Το ελιξίριο της μακροζωίας (Μπαλζάκ)
 Εικονογράφηση του Εντουάρ Τουντούζ | |
| Συγγραφέας | Ονορέ ντε Μπαλζάκ |
|---|---|
| Εικονογράφος | Édouard Toudouze |
| Τίτλος | L'Élixir de longue vie |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1846 |
| Σειρά | Η Ανθρώπινη κωμωδία |
| Δημοσιεύθηκε στο | Η Ανθρώπινη κωμωδία |
| δεδομένα () | |
Το ελιξίριο της μακροζωίας (γαλλικός τίτλος: L'Élixir de longue vie) είναι φανταστικό διήγημα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ. Δημοσιεύθηκε σε λογοτεχνικό περιοδικό το 1830 και εκδόθηκε το 1846, κατατάσσεται στην ενότητα Φιλοσοφικές μελέτες της Ανθρώπινης κωμωδίας.[1]
Είναι ένα από τα πρώτα κείμενα που υπογράφονται με το όνομα του συγγραφέα, Ονορέ ντε Μπαλζάκ, και ένα από τα λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό. Το διήγημα αναφέρεται στον μύθο του ελιξίριου της ζωής και παρουσιάζει μια νέα εκδοχή του μύθου του Δον Ζουάν .
Το διήγημα μεταφράστηκε στα ελληνικά το 2009.[2]
Περίληψη υπόθεσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορία διαδραματίζεται στη Φερράρα του 16ου αιώνα, στην Ιταλία. Ο Δον Ζουάν Μπελβιντέρο, κακομαθημένος νεαρός γιος του πλούσιου ευγενή Μπαρτολομέο Μπελβιντέρο, δειπνεί με φίλους και επτά νεαρές και όμορφες εταίρες στο οικογενειακό παλάτσο, όταν ένας υπηρέτης του ανακοινώνει ότι ο πατέρας του πεθαίνει. Πηγαίνει στο δωμάτιο του πατέρα του. Εκεί ο πατέρας του του αποκαλύπτει ότι έχει στην κατοχή του ένα φιαλίδιο που περιέχει ένα υγρό που θα τον επαναφέρει στη ζωή και θα τον κάνει ξανά νέο. Αυτό, ωστόσο, απαιτεί τη βοήθεια του γιου του που πρέπει να τον τρίψει ολόκληρο μετά τον θάνατό του. Ο Μπαρτολομέο πεθαίνει. Ο γιος δεν υπακούει αμέσως. Αφού ενημέρωσε τους καλεσμένους του για το θάνατο του πατέρα του και αυτοί έφυγαν, επιστρέφει στο δωμάτιο του νεκρού πατέρα του και ρίχνει μια σταγόνα από το υγρό από το φιαλίδιο στο μάτι του νεκρού. Το μάτι ζωντανεύει. Μετά το αρχικό του σοκ, ο Δον Ζουάν βγάζει το μάτι του πατέρα του διαπράττοντας πατροκτονία. Για να μην κινήσει υποψίες, θάβει τον πατέρα του με κάθε μεγαλοπρέπεια και τοποθετεί ένα μεγαλοπρεπές άγαλμα στον τάφο.[3]
Ο Δον Ζουάν κληρονομεί τα τεράστια πλούτη του πατέρα του και αφοσιώνεται στις απολαύσεις της ζωής και στην κατάκτηση των υψηλότερων αξιωμάτων. Αποκτά μεγάλη δημοτικότητα στην κοινωνία και συναντά ακόμη και τον πάπα, αν και έχει γίνει άθεος. Έχει κρατήσει το φιαλίδιο για να εξασφαλίσει τη δική του ανάσταση. Σε ηλικία περίπου 60 ετών, αποσύρεται σε ένα κάστρο στην Ανδαλουσία και παντρεύεται μια αφοσιωμένη και ευγενική νεαρή Ισπανίδα, τη δόνα Ελβίρα με την οποία αποκτούν έναν γιο. Ακριβώς το αντίθετο του πατέρα του, ο γιος του Δον Ζουάν, ο Φελίπε Μπελβιντέρο, είναι ενάρετος και ευσεβής και αυτός και η μητέρα του φροντίζουν τον ηλικιωμένο Δον Ζουάν μέχρι την τελευταία του μέρα. Ο Δον Ζουάν, αισθανόμενος τον θάνατο να