Τιβέριος Ιούλιος Κέλσος Πολεμαιανός

Τιβέριος Ιούλιος Κέλσος Πολεμαιανός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	45; Σάρδεις
Θάνατος	120;
Τόπος ταφής	Βιβλιοθήκη του Κέλσου
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Τέκνα	Julia Quintillia Isaurica; Tiberius Julius Aquila Polemaeanus
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίος συγκλητικός; tribunus militum angusticlavius legionis III Cyrenaicae (69); Πραίτορας (Δεκαετία του 70); legatus pro praetore Cappadociae (78–79); legatus legionis IIII Scythicae (80–82); proconsul prouinciae Ponti et Bithyniae (83–84); praefectus aerarii militaris (85–87); legatus Augusti pro praetore Ciliciae (88–91); consul suffectus (92); curator aedium sacrarum et operum locorumque publicorum (93–96); proconsul prouinciae Asiae (105–106); quindecemvir sacris faciundis
Βραβεύσεις	adlectio inter aedilicios (69)
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Τιβέριος Ιούλιος Κέλσος Πολεμαιανός, λατιν.:Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, ^[2] κοινώς γνωστός ως Κέλσος (p. 45 μ.X. – πριν από π. 120), ήταν αρχαίος Έλληνας στρατιωτικός διοικητής και πολιτικός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο οποίος έγινε συγκλητικός, ^[3] ^[4] και υπηρέτησε ως αντικαταστάτης ύπατος ως συνεργάτης του Λεύκιου Στερτίνιου Άβιτου. Ο Κέλσος Πολεμαιανός ήταν πλούσιος και δημοφιλής πολίτης και ευεργέτης της Εφέσου, και τάφηκε σε σαρκοφάγο κάτω από την περίφημη Βιβλιοθήκη του Κέλσου, ^[5] η οποία κτίστηκε ως μαυσωλείο προς τιμήν του, από τον γιο του Τιβέριο Ιούλιο Ακουίλα Πολεμαιανό . ^[6]

Βιογραφία

Ο Τιβέριος Ιούλιος Κέλσος Πολεμαιανός γεννήθηκε γύρω στο 45 μ.Χ. σε οικογένεια αρχαίας ελληνικής καταγωγής, ^[7] ^[8] ^[9] είτε στην Έφεσο είτε στις Σάρδεις. ^[8] Οι πρόγονοί του ήταν εκρωμαϊσμένοι Έλληνες, και ανήκαν σε οικογένεια ιερέων της Ρώμης, και κατάγονταν από τις Σάρδεις της Μικράς Ασίας . ^[7] Τους είχε χορηγηθεί η ρωμαϊκή υπηκοότητα, και ορισμένοι από αυτούς κατείχαν επίσημες θέσεις στην υπηρεσία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. ^[7] ^[8]

Η σειρά αξιωμάτων (cursus honorum) του Κέλσου έχει καταγραφεί σε μία λατινική επιγραφή, που ανακαλύφθηκε στην Έφεσο. Σύμφωνα με αυτήν, το πρώτο καταγεγραμμένο αξίωμά του ήταν στρατιωτικός τριβούνος στη Λεγεώνα III Κυρηναϊκή, η οποία αποτελούσε μέρος της φρουράς της Ρωμαϊκής Αιγύπτου. Το επόμενο καταγεγραμμένο γεγονός της ζωής του ήταν η εκλογή του στη Σύγκλητο μεταξύ των θρησκευτικών ιεραρχών (inter aedilicios) από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Βεσπασιανό και τον γιο του Τίτο, μία ανταμοιβή, που όπως είναι γνωστό, έκανε ο Βεσπασιανός σε άτομα που τον υποστήριξαν κατά τη διάρκεια του έτους των Τεσσάρων Αυτοκρατόρων . Δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς ο Κέλσος υποστήριξε τον Βεσπασιανό: ο Ρωμαίος κυβερνήτης της Αιγύπτου εκείνη την εποχή, Τιβέριος Ιούλιος Αλέξανδρος, ήταν ο πρώτος κυβερνήτης που τάχθηκε δημόσια υπέρ του Βεσπασιανού (1 Ιουλίου 69). Μία ομάδα της Λεγεώνας Γ΄ Κυρηναϊκής συμμετείχε στον Α΄ Ιουδαιο-Ρωμαϊκό Πόλεμο (66–73 μ.Χ.), και ο Κέλσος μπορεί να έπεσε στην αντίληψη του Βεσπασιανού με αυτόν τον τρόπο. Ανεξάρτητα από τον λόγο, η προαγωγή στη Σύγκλητο ήταν ένα σημαντικό κοινωνικό και πολιτικό επίτευγμα για τον Κέλσο.

