Τουλίσκουφ
Συντεταγμένες: 52°4′N 18°17′E / 52.067°N 18.283°E
| Τουλίσκουφ | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
  Τουλίσκουφ | ||
| Χώρα | Πολωνία | |
| Διοικητική υπαγωγή | Γκμίνα Τουλίσκουφ | |
| Έκταση | 7 km² | |
| Πληθυσμός | 3.120 (31 Μαρτίου 2021)[1] | |
| Ταχ. κωδ. | 62-740 | |
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
 Σχετικά πολυμέσα | ||
Το Τουλίσκουφ (πολωνικά: Tuliszków) είναι πόλη του Πόβιατ Τούρεκ, στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας της Πολωνίας. Ο πληθυσμός του είναι 3.176 κάτοικοι (2020).[2] Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν ο τόπος ενός από τα πρώτα εβραϊκά γκέτο στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία μετά τη ναζιστική γερμανική και σοβιετική εισβολή το 1939. Το γκέτο σχηματίστηκε τον Δεκέμβριο του 1939 ή τον Ιανουάριο του 1940.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η παλαιότερη αναφορά του Τουλίσκουφ από το 1320 προέρχεται από το Χρονικό του Κάσπερ Νιεσιέτσκι,[3] το οποίο γράφτηκε τρεις αιώνες αργότερα.[4] Γνωστό στα λατινικά ως Tviliskow, Tuliscov ή Tuliscovo (σημαίνει εδάφη αλεπούδων), έλαβε προνόμια πόλης το 1458, μετά τη Μάχη του Γκρούνβαλντ. Στο οικόσημο του Τουλίσκουφ εμφανίζεται ο ιππότης «Γιάνους του Τουλίσκουφ» που κρατά το σπαθί του Γκρούνβαλντ. Η πόλη αναπτύχθηκε σημαντικά τον 19ο αιώνα, αν και της αφαιρέθηκαν τα προνόμια πόλης από τον τσάρο το 1870 ως εκδίκηση για την Ιανουαριανή Εξέγερση κατά της ρωσικής κατοχής. Μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1881. Ο πληθυσμός του Τουλίσκουφ ήταν περίπου 2.000 στις αρχές του 20ου αιώνα. Μετά την επιστροφή της Πολωνίας στην ανεξαρτησία, τα προνόμια πόλης της αποκαταστάθηκαν. Στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 2.600 κατοίκους πριν από το 1939.[5]
Εβραϊκή κοινότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εβραϊκή κοινότητα ήταν 250 άτομα στην απογραφή του 1921,[6] με επικεφαλής τον ραβίνο Γιόελ Φοκς, μέλος του κόμματος Μιζράχι. Η οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930 ανάγκασε ορισμένες οικογένειες να φύγουν αναζητώντας μια καλύτερη ζωή.[6]
Λίγο μετά την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία, στις 8 Οκτωβρίου 1939 το πρώτο γκέτο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δημιουργήθηκε στο Πιότρκουφ Τριμπουνάλσκι. Μετά από αυτό δημιουργήθηκαν γκέτο στις περισσότερες κοινότητες στην Πολωνία. Οι Εβραίοι μεταφέρθηκαν στα φτωχότερα μέρη της πόλης και αναγκάστηκαν να ζουν σε άθλια κατάσταση, με πολλούς ανθρώπους να καταλαμβάνουν κάθε δωμάτιο.[7]
Υπήρχαν μόνο 230 Εβραίοι στο Τουλίσκουφ κατά την έναρξη του πολέμου, περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού. Τον Δεκέμβριο του 1939, οι Γερμανοί εισβολείς διέταξαν τη δημιουργία μιας Γιούντενρατ και ανάγκασαν όλους τους ενήλικες Εβραίους να φορέσουν το αστέρι του Δαβίδ και η κοινότητα απογυμνώθηκε από χρήματα και τιμαλφή. Μέσα σε λίγες εβδομάδες σχηματίστηκε το γκέτο και το ηλεκτρικό ρεύμα κόπηκε από αυτό τον χειμώνα. Οι ισχυρότεροι Εβραίοι πιέστηκαν σε καταναγκαστική εργασία. Το γκέτο εκκαθαρίστηκε τον Οκτώβριο του 1941 και όλοι οι Εβραίοι –άντρες, γυναίκες και παιδιά– απελάθηκαν στο γκέτο διέλευσης στο Κοβάλε Πάνσκιε. Μερικοί δραπέτευσαν από αυτό το γκέτο και επέστρεψαν στο Τουλίσκουφ για να κρυφτούν. Άλλοι στάλθηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας κοντά στο Πόζναν ή στο Λοτζ. Οι περισσότεροι από αυτούς στο γκέτο του Κοβάλε Πάνσκιε στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Χέλμνο.[6] Μόνο ένας Εβραίος του Τουλίσκουφ είναι γνωστό ότι επέζησε του πολέμου.[8]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /023015827074-0949320?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ Historia Tuliszkowa (2016). «Zapis w Kronice Kacpra Niesieckiego». Janko Kasztelan Kaliski W Roku 1320 W Tuliszkowie Pogrzebiony (Stowarzyszenie 'Solidarni w Partnerstwie'). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-10-07. https://web.archive.org/web/20161007222633/http://www.edukaty.pl/pdf/tuliszkow2.pdf.
- ↑ Jacek Maj (2016). Biogram Kaspra Niesieckiego. Forum Akademickie. http://www.forumakad.pl/archiwum/2006/04/56_heraldyk_jezuita.html.
- ↑ Γκμίνα Τουλίσκουφ (2016). Tuliszków. Rys historyczny. Γκμίνα Τουλίσκουφ. http://www.tuliszkow.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=3&Itemid=15.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Μαγκνταλένα Βόιτσικ (2016). «Tuliszków - Historia». Społeczność żydowska przed 1989 (Wirtualny Sztetl, Μουσείο Ιστορίας των Πολωνοεβραίων). http://www.sztetl.org.pl/pl/article/tuliszkow/5,historia/?gclid=CJS664Wdmc8CFQeTfgodPgEPiQ.
- ↑ «Piotrkow Trybunalski». Shoah Resource Center (Γιαντ Βασσέμ, The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-07-03. https://web.archive.org/web/20220703214924/https://www.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft%20Word%20-%205700.PDF. Ανακτήθηκε στις 2022-03-27.
- ↑ Megargee, Geoffrey (2012). Encyclopedia of Camps and Ghettos. Μπλούμινγκτον, Ιντιάνα: University of Indiana Press. σελ. Volume II, 108–109. ISBN 978-0-253-35599-7.
|