πλησιάζει, καλεί τον γιο του και του ζητά, με τη σειρά του, την ίδια χάρη που είχε ζητήσει ο πατέρας του απ' αυτόν χρόνια πριν, χωρίς όμως να του αποκαλύψει τις ιδιότητες του περιεχομένου του φιαλιδίου, του λέει ότι είναι αγιασμός. Ο Φελίπε ακολουθεί αυτές τις εντολές, ρίχνοντας πρώτα το υγρό στο κεφάλι του πατέρα του και μετά σε ένα από τα χέρια του. Το ζωντανό πλέον χέρι του δον Ζουάν αρπάζει τότε τον Φελίπε από το λαιμό. Ο Φελίπε λιποθυμά από τον τρόμο και η φιάλη πέφτει στο πάτωμα και σπάει και όλο το υπόλοιπο υγρό χάνεται. Οι άνθρωποι ορμούν στο δωμάτιο όταν ακούν τον θόρυβο και βλέπουν το κεφάλι και το ένα χέρι του Δον Ζουάν να έχουν επιστρέψει στη ζωή και τη νεότητα, το πρόσωπό του έχει τη μορφή νεαρού άνδρα, το υπόλοιπο σώμα είναι ακόμη νεκρό. Οι κληρικοί και οι άλλοι μάρτυρες το διακηρύσσουν ως θαύμα.[4]
Ο ηγούμενος του Σαν-Λουκάρ ισχυρίζεται ότι το θαύμα σημαίνει ότι ο Δον Ζουάν πρόκειται να αγιοποιηθεί. Το πτώμα του Δον Ζουάν μεταφέρεται στη συνέχεια στην εκκλησία του αβαείου και τοποθετείται σε μια λειψανοθήκη. Ο ηγούμενος τελεί λειτουργία για τον Δον Ζουάν, στην οποία παρευρίσκεται πολύς κόσμος. Το θυμωμένο κεφάλι του Δον Ζουάν εκστομίζει βλάσφημες ύβρεις κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, αποσπάται από το σώμα και σκοτώνει τον ηγούμενο δαγκώνοντάς τον βαθιά στο κεφάλι.
Σχολιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το διήγημα τελειώνει με μια σατανική και δολοφονική τελετή ταφής, η κατάληξη ενός έκλυτου βίου. Παρουσιάζει μια νέα ανάγνωση του μύθου του Δον Ζουάν και του μύθου του ελιξίριου της ζωής, της φιλοσοφικής λίθου που επεδίωκαν να ανακαλύψουν οι αλχημιστές. Ο συγγραφέας παρεμβαίνει δύο φορές στην ιστορία: πρώτα στην αρχή, μετά την πατροκτονία και στο τέλος, όταν αναφέρει τις σκέψεις του γι' αυτό που ο ίδιος αποκαλεί μύθο και αφήνει τον αναγνώστη να συνεχίσει τις σκέψεις του. Στο διήγημα υπάρχει η επιρροή του έργου του Ε. Τ. Α. Χόφμαν Τα ελιξίρια του διαβόλου (1815) που σίγουρα είχε διαβάσει ο Μπαλζάκ. [5]
Το ελιξίριο της μακροζωίας κατατάσσεται στην ενότητα Φιλοσοφικές μελέτες της Ανθρώπινης κωμωδίας του Μπαλζάκ. Με Το μαγικό δέρμα, μυθιστόρημα που δημοσιεύτηκε το 1831 και το διήγημα Ο δάσκαλος Κορνήλιος, επίσης το 1831, ανήκουν στη λογοτεχνία του φανταστικού.[6]
Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το ελιξίριο της μακροζωίας, μετάφραση: Έφη Κορομηλά, εκδόσεις Μελάνι, 2009
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «maisondebalzac.paris.fr/elixir_de_longue_vie».
- ↑ . «politeianet.gr/books/-balzac-honore-de-melani-to-elixirio-tis-makrozoias».
- ↑ . «gutenberg.org/The Elixir of Life».
- ↑ . «lectureslaucadet.over-blog.com/article-l-elixir-de-longue-vie-balzac-resume-».
- ↑ . «babelio.com/livres/Balzac-LElixir-de-longue-vie».
- ↑ . «lepetitlitteraire.fr/analyses-litteraires/honore-de-balzac/l-elixir-de-longue-vie/resume».