Στη συνέχεια, ο Κέλσος επέτυχε τον δημοκρατικό θεσμό του πραίτορα του λαού της Ρώμης, γεγονός που απαιτούσε την παρουσία του στην πρωτεύουσα. Στη συνέχεια διορίστηκε πραιτοριανός λεγάτος στο επαρχιακό σύμπλεγμα "Cappadociae et Galatiae Ponti, Pisidiae Paphlagoniae, Armeniae minoris", ένα σύνολο εδαφών που αργότερα έγιναν οι ρωμαϊκές επαρχίες της Καππαδοκίας, της Γαλατίας, της Παφλαγονίας και της Αρμενίας. Αυτό παρουσιάζει ένα πρόβλημα: εκείνη την εποχή (75-79 μ.Χ.) η φρουρά αυτής της περιοχής περιλάμβανε δύο λεγεώνες, πράγμα που υποδηλώνει ότι αυτή η θέση κυβερνήτη κανονικά θα ανατίθετο σε κάποιον που προηγουμένως ήταν ύπατος. Επιπλέον, ο κυβερνήτης της Γαλατίας εκείνη την εποχή είναι γνωστό ότι ήταν ο Μάρκος Ίριος Φρόντων Νεράτιος Πάνσα. Η Μιρέιγ Κορμπιέ παρέχει μία πιθανή εξήγηση: Ο Κέλσος ενεργούσε εδώ ως ανεξάρτητος, αλλά υποδεέστερος συνεργάτης του Νεράτιου Πάνσα.

Τα επόμενα βήματα στη σταδιοδορμία του είναι λιγότερο προβληματικά. Στη συνέχεια, ο Κέλσος διορίστηκε λεγάτος λεγεώνας (legatus legionis) ήτοι διοικητής της Λεγεώνας IV Scythica (π. 81-82); με αυτό, παρατηρεί ο Μπερνάρ Ρεμύ, ο Κέλσος έγινε το πρώτο γνωστό άτομο από τη Μικρά Ασία, που διοικούσε ρωμαϊκή λεγεώνα. Επέστρεψε στη Ρώμη, όπου η κλήρωση τού όρισε την επαρχία της Βιθυνίας και του Πόντου —τότε μία από τις δημόσιες επαρχίες— ως κυβερνήτη της (84–85). Ο Κέλσος προχώρησε στη Ρώμη, όπου ο Αυτοκράτορας Δομιτιανός τον διόρισε έναν από τους τρεις επάρχους του στρατιωτικού θησαυροφυλακίου (aerarium militare, 85-87 μ.Χ.), ^[10] στη συνέχεια επέστρεψε στην Ανατολή όπου έγινε κυβερνήτης της Κιλικίας από τα έτη 89 έως 91 μ.Χ. Σε αυτό το σημείο ο Κέλσος ανέλαβε καθήκοντα υπάτου.

Μετά την εκπλήρωση των καθηκόντων του ως υπάτου, ο Κέλσος έγινε δεκτός στους δεκαπέντε άνδρες των ιερών χρησμών (quindecimviri sacris faciundis), ένα από τους τέσσερις πιο διάσημους συλλόγους ιερέων της αρχαίας Ρώμης. Η παραμονή του στη Ρώμη παρατάθηκε περαιτέρω, υπηρετώντας ως επιμελητής (curator) του aedium sacrum et operum locorumque publicorum, ήτοι "επιβλέπων της συντήρησης των ναών, των δημόσιων κτιρίων και των χώρων της Ρώμης", ένα σημαντικό διοικητικό καθήκον. Ωστόσο, μέχρι εκείνο το σημείο ο Δομιτιανός είχε αρχίσει να καχυποψιάζεται τους Συγκλητικούς και άλλα ισχυρά άτομα σε σημείο παράνοιας, και ο Κέλσος επέστρεψε αθόρυβα στην Έφεσο.

Με τη βασιλεία του Τραϊανού, ο Κέλσος επέστρεψε στη δημόσια ζωή, και υπηρέτησε για μία θητεία ως ανθύπατος (κυβερνήτης) της Ασίας το 105–106 μ.Χ. Απεβίωσε λίγο πριν από το 117 μ.Χ., τη χρονιά που ο Γάιος Ιούλιος Σεβήρος της Άγκυρας ανήγειρε ένα μνημείο, που ανέφερε τον Κέλσο Πολεμαιανό.

