 1973), μυθιστόρημα της Ντόρις Λέσινγκ με θέμα την πορεία μιας γυναίκας προς την ελευθερία και την αυτογνωσία.
• Το ευτυχισμένο καλοκαίρι της κυρίας Φορμπς (Ισπανικά: El verano feliz de la señora Forbes, 1976), νουβέλα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.
• Το καλοκαίρι του Ερωτόκριτου (1976), μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού.
• Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα (1984), μυθιστόρημα του Γιάννη Ξανθούλη με θέμα αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας.
• Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού (2011), ερωτικό-μαθηματικό μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη.
• Η ψίχα εκείνου του καλοκαιριού (2020), μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού.
• Το καλοκαίρι του φόβου (2024), αστυνομικό μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή, που είχε δημοσιευθεί το 1971 σε συνέχειες στο περιοδικό Επίκαιρα.

Θέατρο

• Όνειρο θερινής νυκτός (Αγγλικά: A Midsummer Night's Dream, 1595-1596), ρομαντική κωμωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ.
• Στην κάψα του καλοκαιριού (1944), δράμα του Θεόδωρου Συναδινού.
• Το Καλοκαίρι και καταχνιά (Αγγλικά: Summer and Smoke, 1948), δράμα του Τένεσι Γουίλιαμς κάνει πρεμιέρα στο Ντάλας.
• Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι (Αγγλικά: Suddenly Last Summer, 1957), μονόπρακτο δράμα του Τένεσι Γουίλιαμς. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί από τον Ερρίκο Μπελιέ.

Κινηματογράφος

• Καλοκαίρι με τη Μόνικα (Σουηδικά: Sommaren med Monika, 1953), σουηδική ερωτική ταινία του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν με τη Χάριετ Άντερσον.
• Μακρύ καυτό καλοκαίρι (Αγγλικά: The Long, Hot Summer, 1959) αμερικανικό δράμα του Μάρτιν Ριτ με τους Πολ Νιούμαν και Τζοάν Γούντγουορντ.
• Ξαφνικά, πέρυσι το καλοκαίρι (Αγγλικά: Suddenly Last Summer, 1959) αμερικανικό δράμα σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς με τους Ελίζαμπεθ Τέιλορ, Κάθριν Χέπμπορν και Μοντγκόμερι Κλιφτ.
• Καλοκαίρι και καταχνιά (Αγγλικά: Summer and Smoke, 1961), αμερικανικό δράμα του Πίτερ Γκλένβιλ πάνω στο ομότιτλο θεατρικό του Τένεσι Γουίλιαμς με τους Τζέραλντιν Πέιτζ και Λόρενς Χάρβεϊ.
• Το καλοκαίρι της οργής (1962), κοινωνική ταινία σε σκηνοθεσία Ιάσονα Γιαννουλάκη και σενάριο Κώστα Μουρσελά με τους Κώστα Κακκαβά και Πάρη Λεβέντη.
• Άνυδρο καλοκαίρι (Τουρκικά: Susuz Yaz,1963), τουρκικό μελόδραμα του Μετίν Ερκσάν από την ομότιτλη συλλογή διηγημάτων του Νετζάτι Τζουμαλί με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.
• Στις 10:30 ένα καλοκαιρινό βράδυ (Αγγλικά: 10:30 P.M. Summer, 1966), αμερικανικό δράμα του Ζυλ Ντασέν βασισμένο στο μυθιστόρημα Δέκα και μισή, βράδυ, καλοκαίρι της Μαργκερίτ Ντιράς με τις Μελίνα Μερκούρη και Ρόμι Σνάιντερ.
• Εκείνο το καλοκαίρι (1971), ερωτικό δράμα του Βασίλη Γεωργιάδη σε σενάριο Πάνου Κοντέλλη και παραγωγή Κλέαρχου Κονιτσιώτη με την Έλενα Ναθαναήλ και τον Λάκη Κομνηνό.
• Σεξοκωμωδία θερινής νύχτας (Αγγλικά: A Midsummer Night's Sex Comedy, 1982), σεξοκωμωδία σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γούντι Άλεν με πρωταγωνιστές τον ίδιο και τη Μία Φάροου.
• Ένα αξέχαστο καλοκαίρι (Ρουμάνικα: O vară de neuitat, 1994), ρουμανογαλλικό αισθηματικό δράμα του Λουτσιάν Πιντίλε με την Κριστίν Σκοτ Τόμας.
• Ξέρω τι κάνατε πέρυσι το καλοκαίρι (Αγγλικά: I Know What You Did Last Summer, 1997), αμερικανική ταινία τρόμου του Τζιμ Γκιλέσπι σε σενάριο του Κέβιν Γουίλιαμσον με τους Τζένιφερ Λαβ Χιούιτ και Σάρα Μισέλ Γκέλαρ.
• Δεν έχω ξεχάσει το περσινό καλοκαίρι (Αγγλικά: I Still Know What You Did Last Summer, 1998) μεξικανοαμερικανικό σίκουελ του προηγούμενου σε σκηνοθεσία Ντάνι Κάνον και σενάριο Τρέι Κάλαγουεϊ με την Τζένιφερ Λαβ Χιούιτ.
• Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (1999), ταινία του Δημήτρη Αθανίτη με τις Μαρία Λεκάκη και Θεοδώρα Τζήμου και με θέμα το ανέβασμα του Ονείρου θερινής νυκτός από έναν νεανικό θίασο.
• Όνειρα θερινής επαρχίας (2006), ψηφιακή ταινία σε σενάριο, σκηνοθεσία και παραγωγή Γιώργου Ακσεχερλίδη με τον ίδιο και τον Ρένο Χαραλαμπίδη.
• Πάντα θα ξέρω τι κάνατε πέρσι το καλοκαίρι (Αγγλικά: I'll Always Know What You Did Last Summer, 2006) ένα ακόμη σίκουελ της σειράς από τον Σιλβέν Γουάιτ με την Μπρουκ Νέβιν.
• Πώς τελείωσε αυτό το καλοκαίρι (Ρωσικά: Как я провёл этим летом, 2010), ρωσική περιπέτεια του Αλεξέι Ποπογκρέμπσκι με τους Γκριγκόρι Ντομπρίγκιν και Σεργκέι Πούσκεπαλις.
• Το καλοκαίρι της Κάρμεν (2023) κωμωδία σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ζαχαριά Μαυροειδή με τους Γιώργο Τσιαντούλα και Ρουμπίνη Βασιλακόπουλου.