Οικογένεια

Από τις πολυάριθμες επιγραφές στην Έφεσο που σχετίζονται με αυτόν, ο Κορμπιέ μπόρεσε να προσδιορίσει πολλές λεπτομέρειες για την οικογένεια του Κέλσου Πολεμαιανού. Ο Κέλσος είχε νυμφευτεί μία Κουιντίλλα, πιθανώς συγγενή της επαρχιακής οικογένειας που είναι γνωστό ότι άκμασε στην Αλεξάνδρεια Τρωάδα εκείνη την εποχή. Μαζί απέκτησαν τουλάχιστον τρία παιδιά:

Ιουλία Κουιντίλλα Ισαυρία. Ο Κορμπιέ υποστηρίζει ότι απέκτησε το παρωνύμιο «Ισαυρία», επειδή γεννήθηκε, όταν ο Κέλσος ήταν απεσταλμένος της Καππαδοκίας και των σχετικών εδαφών. Παντρεύτηκε τον Τιβέριο Κλαύδιο Ιουλιανό. Ο εγγονός τους Τιβέριος Κλαύδιος Ιουλιανός ήταν αντικαταστάτης ύπατος το 154.
Τιβέριος Ιούλιος Ακουίλα Πολεμαιανός, αντικαταστάτης ύπατος το 110.
Μία κόρη, που παντρεύτηκε ένα μέλος του <i id="mw1A">γένους</i> των Σκριβωνίων. Ο γιος τους Σκριβωνιανός πιστοποιείται ως procurator Augusti.

Βιβλιοθήκη του Κέλσου

Η Βιβλιοθήκη του Κέλσου στην Έφεσο kτίστηκε προς τιμήν του Τιβέριου Ιουλίου Κέλσου Πολεμαιανού μετά το τέλος του. Πλήρωσε για τη βιβλιοθήκη από την προσωπική του περιουσία, ^[11] και κληροδότησε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για την κατασκευή της, η οποία πραγματοποιήθηκε από τον γιο του Ιούλιο Ακουίλα Πολεμαιαανό. ^[5] Η βιβλιοθήκη κτίστηκε για να αποθηκεύει 12.000 κυλίνδρους, και να χρησιμεύει ως μνημειώδης τάφος για τον Κέλσο, αποτελώντας ταυτόχρονα κρύπτη που περιείχε τη σαρκοφάγο του και ταφικό μνημείο στη μνήμη του. ^[12] Η βιβλιοθήκη κατέρρευσε μετά την ερήμωση της Εφέσου, αλλά η πρόσοψή της αποκαταστάθηκε από ένα αυστριακό αρχαιολογικό ίδρυμα, τη δεκαετία του 1970. ^[13]