Τηλεόραση

• Καλοκαιρινές ώρες (1989), καθημερινή ψυχαγωγική εκπομπή από την ΕΤ1 σε σκηνοθεσία του Κώστα Λυχναρά την οποία παρουσίαζαν οι Σμαράγδα Διαμαντίδου και Δημήτρης Τάρλοου.
• Παγίδες του καλοκαιριού (1989), αστυνομική σειρά της ΕΤ2, οκτώ συνολικά επεισοδίων, σε σκηνοθεσία του Νίκο Ζαπατίνα με τους Λάκη Κομνηνό και Αν Λόνμπεργκ.
• «Καλοκαιρινή καταιγίδα» (1994), τίτλος του 9ου επεισοδίου της αισθησιακής σειράς Τολμηρές ιστορίες του ΑΝΤ1 σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αρβανίτη με τους Τατιάνα Λύγαρη και Νίκο Σταγόπουλο.
• Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (2012), βιντεοσκοπημένη θεατρική παράσταση του Ονείρου θερινής νυτκός του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού από το Εθνικό Θέατρο με πρωταγωνιστές τους Γιάννη Βογιατζή και Ιωάννα Παππά.
• Καλοκαίρι not (2019-2021), καθημερινή ψυχαγωγική εκπομπή του Open που παρουσίαζαν οι Κατερίνα Ζαρίφη και Παύλος Σταματόπουλος.
• Καλοκαίρι Yes (2023), καθημερινή ψυχαγωγική εκπομπή του Open που παρουσίαζαν οι Μαριάντα Πιερίδη και Τριαντάφυλλος.

Βίντεο

• Παράξενο καλοκαίρι (1987), αστυνομική περιπέτεια σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Κατσιμητσούλια, με τον Νίκο Γαλανό και τη Μαίρη Βιδάλη.
• Καλοκαιρινός εραστής (1988), κωμωδία του Όμηρου Ευστρατιάδη σε σενάριο Λευτέρης Καπώνη με τους Κώστα Βουτσά και Όλια Στεφανίδου.
• Στην κάψα του καλοκαιριού (1988), δραματική ταινία του Γιώργου Kωνσταντόπουλου με τους Μάρω Κοντού και Φράνκο Αλφόνσο.
• Καλοκαιρινές αταξίες (1989), κωμωδία του Βαγγέλη Μπαλαφούτη σε σενάριο των Μιχάλη Ρέππα - Θανάση Παπαθανασίου με τους Σταμάτη Γαρδέλη και Λίντα Γίγα.

Μουσική

• «Καλοκαίρι» (1725), το πρώτο από τα τρία κοντσέρτα του έργου Οι τέσσερις εποχές από τον Ιταλό μουσουργό Αντόνιο Βιβάλντι.
• «Τόσα καλοκαίρια» (1967), τραγούδι του Μίμη Πλέσσα που εμηνεύει ο Δάκης στο μιούζικαλ Γοργόνες και μάγκες του Γιάννη Δαλιανίδη.
• «Ένα καλοκαίρι» (1971), τραγούδι του Γιάννη Σπανού σε στίχους του Αλέξη Αλεξόπουλου που τραγούδησε η Αφροδίτη Μάνου στην ταινία Εκείνο το καλοκαίρι του Βασίλη Γεωργιάδη.
• «Καλοκαιρινές διακοπές για πάντα» (1985), τραγούδι του Νίκου Καρβέλα από το άλμπουμ Σα δίσκος παληός στο οποίο περιγράφονται σκηνές από την περιοχή του Παλαιού Φαλήρου.
• «Το καλοκαιράκι» (1986), τραγούδι των Φατμέ, από το άλμπουμ τους Βγαίνουμε από το τούνελ, που έγινε ύμνος για το καλοκαίρι στην Ελλάδα.
• «Καλοκαίρι» (1989), τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου από το άλμπουμ Το κούρεμα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιούνιος και λαογραφία – Καλό καλοκαίρι!
• Ιούλιος: Ήθη & Έθιμα – Καλό μας μήνα!
• Ο Αύγουστος στη λαϊκή μας παράδοση
• Το Καλοκαίρι στη Λαϊκή μας Παράδοση