Αναφορές

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bernard Rémy: «Les carrières sénatoriales dans les provinces romaines d'Anatolie au Haut-Empire» (Γαλλικά) IFEA. Κωνσταντινούπολη, Παρίσι. 1989. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2025. σελ. 39-41. ISBN-10 2-906059-04-X.
↑ Solin, Heikki (2003). CIL. Berlin and Boston: De Gruyter. σελ. 1131. ISBN 978-3-11-015244-9. Λέοντας Τιβερίου Ιουλίου Κέλσου Πολεμαιανοϋ δούλος
↑ Werner Eck, Matthäus Heil (2005). Senatores populi Romani: Realität und mediale Präsentation einer Führungsschicht : Kolloquium der Prosopographia Imperii Romani vom 11.-13. Franz Steiner Verlag. σελ. 267. ISBN 978-3-515-08684-4. By contrast, Greek senators were more than free to lavish their wealth on their own cities or other ones…Celsus Polemaeanus of Sardis endows a library at Ephesus in which he is honored both as a Greek and a Roman; the library itself may have had a similar dual character, recalling the twin libraries of Trajan at Rome.
↑ Swain, Simon (1998). Hellenism and empire: language, classicism, and power in the Greek world, AD 50–250. Oxford University Press. σελ. 171. ISBN 978-0-19-815231-6. Sardis had already seen two Greek senators ... Ti. Julius Celsus Polemaeanus, cos. Suff. N 92 (Halfmann 1979: no 160), who endowed the remarkable Library of Celsus at Ephesus, and his son Ti. Julius Aquila Polemaeanus, cos. suff. in 110, who built most of it.
1 2 3 Hanfmann, George Maxim Anossov (1975). From Croesus to Constantine: the cities of western Asia Minor and their arts in Greek and Roman times. University of Michigan Press. σελ. 65. ISBN 978-0-472-08420-3. …statues (lost except for their bases) were probably of Celsus, consul in A.D. 92, and his son Aquila, consul in A.D. 110. A cuirass statue stood in the central niche of the upper storey. Its identification oscillates between Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, who is buried in a sarcophagus under the library, and Tiberius Julius Aquila Polemaeanus, who completed the building for his father
↑ Richard Wallace, Wynne Williams (1998). The three worlds of Paul of Tarsus. Routledge. σελ. 106. ISBN 978-0-415-13591-7. Apart from the public buildings for which such benefactors paid – the library at Ephesos, for example, recently reconstructed, built by Tiberius Iulius Aquila Polmaeanus in 110-20 in honour of his father Tiberius Iulius Celsus Polemaeanus, one of the earliest men of purely Greek origin to become a Roman consul
1 2 3 Swain, Simon (2002). Dio Chrysostom: Politics, Letters, and Philosophy. Oxford and New York: Oxford University Press. σελ. 57. ISBN 9780199255214. Nevertheless, in 92 the same office went to a Greek, Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, who belonged to a family of priests of Rome hailing from Sardis; entering the Senate under Vespasian, he was subsequently to be appointed proconsul of Asia under Trajan, possibly in 105/6. Celsus' son, Aquila, was also to be made suffectus in 110, although he is certainly remembered more as the builder of the famous library his father envisioned for Ephesus.
1 2 3 Nicols, John (1978). Vespasian and the partes Flavianae, Issues 28-31. Steiner. σελ. 109. ISBN 9783515023931. Tiberius Julius Celsus Polemaeanus (PIR2 J 260) was a Romanized Greek of Ephesus or Sardis who became the first eastern consul.
↑ Forte, Bettie (1972). Rome and the Romans as the Greeks saw them. American Academy in Rome. σελ. 260. The Julio-Claudian emperors admitted relatively few Greeks to citizenship, but these showed satisfaction with their new position and privileges. Tiberius is known to have enfranchised only Tib. Julius Polemaeanus, ancestor of a prominent governor later in the century, and the hellenized Tib. Julius Alexander. 1 16 His popular governor of Achaia, P. Memmius Regulus (IG II2 4174)
↑ Corbier, L'aerarium saturni et l'aerarium militare; Administration et prosopographie sénatoriale, Publications de l'École française de Rome, 24 (Rome: École Française de Rome, 1974), p. 376
↑ Too, Yun Lee (2010). The idea of the library in the ancient world. Oxford University Press. σελ. 213. ISBN 978-0-19-957780-4. … and son of Julius Celsus Polemaeanus, proconsul of Asia, who founds the Celsian library from his own wealth …
↑ Makowiecka, Elżbieta (1978). The origin and evolution of architectural form of Roman library. Wydaw-a UW. σελ. 65. After all, the library was simultaneously the sepulchral monument of Celsus and the crypt contained his sarcophagus. The very idea of honouring his memory by erecting a public library above his grave need not have been the original conception of Tiberius Iulius Aquila the founder of the library.
↑ «accessed November 27, 2012» (PDF).

[8145fdc87f40639b4d5c9da51acd0cc1629f2e70-1] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bernard Rémy: «Les carrières sénatoriales dans les provinces romaines d'Anatolie au Haut-Empire» (Γαλλικά) IFEA. Κωνσταντινούπολη, Παρίσι. 1989. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2025. σελ. 39-41. ISBN-10 2-906059-04-X.

[Solin,_Heikki_2003_1131-2] Solin, Heikki (2003). CIL. Berlin and Boston: De Gruyter. σελ. 1131. ISBN 978-3-11-015244-9. Λέοντας Τιβερίου Ιουλίου Κέλσου Πολεμαιανοϋ δούλος

[Werner_Eck_2005_267-3] Werner Eck, Matthäus Heil (2005). Senatores populi Romani: Realität und mediale Präsentation einer Führungsschicht : Kolloquium der Prosopographia Imperii Romani vom 11.-13. Franz Steiner Verlag. σελ. 267. ISBN 978-3-515-08684-4. By contrast, Greek senators were more than free to lavish their wealth on their own cities or other ones…Celsus Polemaeanus of Sardis endows a library at Ephesus in which he is honored both as a Greek and a Roman; the library itself may have had a similar dual character, recalling the twin libraries of Trajan at Rome.

[Swain,_Simon_1998_171-4] Swain, Simon (1998). Hellenism and empire: language, classicism, and power in the Greek world, AD 50–250. Oxford University Press. σελ. 171. ISBN 978-0-19-815231-6. Sardis had already seen two Greek senators ... Ti. Julius Celsus Polemaeanus, cos. Suff. N 92 (Halfmann 1979: no 160), who endowed the remarkable Library of Celsus at Ephesus, and his son Ti. Julius Aquila Polemaeanus, cos. suff. in 110, who built most of it.

[Hanfmann,_George_Maxim_Anossov_1975_65-5] 1 2 3 Hanfmann, George Maxim Anossov (1975). From Croesus to Constantine: the cities of western Asia Minor and their arts in Greek and Roman times. University of Michigan Press. σελ. 65. ISBN 978-0-472-08420-3. …statues (lost except for their bases) were probably of Celsus, consul in A.D. 92, and his son Aquila, consul in A.D. 110. A cuirass statue stood in the central niche of the upper storey. Its identification oscillates between Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, who is buried in a sarcophagus under the library, and Tiberius Julius Aquila Polemaeanus, who completed the building for his father

[Wallace,_Richard_1998_106-6] Richard Wallace, Wynne Williams (1998). The three worlds of Paul of Tarsus. Routledge. σελ. 106. ISBN 978-0-415-13591-7. Apart from the public buildings for which such benefactors paid – the library at Ephesos, for example, recently reconstructed, built by Tiberius Iulius Aquila Polmaeanus in 110-20 in honour of his father Tiberius Iulius Celsus Polemaeanus, one of the earliest men of purely Greek origin to become a Roman consul

[Swain,_Simon_2002_57-7] 1 2 3 Swain, Simon (2002). Dio Chrysostom: Politics, Letters, and Philosophy. Oxford and New York: Oxford University Press. σελ. 57. ISBN 9780199255214. Nevertheless, in 92 the same office went to a Greek, Tiberius Julius Celsus Polemaeanus, who belonged to a family of priests of Rome hailing from Sardis; entering the Senate under Vespasian, he was subsequently to be appointed proconsul of Asia under Trajan, possibly in 105/6. Celsus' son, Aquila, was also to be made suffectus in 110, although he is certainly remembered more as the builder of the famous library his father envisioned for Ephesus.

[Nicols,_John_1978_109-8] 1 2 3 Nicols, John (1978). Vespasian and the partes Flavianae, Issues 28-31. Steiner. σελ. 109. ISBN 9783515023931. Tiberius Julius Celsus Polemaeanus (PIR2 J 260) was a Romanized Greek of Ephesus or Sardis who became the first eastern consul.

[9] Forte, Bettie (1972). Rome and the Romans as the Greeks saw them. American Academy in Rome. σελ. 260. The Julio-Claudian emperors admitted relatively few Greeks to citizenship, but these showed satisfaction with their new position and privileges. Tiberius is known to have enfranchised only Tib. Julius Polemaeanus, ancestor of a prominent governor later in the century, and the hellenized Tib. Julius Alexander. 1 16 His popular governor of Achaia, P. Memmius Regulus (IG II2 4174)

[Corbier-376-10] Corbier, L'aerarium saturni et l'aerarium militare; Administration et prosopographie sénatoriale, Publications de l'École française de Rome, 24 (Rome: École Française de Rome, 1974), p. 376

[Too,_Yun_Lee_2010_213-11] Too, Yun Lee (2010). The idea of the library in the ancient world. Oxford University Press. σελ. 213. ISBN 978-0-19-957780-4. … and son of Julius Celsus Polemaeanus, proconsul of Asia, who founds the Celsian library from his own wealth …

[Makowiecka,_Elżbieta_1978_65-12] Makowiecka, Elżbieta (1978). The origin and evolution of architectural form of Roman library. Wydaw-a UW. σελ. 65. After all, the library was simultaneously the sepulchral monument of Celsus and the crypt contained his sarcophagus. The very idea of honouring his memory by erecting a public library above his grave need not have been the original conception of Tiberius Iulius Aquila the founder of the library.

[13] «accessed November 27, 2012» (PDF).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]